Energieleveranciers misleiden klanten met CO2-gecompenseerd gas

Energieleveranciers misleiden de consument met de verkoop van CO2-gecompenseerd gas. Volgens de leveranciers wordt de uitstoot gecompenseerd door investeringen in duurzame projecten elders op de wereld.

Maar onderzoek van journalistiek onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV) toont aan dat deze projecten in werkelijkheid gemiddeld tien keer slechter presteren dan beloofd en in sommige gevallen zelfs helemaal geen compensatie-effect hebben. De Consumentenbond 'pleit voor een verbod' op CO2-gecompenseerd gas en vindt een aantal voorbeelden schandelijke greenwashing.

Van de twintig energieleveranciers die het meest genoemd worden bij prijsvergelijkers, bieden er vijftien 'CO2-gecompenseerd gas' aan. Drie suggereren daarnaast dat hun gecompenseerde gas (door investeringen in compensatieprojecten) CO2-neutraal is. Vattenfall en Essent stopten een paar jaar geleden met de verkoop van CO2-gecompenseerd gas, maar compenseren lopende contracten nog wel. Drie leveranciers, Energiedirect, Clean Energie en Mega, bieden helemaal geen CO2-gecompenseerd gas aan.

De onderbouwing van de compensatieclaims rammelt. Zo investeren de meeste leveranciers in duurzame projecten die helemaal geen extra financiering nodig hebben, zoals oudere windparken of nieuwere zonne-energie-projecten. Die investeringen leveren in deze gevallen dus geen extra emissiereducties op. Het gaat hierbij veelal om de goedkoopste compensatieprojecten. Al voor één euro kan je één CO2-certificaat kopen dat ‘gelijkstaat’ aan een ton uitgestoten CO2.

De energie-afdeling van Coolblue bevestigt na vragen van Pointer de aankoop van certificaten van het problematische Braziliaanse project Pacajai, dat aangeklaagd wordt wegens landroof en geen echte milieubescherming biedt. Dit project, ontwikkeld door zonen van een Britse veroordeelde moordenaar en bankovervaller, blijkt vooral op papier te bestaan zonder werkelijke CO2-reducties.

Grote energiebedrijven Eneco en Engie kopen CO2-certificaten van projecten die efficiënte barbecues uitdelen in Afrika en Azië om zo houtkap te verminderen. Recent onthulde een uitgebreide studie dat deze projecten vaak 10 keer minder CO2-uitstoot verminderen dan de projectontwikkelaars beweren. Tegelijkertijd investeren andere leveranciers in bosbeschermingsprojecten in Zuid-Amerika. Ook deze projecten voorkomen maar een fractie van de CO2-uitstoot die ze beloven. DELTA Energie zegt één boom te planten voor ieder nieuw contract, maar dat is dan weer niet ter compensatie van CO2-uitstoot. Daarvoor investeert DELTA Energie alleen in oude wind- en zonne-energieprojecten.

Ook Shell verkocht in het verleden ‘CO2-gecompenseerd gas’. Daarover oordeelde de Reclame Code Commissie vorig jaar dat Shell klanten misleidde met milieuvoordelen die er niet of nauwelijks zijn. De zaak was aangespannen door universitair hoofddocent en jurist Clemens Kaupa aan de VU. Kaupa is helder in zijn oordeel over de energieleveranciers die nu dezelfde claim doen: “Dit is greenwashing. Wat bedrijven heel vaak doen is zeggen dat het oké is om gewoon met fossiele brandstoffen door te gaan, omdat de klimaatschade kan worden gecompenseerd. Ze suggereren daarmee dat je gewoon kunt doorgaan met wat je nu doet.”

Ook de Consumentenbond vindt claims als CO2-neutraal en CO2-gecompenseerd gas misleidend. Gevraagd om een reactie op het onderzoek van Pointer stelt de bond: "We zien in de voorbeelden schandelijke greenwashing en pleiten ook voor een verbod op dergelijke vage claims.

Toch heeft de Autoriteit Consumenten en Markt (ACM) al die tijd de teugels laten vieren bij het gebruik van de term 'compensatie'. Maar ACM-directeur Edwin van Houten geeft in een interview aan KRO-NCRV’s Pointer te kennen de regels “misschien wat aan te moeten scherpen”. Volgens Van Houten is volledige compensatie per definitie misleidend. “Je kunt niet de indruk wekken dat je product duurzaam is of duurzamer wordt omdat je iets compenseert. Bedrijven, wees duidelijk over wat een claim die je doet precies inhoudt. Wat betekent CO2-gecompenseerd? Wat betekent 100% gecompenseerd?”.

Geen enkele energieleverancier die Pointer gevraagd heeft te reageren wil in de uitzending van het KRO-NCRV-programma een interview geven, maar ondertussen passen ze wel hun websites aan. Pure Energie, die op hun pagina over gecompenseerd gas sprak over ‘100% CO2-gecompenseerd’ verwijdert de ‘100%’, maar beweert ergens anders op de website nog steeds dat hun uitstoot wordt ‘geneutraliseerd’. Engie laat in reactie op de bevindingen van Pointer weten “alle opties kritisch te overwegen, bijvoorbeeld door [‘CO2-gecompenseerd gas’ red.] niet langer aan te bieden bij nieuwe contracten.” Eneco zegt dat zij “overwegen hoe we verder gaan met het aanbieden van en informeren over CO2-gecompenseerd gas”. DELTA Energie geeft aan een hele webpagina te willen verwijderen waar CO2-neutraliteit genoemd wordt. Coolblue zegt dat ze gestopt zijn met de aankoop van nieuwe certificaten van het controversiële Pacajai project. Pure Energie wilde als enige niet officieel reageren op de vragen van Pointer.

Pointer, donderdagavond om 20:25 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.

Kitepower en eFuelution bundelen krachten voor groene waterstofontwikkeling

Kitepower en eFuelution, een projectontwikkelaar gespecialiseerd in waterstofelektrolyseprojecten, hebben een strategische samenwerking aangekondigd.

Het partnerschap is gericht op het versnellen van de ontwikkeling van groene waterstofprojecten.

De samenwerking tussen Kitepower en eFuelution brengt geavanceerde technologieën en expertise samen uit zowel de sector van de windenergie als die van waterstof. Door de krachten te bundelen, streven de partners ernaar om de realisatie van groene waterstofprojecten te versnellen, terwijl ze tegelijkertijd de productiekosten verlagen.

Kitepower is een toonaangevende start-up in Airborne Wind Energy (AWE), waarbij met grote vliegers energie wordt opgewekt.

PostNL voegt 4 miljoen liter biobrandstof (HVO100) toe aan Europees dieselnetwerk

PostNL voegt samen met Spring jaarlijks ongeveer 4 miljoen liter HVO100 toe toe aan het Europese dieselnetwerk voor wegtransport. Een mooie volgende stap in het duurzamer en schoner bezorgen, want hiermee komt er jaarlijks tot 12 kiloton minder CO2 in het milieu terecht. Dit is vergelijkbaar met bijna 5000 benzine-auto’s die een jaar lang rijden.

Brieven en pakketten bezorgen doen de bezorgers van PostNL al zoveel mogelijk lopend, op de fiets of met elektrische voertuigen. Ook maakt PostNL veel gebruik van de hernieuwbare brandstof HVO100 in de bezorging en groot transport, bijvoorbeeld daar waar elektrisch rijden nog niet mogelijk is. HVO100 produceert minder uitstoot van schadelijke stoffen, zoals stikstofoxiden (NOx) en fijnstof en vermindert de CO2 uitstoot met 90% in vergelijking met reguliere diesel.

Voor de internationale lange afstanden over de weg is verduurzamen nog uitdagender: de actieradius en infrastructuur voor elektrische vrachtwagens is nog onvoldoende ontwikkeld en de beschikbaarheid van HVO100 buiten Nederland is zeer beperkt. Wel kan HVO100 worden toegevoegd aan het huidige Europese dieselnetwerk. Dat is wat PostNL nu gaat doen: samen met partners is er een manier gevonden om voor het internationale wegtransport binnen Europa toch HVO100 in te zetten. Hiermee zet PostNL een unieke en flinke stap voorwaarts in de logistieke sector.
 

VSL ontwikkelt meetstandaard voor waterstof

VSL, het Nationaal Metrologisch Instituut van Nederland, gaat een fysieke primaire meetstandaard voor waterstof ontwikkelen. Deze opdracht wordt gesubsidieerd door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en is belangrijk voor de grootschalige inzet van waterstof.

‘Om veilige en eerlijke inzet van waterstof mogelijk te maken, zijn nauwkeurige en consistente metingen nodig. Bijvoorbeeld om zeker te weten dat we de juiste hoeveelheid waterstof ontvangen voor de prijs die we betalen.

 Het traject omvat een marktconsultatie, het verrichten van nieuw metrologisch onderzoek en het (metrologisch) ontwerpen, bouwen en kalibreren van de nieuwe faciliteit.

Wet sluiting Groningenveld gaat per 19 april 2024 in

De sluiting van het Groningenveld gaat per 19 april 2024 definitief in. Woensdag 17 april 2024 heeft de Koning de wet ondertekend en vandaag is deze gepubliceerd in de Staatscourant. Hiermee komt de gaswinning definitief ten einde.

Staatssecretaris Hans Vijlbrief staat hier vrijdag 19 april 2024 met Groningers bij stil op de plek waar zo’n 65 jaar geleden voor het eerst Gronings gas werd gevonden.

Staatssecretaris Vijlbrief: 'Na jarenlange inzet van vele Groningers is de sluiting een feit. Eindelijk is er zekerheid. We hebben woord gehouden aan Groningers. De gaskraan in Groningen is dicht en blijft dicht. Dat betekent niet dat alle ellende is opgelost, maar wel dat de bron van ellende stopt.'

In een weiland in Kolham werd halverwege vorige eeuw het Gronings gas gevonden. Op die plek ondertekent staatssecretaris vrijdag symbolisch de wet en overhandigt deze aan regionale bestuurders en maatschappelijke organisaties als vertegenwoordigers van Groningen.

Foto Anefo

Magnetisme verhoogt waterstofproductie

Onderzoekers van de Universiteit Twente tonen aan hoe de efficiëntie van waterstofproductie verbeterd kan in een experimentele opstelling. Ze laten daarbij zien dat de magnetische volgorde van de moleculen een cruciale rol speelt.

Om meer groene waterstof te produceren is het ontwerp van efficiënte katalysatormaterialen essentieel. Katalysatorenmaterialen verhogen de efficiëntie en daarmee de snelheid van de chemische reactie die (groene) waterstof produceert. Verschillende theoretische onderzoeken toonden al aan dat de magnetische eigenschappen van de katalysator deze efficiëntie en snelheid beïnvloeden. Experimenteel bewijs voor deze verbeteringen was er nog weinig. Met name bewijs voor de rol van magnetische eigenschappen die er zijn zonder externe magnetische velden ontbrak.

Tot nu! De onderzoekers zetten de magnetische 'spins' van de atomen in de katalysator in dezelfde richting terwijl de reactie plaatsvond. Ze zagen dat deze uitlijning van al deze kleine magneetjes de reactiesnelheid verhoogde. "Hoewel we op fundamentele schaal werken, kan dit onderzoek belangrijk zijn voor efficiënte waterstofproductie", zegt eerste auteur Emma van der Minne.

De onderzoekers gebruikten een eenvoudige aanpak om de magnetische spins af te stemmen terwijl de reactie bezig was. Van der Minne legt uit: "We verlaagden de temperatuur tijdens de reactie. Door de veranderingen in de reactiesnelheid tijdens deze temperatuurverlaging te vergelijken voor twee katalysatoren met verschillende magnetische toestand, ontdekten we dat de activiteit daadwerkelijk wordt verhoogd door deze zogenaamde 'magnetische orde'. Dat dit zelfs gebeurt zonder een extern magnetisch veld was voorheen onduidelijk. Ons onderzoek geeft ons dus nieuwe mogelijkheden om het ontwerp van katalysatoren voor grootschalige waterstofproductie te verbeteren."

Naast het bovenstaande ontdekten de onderzoekers dat het toepassen van een extern magnetisch veld de katalysator nog effectiever maakte. De oriëntatie van het externe magnetische veld bleek cruciaal: het moest precies in lijn liggen met de magnetische eigenschappen van het materiaal. Door te begrijpen hoe zowel het interne als externe magnetisme van invloed zijn op de reacties die betrokken zijn bij de productie van (groene) waterstof, komen we een stap dichter bij een duurzamere toekomst.

Gasunie ondertekent tienjarige contracten met aannemers voor onderhoud en investering in nieuwe energie-infrastructuur

Gasunie sluit samen met een selectie van zes aannemers (combinaties) nieuwe tienjarige raamovereenkomsten af. Hierin worden afspraken gemaakt over het onderhoud en beheer van bestaande aardgasleidingen én de aanleg van nieuwe leidingen voor onder andere waterstof, groen gas en CO2. De energietransitie leidt tot veel nieuwe projecten, waarbij ook het onderhoud aan bestaande infrastructuur cruciaal blijft. De overeenkomst omvat een maximaal investeringsvolume van 4 miljard euro, verspreid over een periode van 10 jaar.

De verschuiving van aandacht van aardgas naar nieuwe energie zoals waterstof, CO2, groen gas en naar warmte vereist een nieuwe benadering van inkoop en infrastructuur-ontwikkeling. Hierbij ligt de nadruk op veiligheid, emissievrij werken en sociale verantwoordelijkheid.

Volgens Janneke Hermes, CFO van Gasunie, omvat de overeenkomst een vernieuwde werkwijze die gericht is op strategisch partnerschap in het licht van de energietransitie. 'Voor onze kernactiviteit, het transport van energie, investeren we grootschalig in de komende jaren. Daarom kiezen we voor langdurige strategische partnerschappen waarbij we gezamenlijk de uitdagingen aangaan, met aandacht voor veiligheid, circulariteit, biodiversiteit en de impact van ons werk op de omgeving.'

Het zwaartepunt van de investeringen ligt op het behoud van een veilig en betrouwbaar gasnetwerk. Met daarnaast nieuwe investeringen in leidingen vooral voor waterstof- en CO2-transport. De ondertekening maakt deel uit van het programma ‘Werken & Engineering in Strategische Partnerschappen’.

De nieuwe aanpak - gericht op strategische partnerschappen en continu verbeteren met een sterke focus op relationeel samenwerken - belooft veiligheid, flexibiliteit, efficiëntie en een duurzamere benadering van projecten in lijn met de veranderende marktomstandigheden. De implementatie van dit programma heeft veel impact en raakt het werk van Gasunie-personeel in de hele organisatie. Aan de realisatie ervan is twee jaar aan voorbereiding voorafgegaan.
 

Mestvergister Wezup kan uitbreiden

De kans is groot dat de mestvergister in Wezup op korte termijn kan uitbreiden. Het uitbreidingsplan voor de vergister aan de Koestukkenweg stuit bij de gemeenteraad van Coevorden op weinig weerstand.

De Drentse Hoeve Bio-Energie bv heeft al jaren plannen om de installatie in het buitengebied van het dorp te vergroten.

Kritiek kwam er alleen vanuit de banken van oppositiepartij PAC. Deze partij vreest nadelige effecten voor de omgeving.

Over twee weken moet de gemeenteraad officieel nog een klap geven op het voorstel.

MAN breidt emissievrij aanbod uit met waterstoftruck

MAN Truck & Bus gaat als eerste Europese truckproducent een gelimiteerde serie trucks produceren met een waterstof-verbrandingsmotor. De serie van ongeveer 200 exemplaren wordt al vanaf 2024 afgeleverd aan klanten in Duitsland, Noorwegen, IJsland én Nederland, plus een aantal niet-Europese landen.

De ‘MAN hTGX’, zoals het model gaat heten, vormt een emissievrije aandrijfvariant voor speciale toepassingen, bijvoorbeeld voor het vervoer van zware goederen – zoals in de bouw/infra, tank/silo en ADR.

De hTGX kan ook een milieuvriendelijk alternatief vormen voor batterij-elektrische trucks voor gebruik in gebieden waar de laadinfrastructuur niet toereikend is en voor regio’s waar al voldoende waterstof beschikbaar is. MAN levert de hTGX in 2024 voor het eerst af aan klanten en gaat de productie vanaf 2025 opschalen.

De waterstofaandrijving is bijzonder geschikt voor speciale transporttaken die een specifieke asconfiguratie vereisen of waarbij er geen ruimte is voor de batterij op het chassis omdat de carrosserie van de vrachtwagen moet worden aangepast. De MAN hTGX biedt een hoog laadvermogen en een maximale actieradius van 600 kilometer in de varianten die in eerste instantie worden aangeboden, de 6x2 en 6x4 met gestuurde naloopas. De gebruikte H45 waterstofverbrandingsmotor heeft een vermogen van 383 kW (520 pk) en een koppel van 2.500 Nm tussen 900-1.300 tpm. De directe inspuiting van waterstof in de motor zorgt voor een bijzonder snelle vermogensafgifte. Met waterstof dat is gecomprimeerd onder een druk van 700 bar (CG H2) en een tankinhoud van 56 kg kan de truck in minder dan 15 minuten worden getankt.

Met een uitstoot van minder dan 1 gram CO2/tkm voldoet de MAN hTGX aan de criteria voor een ‘zero-emission vehicle’ volgens de nieuwe geplande CO2-wetgeving van de EU. Begin 2024 beschikte Nederland reeds over 19 heavy duty openbare waterstof tankstations (bron: waterstofnet.eu) en er wordt hard aan uitbreiding gewerkt.

Afvalwaterzuivering Almere gaat renoveren en biogas opwekken

In 2025 begint een grote verbouwing van de afvalwaterzuivering in Almere. Dat is nodig omdat de stad groeit en er dus steeds meer afvalwater uit het riool naar de zuivering komt.

In twee veertien meter hoge, nieuw te bouwen vergistingstanks wordt straks ook biogas gemaakt. Dat doet men al in de zuivering in Tollebeek.

Ook gaat het waterschap met een poederkooltechniek microverontreinigingen, zoals medicijnresten en PFAS, uit het afvalwater halen.

De renovatie en verduurzaming van de afvalwaterzuiveringsinstallatie in Almere is de grootste investering in de geschiedenis van Waterschap Zuiderzeeland.

Enexis plaatst tussenbooster groen gas

Enexis zet vol in op groen gas en plaatst daarom in het Drentse Wijster een eerste groen gas tussenbooster. Deze booster zorgt ervoor dat men het lokale gas naar meer klanten kan transporteren via de hogere druk gasnetwerken. Dit is nodig als de vraag naar gas lokaal lager is dan het aanbod, dat gebeurt vooral in de zomer.

Met deze booster kunnen groen gasproducenten ieder jaar zo’n twee miljoen m³ groen gas extra invoeden. Dit staat gelijk aan het gebruik van zo'n 1600 Drentse woningen.

Het regionale gasnet blijft naar verwachting tot minimaal 2050 nodig voor de distributie van groen gas en is hiermee een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Enexis ondersteunt daarom de ambitie in het klimaatakkoord om in 2030 landelijk 2 miljard m3 groen gas te transporteren. Enexis distribueerde in 2023 al zo’n 100 miljoen m³ groen gas en is verheugd te zien dat landelijk 22% meer groen gas is geproduceerd dan het jaar ervoor.

Shells bevoorradingsvloot overgestapt naar hernieuwbare brandstof

Alle circa tachtig tankwagens die voor Shell Nederland onderweg zijn, rijden op hernieuwbare brandstof. Het gaat om de tankwagens die de Nederlandse regionale vliegvelden en de Shell-tankstations van kerosine of brandstof voor het wegverkeer voorzien. Daarmee zet Shell actief stappen in het terugdringen van de eigen emissies, de zogenoemde Scope 1, op weg naar netto nul uitstoot in 2050 of eerder.

Van de Shell-tankwagenvloot rijden er nu 46 wagens op bio-LNG, de rest op hernieuwbare diesel (HVO). Hernieuwbare diesel tanken de trucks vooral op het depot in Arnhem, met Tessenderlo in België als alternatief. Verder zijn er steunpunten in Oosterhout en Kampen. Shell Energy en Chemicals Park Rotterdam in Pernis heeft haar eigen brandstofdepot. Daar nemen 24 tankwagens voor Shell de bevoorrading van de Nederlandse tankstations, en gedeeltelijk die in België, Duitsland en Frankrijk voor hun rekening.

Nederlandse Shell BioLNG komt van de in 2021 met partners Renewi en Nordsol geopende productie-installatie bij Amsterdam en is - aangevuld met buitenlandse productie - ook verkrijgbaar bij alle 14 Shell-trucklocaties in Nederland en België.

De verduurzaming van de vloot tankwagens is al even op gang. In 2020 reden 19 trucks op gewone LNG – dat later bio-LNG werd, een jaar later al 37 trucks. Net als hernieuwbare diesel in gewone dieseltrucks, kan bio-LNG in gewone LNG-trucks worden getankt. Er zijn dus geen motoraanpassingen of nieuwe vrachtwagens voor nodig.

Green Collective-deelnemers kiezen voor duurzamere brandstof

Vanaf vandaag gebruiken Renewi en PreZero binnen hun Green Collective-samenwerking de duurzamere HVO100-brandstof. Deze hernieuwbare diesel is volledig gemaakt van secundaire grondstoffen. Het is een brandstof waarmee wagens veel minder CO2 uitstoten. En daarom aanzienlijk minder belastend voor het milieu dan fossiele diesel. Het overstappen naar HVO100 is een belangrijke stap voor Green Collective en haar deelnemers in haar voortdurende streven naar duurzaamheid en het verminderen van de ecologische voetafdruk.  

HVO staat voor ‘Hydrotreated Vegetable Oil’. Door middel van een waterstofbehandelingsproces wordt HVO-diesel geproduceerd. De diesel heeft een vergelijkbare chemische samenstelling als fossiele diesel. Hierdoor kan de hernieuwbare diesel direct zonder enige aanpassing worden gebruikt in dieselmotoren. Het gebruik van HVO100 resulteert in een CO2-reductie van maar liefst tot 90% in vergelijking met het gebruik van fossiele diesel.   
=
Door te kiezen voor HVO-diesel dragen de deelnemers van Green Collective bij aan het verminderen van CO2-uitstoot en van luchtvervuiling, terwijl zij tegelijkertijd blijven voldoen aan de hoge normen op het gebied van mobiliteit en efficiëntie. HVO100 is volledig duurzaam gecertificeerd volgens EU-richtlijnen voor hernieuwbare energie.  

Green Collective verenigt afvalinzamelaars om samen bedrijfsafval in te zamelen. Vijf jaar geleden startte het initiatief met als doel een belangrijke bijdrage te leveren aan de Green Deal ZES. Door voortaan met inzamelvoertuigen met een Green Collective-logo via gecombineerde routes te rijden, draagt Green Collective bij aan een schonere, beter bereikbare en veiligere (binnen)stad. Inmiddels is het succesvolle initiatief actief in meer dan 30 gemeenten.  

 

 …   

'Nieuwe noodwet warmtebedrijven brengt energietransitie verder in gevaar'

Het plan om de energieprijs van het warmtenet los te koppelen van de gasprijs is een goed idee. Maar een spoedwet zoals minister Jetten (Klimaat en Energie) die aankondigde om de prijs die bewoners betalen voor warmte via warmtenetten met tientjes te verlagen, brengt de energietransitie juist in gevaar. Zegt Nancy Kabalt-Groot van Windkracht 5.

Het nieuws wordt al maanden gedomineerd door warmtenetprojecten die niet doorgaan en zelfs partijen die zich terugtrekken, omdat er te weinig zekerheid is over het rendabel maken van warmtenetten.

De spoedwet maakt investeren in warmtenetten nog minder aantrekkelijk. Terwijl het een goede manier is om huizen duurzaam te verwarmen, zonder dat het toch al overvolle stroomnet extra wordt belast.  

'Natuurlijk is het belangrijk dat warmte een betaalbaar alternatief is voor gas. Het is daarom spijtig dat door de koppeling aan de gasprijs, en de vertraging van doorwerking van de enorme piek in de gasprijs van vorig jaar, de warmteprijs nu is gestegen. Een 1-op-1 vergelijking op dit moment maakt dat je dus vandaag met warmte duurder uit bent. Maar daar staat tegenover dat toen de gasprijs zijn piek had, de warmte tarieven al waren vastgesteld. De bewoners hadden in 2022 een veel lagere prijs.'

In plaats van een prijsverlaging kan de overheid ook kiezen voor een compensatie via het prijsplafond. Net zoals de gasklanten die vorig jaar gecompenseerd zijn. Dat geeft klanten dezelfde korting en energiebedrijven die in warmtenetten investeren meer zekerheid.

VEH: Voorkom lastenstijging als huizen van het gas af moeten

Vereniging Eigen Huis (VEH) roept de Tweede Kamer op om ervoor te zorgen dat de woonlasten niet stijgen wanneer bewoners verplicht worden om van aardgas over te stappen op alternatieve verwarmingsbronnen, zoals warmtenetten of warmtepompen. Deze oproep komt voorafgaand aan het debat op 27 maart over het wetsvoorstel dat gemeenten de bevoegdheid geeft om woningen van het aardgasnet af te sluiten.

Het wetsvoorstel houdt onvoldoende rekening met de financiële impact op huishoudens wanneer zij worden aangesloten op een alternatieve warmtebron. Woonlastenneutraliteit moet daarbij het uitgangspunt zijn, benadrukt de vereniging. De belofte van het Klimaatakkoord om de woonlasten gelijk te houden of te verlagen na de overstap van aardgas wordt met dit wetsvoorstel losgelaten, waardoor huishoudens mogelijk met hogere maandlasten te maken krijgen.

De Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (WGIW) geeft gemeenten de mogelijkheid om woningen van het gas af te sluiten, ook als er bewoners zijn die daar niet mee instemmen. Hiermee wil de politiek voorkomen dat het gasnetwerk in een wijk voor een of enkele bewoners in stand moet worden gehouden.

In aanloop naar het Tweede Kamerdebat heeft VEH representatief onderzoek laten uitvoeren onder 1.000 woningeigenaren. Hieruit blijkt dat een meerderheid (58%) positief staat tegenover het streven om CO2-uitstoot te verminderen, en dat 42% positief is over de beslissing om van aardgas over te stappen. Twee derde van de respondenten benadrukt het belang van woonlastenneutraliteit bij verduurzamingsmaatregelen.

Volgens het wetsvoorstel dienen gemeenten bewoners een termijn van minimaal 8 jaar te geven om van het gas af te gaan. Bewoners die de noodzakelijke verduurzamingsmaatregelen vanwege bijvoorbeeld ziekte, ouderdom of persoonlijke omstandigheden niet tijdig kunnen treffen, mogen niet in de steek worden gelaten. Vereniging Eigen Huis pleit voor een oplossing waarbij bewoners praktisch en/of financieel ondersteund en in uitzonderlijke situaties uitstel krijgen, zodat ze zo snel mogelijk van het gas af kunnen.

Advies over de leveringszekerheid van aardgas na sluiting van het Groningenveld

Nederland staat voor een uitdaging: hoe kunnen we nu en in de toekomst voldoende aanbod van aardgas garanderen nu het Groningenveld niet meer actief is en de import van Russisch gas is gestopt? Daarnaast is de wereldwijde vraag naar vloeibaar gas (LNG) voorlopig nog hoger dan het aanbod, waardoor leveringszekerheid niet langer vanzelfsprekend is.

Gasunie Transport Services (GTS) krijgt de wettelijke taak om jaarlijks advies te geven over de leveringszekerheid van aardgas. GTS heeft daarom een visie ontwikkeld die deze week wordt gepresenteerd aan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

De visie van GTS benadrukt het belang van proactief handelen om de leveringszekerheid van aardgas op korte en lange termijn te waarborgen, rekening houdend met de uitdagingen van de huidige markt en de veranderende klimatologische omstandigheden. In de visie blijven marktpartijen een belangrijke rol en verantwoordelijkheid houden, maar worden er wel enkele extra marktregels voorgesteld om in te kunnen grijpen indien dat vanuit het oogpunt van de leveringszekerheid noodzakelijk is.

Het waarborgen van leveringszekerheid vereist continue voldoende gasaanvoer en voor de winter goed gevulde gasopslagen. Momenteel is Nederland voor 75 procent van haar gasgebruik afhankelijk van import. Met de sluiting van het Groningenveld en afnemende binnenlandse productie wordt deze afhankelijkheid nog groter. Daarom is Nederland, net als andere EU-lidstaten, gebaat bij een goed functionerende Europese interne markt voor gas.

Vanaf medio 2022 is vrijwel de gehele Russische toevoer naar NW-Europa weggevallen. Dat wordt opgevangen door maximale import uit Noorwegen en maximaal aanbod van vloeibaar gas (LNG) via GATE (Rotterdam) en Eems Energy Terminal (EET) gedurende het hele jaar. Dit aanbod voorziet in de basisbehoefte, maar kan in de winter nauwelijks een extra bijdrage leveren. De aanvoer van LNG is stabiel gedurende het jaar en biedt daardoor onvoldoende basis voor de zogenaamde seizoensflexibiliteit. Eén en ander betekent dat seizoenbergingen de komende jaren, nog meer dan vroeger, de voornaamste bron zijn voor het leveren van de seizoensflexibiliteit. Hoewel marktpartijen de gasstromen bepalen, kunnen commerciële motieven soms haaks staan op het garanderen van leveringszekerheid. Daarom worden enkele additionele wettelijke maatregelen voorgesteld, zoals het wettelijk vaststellen van een vulnorm voor de seizoensbergingen die door marktpartijen dient te worden behaald. Hierbij zou een door de overheid aangewezen partij als achtervang kunnen dienen, mochten de marktpartijen deze verplichting niet tijdig nakomen.

Uit de visie blijkt verder dat de komende twee gasjaren een mogelijk capaciteitstekort kan optreden bij uitval van gasstromen. Om voldoende aanbod op de lange termijn te creëren blijft uitbreiding van importcapaciteit voor LNG zoals momenteel bij GATE en in Duitse terminals, belangrijk voor de leveringszekerheid. Ook zullen de bestaande LNG-installaties beschikbaar moeten blijven.

Als de komende winters kouder dan gemiddeld verlopen, zullen de seizoensbergingen na de winter relatief leeg zijn. Er bestaat dan een reële kans dat er in de navolgende zomer onvoldoende aanbodcapaciteit en mogelijk ook onvoldoende aanbodvolume is, om de seizoensbergingen weer te kunnen vullen tot de vulnorm.

GTS heeft haar visie vastgelegd in een document, waarbij de focus ligt op de balans tussen het handhaven van leveringszekerheid en het behoud van marktwerking in een veranderend landschap van gasaanvoer. Door nauwe samenwerking met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en andere relevante stakeholders, streeft GTS naar een duurzame en betrouwbare gasvoorziening voor Nederland.

Zonlicht kan CO2 omzetten in duurzame brandstof

Onderzoekers zijn erin geslaagd om zonlicht te gebruiken om CO2 om te zetten naar methanol. De techniek kan gebruikt worden om duurzame brandstoffen te produceren.

Het proces maakt gebruik van een techniek genaamd fotokatalyse. Hierbij wordt zonlicht gebruikt om chemische reacties te stimuleren. In dit geval hebben de onderzoekers een materiaal ontwikkeld dat bestaat uit koperatomen verankerd op nanokristallijn koolstofnitride. Wanneer zonlicht op dit materiaal valt, worden elektronen in de koolstofnitride geactiveerd en kunnen ze vrij bewegen.

Wat dit proces anders maakt dan eerdere methoden is de efficiëntie en selectiviteit (de mogelijkheid om te kiezen wat het eindproduct is) ervan, zeggen de onderzoekers aan EurekAlert.

Van afval naar biogas

De vergisters van Circ Energy uit Houten zetten groente-, fruit- en etensresten om in biogas. De kleine energiecentrales zijn inmiddels te vinden in hotels, restaurants en vakantieparken.

De biovergisters worden een handje geholpen door kunstmatige intelligentie. Alles wat in de vergisters verdwijnt, wordt geregistreerd door onder andere fotoherkenningssoftware. Daardoor krijgen gebruikers inzicht in de samenstelling van hun afval.

De BioTransformers van Chic leren ook hoe ze bepaalde etensresten het beste kunnen verwerken. De slimmigheid zit in de cloud. De machines op verschillende locaties leren van elkaar. Een vergister bij een hotel weet hoe hij overgebleven pizzapunten het beste kan verwerken als een Italiaan aan de andere kant van het land ook een biovergister heeft. Die informatie wordt over en weer gedeeld.

Kijken hoe waterstof verbrandt in een truckmotor

Waterstof in plaats van diesel. Vanwege de energietransitie moet de motorenfabriek van DAF die omslag over enkele jaren waarschijnlijk maken. In de laboratoria van de TU/e kijken onderzoekers letterlijk in de cilinders naar exploderend waterstof om de werking te verbeteren.

Waterstofmotoren zijn zo schoon, omdat ze geen CO2 en roetdeeltjes uitstoten. Alleen ontstaan bij verbranding wel stikstofoxides. Hoewel dat nog altijd onder het niveau ligt van de huidige Europese motorenstandaard Euro-6 wil men dat zo ver mogelijk verlagen.

Maar de financiering is nog niet rond. Universitair hoofddocent Bart Somers kijkt dan ook met spanning naar de kabinetsformatie. Daar valt de beslissing over het lot van het Nationale Groeifonds voor de hightech, dat het onderzoek deels moet bekostigen.

Ruim 30 procent meer groen gas bij Enexis

Groen Gas maakt een opmars in Nederland en ook in het Enexis verzorgingsgebied is de groei van het duurzame alternatief voor aardgas groot. Landelijke wordt er nu 280 miljoen kubieke meter (0,28 Billon Cubic Meters BCM) ingevoed. Ten opzichte van 2022 is dat 22 procent meer groen gas in het Nederlandse gasnetwerk.

Enexis neemt in 2023 bijna 100 miljoen m³ voor haar rekening. Dat is ruim 31% meer het jaar ervoor, toen er nog 76 miljoen m³ ingevoed werd. Deze toename wordt vooral veroorzaakt door meer invoeding van bestaande groen gasproducenten en ook door een kleine toename in het aantal nieuwe producenten met een aansluiting op het net.

Groen gas wordt lokaal gemaakt door ondernemers. Ze vergisten of vergassen afval- en reststromen uit bijvoorbeeld de landbouw, voedingsindustrie en waterzuivering. Boeren kunnen mest omzetten in groen gas, daardoor vermindert de uitstoot van methaan, CO2 en stikstof.

Maar voor groen gas is er nog een lange weg te gaan. Volgens het klimaatakkoord moet er in 2030 twee miljard kuub zijn, zeven keer zo veel als de huidige groen gas productie. Om dit doel te bereiken, zijn verschillende stimuleringsmaatregelen nodig, zoals de introductie van een wettelijke bijmeng verplichting van groen gas in de gebouwde omgeving. Daarnaast zijn er ook aanpassingen nodig in het gasnetwerk om deze groei mogelijk te maken.

Ruim 3400 huishoudens voorzien van groen gas in 2023 dankzij groengasinstallatie op rioolwaterzuivering Tilburg

De groengasinstallatie van Waterschap De Dommel heeft in 2023 goed gepresteerd. De innovatieve installatie leverde in haar eerste jaar 4.083.201 m3 groen gas aan het gasnet. Dit staat gelijk aan het gemiddelde gasgebruik van ruim 3400 huishoudens. De groeninstallatie staat op de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) van Tilburg.

Wie thuis doortrekt, werkt indirect mee aan het maken van groen gas. Na het zuiveren van rioolwater blijft er zuiveringsslib over. Dit zuiveringsslib wordt op de energiefabriek van RWZI Tilburg omgezet naar biogas. De groengasinstallatie zet het biogas weer om naar groen gas. Groen gas is van aardgaskwaliteit. Waterschap De Dommel levert het groen gas aan het gasnet voor Tilburg en omgeving.   

Groen gas is een duurzaam alternatief voor aardgas en draagt bij aan de circulaire economie. Bas Peeters, dagelijks bestuurslid: 'Het sluiten van kringlopen is belangrijk voor een toekomstbestendige leefomgeving. Ons doel is om in 2050 als waterschap geheel circulair te zijn. Afvalwater bestaat dan niet meer, maar is dan een hernieuwbare grondstof. Het maken van groen gas uit ons zuiveringsslib levert een belangrijke bijdrage aan deze duurzame ambitie. Ook sluit het aan op de landelijke behoefte aan een alternatief voor Gronings gas.'

Equatic gaat CO2 afvangen uit zeewater en waterstof produceren

Het bedrijf Equatic, een spin-off van de Universiteit van California, gaat op grote schaal CO2 uit de oceaan halen, terwijl het tegelijkertijd groene waterstof produceert.

Na een succesvolle pilot bouwt het nu een demonstratiefabriek ter waarde van 18,5 miljoen euro in Singapore.

De Equatic-1 wordt de grootste fabriek in zijn soort. Uiteindelijk moet de installatie jaarlijks 3.650 ton CO2 uit de oceaan halen, terwijl het 105 ton waterstof produceert. De fabriek maakt gebruik van elektrolyse, waarbij zeewater in een ontziltingsinstallatie onder stroom wordt gezet.

Overijsselse boer kan vooruit met vergisten van mest op eigen erf

Een nieuwe subsidieregeling voor kleine mestvergisters gaat de provincie Overijssel helpen in het streven naar het produceren van groen gas.

Voor boeren maakt de financiële bijdrage van de overheid het aantrekkelijk om mest op het eigen bedrijf te vergisten. Die hoeft dan niet te worden uitgereden op het land of elders te worden verwerkt.

Minister Jetten wilde vorig jaar zelfs de tarieven van de subsidie voor kleinschalige mestvergisting naar beneden bijstellen, waardoor de Overijsselse plannen voor kleine mestvergisters op boerenbedrijven in de prullenbak dreigden te verdwijnen. De provincie stuurde een brandbrief naar Den Haag om het voorgenomen besluit te herzien.

Nissan start proef met energieopwekkingssysteem op bio-ethanol

Nissan Motor Co. Ltd. heeft een stationair, op bio-ethanol gestookt systeem ontwikkeld waarmee met hoge efficiëntie energie kan worden opgewekt. Eerste tests zijn gestart bij de Tochigi-fabriek van Nissan in Japan, met als doel de capaciteit voor energieopwekking te verbeteren en het systeem vanaf 2030 op grote schaal in te zetten.

Als eerste fabrikant ter wereld presenteerde Nissan in 2016 een rijdend prototype dat wordt aangedreven door een vaste-oxide brandstofcel (SOFC, Solid Oxide Fuel-Cell) op bio-ethanol. Deze technologie wordt nu gebruikt voor de ontwikkeling van nieuwe, duurzame en efficiënte energieopwekkingssystemen.

SOFC’s kunnen eenvoudig worden gecombineerd met reformers. Die werken bij hoge temperaturen en kunnen elektriciteit opwekken met behulp van waterstof. De waterstof wordt verkregen door het reformeren van verschillende brandstoffen die reageren met zuurstof, waaronder ethanol, aardgas en LPG. De reactie bevordert een hoge katalytische activiteit, waardoor de SOFC een rendement van tot wel 70% kan bereiken vergeleken met 60% bij het gebruik van vaste-polymeer brandstofcellen (PEFC, Polymer Electrolyte Fuel Cell).

Daarnaast zal de ontwikkeling van een metaalondersteunde cel – een component van de SOFC-stapel – de celsterkte helpen verbeteren. Als gevolg hiervan kunnen opstart- en uitschakeltijden worden verkort en kan worden gereageerd op fluctuaties in de stroomvraag. Dit zal ervoor zorgen dat de SOFC-systemen efficiënter werken, vooral wanneer ze worden gecombineerd met hernieuwbare energie.

Het stationaire energieopwekkingssysteem wordt aangedreven door bio-ethanol dat gewonnen wordt uit de graansoort sorghum (sorghum bio-ethanol), die in samenwerking met Binex Inc. is ontwikkeld, en waarbij de brandstof wordt ingekocht bij Binex.

Dit onderdeel zal vanaf 2025 van start gaan. De CO2-uitstoot die van de sorghum bio-ethanol vrijkomt tijdens de energieopwekking in een SOFC wordt geabsorbeerd uit de atmosfeer tijdens het groeiproces van sorghum, wat bijdraagt aan de realisatie van een koolstofneutrale cyclus waarbij CO2-toenames effectief tot nul worden gereduceerd.

Noordenveld neemt eerste vuilniswagen op waterstof in gebruik

De gemeente Noordenveld neemt een nieuwe vuilniswagen op waterstof in gebruik. Momenteel beschikt Noordenveld over drie vuilniswagens op diesel.

Noordenveld doet mee aan een Europees project op het gebied van vuilniswagens, Refuse Vehicle Innovation and Validation in Europe (REVIVE). Doel is het versnellen van innovatie op het gebied van afvalinzameling op waterstof.

Er worden eerst proefrondes gemaakt met de nieuwe wagen. De chauffeurs kunnen volgens de gemeente op die manier wennen aan het rijden en het legen van containers met de nieuwe wagen.

Waterstof binnen handbereik voor bedrijven in Deventer

Samen met de partners van GROHW, Nefit Bosch, Nefit Industrial, Essent, Firan en Witteveen+Bos, zet het college van burgemeester en wethouders de schouders onder de ontwikkeling van een uniek groen waterstofnetwerk in Deventer.

Dat geldt in ieder geval voor bedrijven die gebruik moeten maken van hoge temperaturen, bedrijven die aanlopen tegen de netcongestie en transportbedrijven gericht op lange afstanden en zwaar transport. Allemaal hebben zij baat bij de grote kansen die waterstof biedt. Andere bedrijven zullen snel volgen.

GROHW (GReen Oxygen Hydrogen en WasteHeat) is het samenwerkingsverband van bedrijven dat vooral met behulp van waterstof de CO2 uitstoot terug wil dringen. GROHW werkt samen met de gemeente aan de Deventer ambitie. Bas van der Stelt van Essent, woordvoerder namens GROHW: 'We staan op het punt om met de samenwerkende partijen de volgende fase in te gaan waarin we grote stappen zetten richting de realisatie van het waterstofnetwerk. Alle partijen zien dit regionale waterstofnetwerk als een belangrijke stap voor de verduurzaming van de bedrijfsprocessen. Met dit project zal GROHW binnenkort als een van de 1e waterstofnetten in Nederland worden gerealiseerd. Alle partners stappen met veel energie en trots de komende fase in.'

2023 sleuteljaar voor Gasunie

2023 was een sleuteljaar voor de toekomst van Gasunie. Na jarenlange voorbereiding ging in aanwezigheid van Koning Willem-Alexander de schop in de grond voor de aanleg van het eerste deel van het nationale waterstofnetwerk op de Maasvlakte. Voor Porthos, het eerste grootschalige Nederlandse project voor transport en opslag van CO2 (CCS), werd de definitieve investeringsbeslissing genomen en is inmiddels de bouwfase aangebroken.

En met de aanleg van WarmtelinQ, een leiding waarmee restwarmte uit de Rotterdamse haven naar huizen en bedrijven in Zuid-Holland wordt gebracht, werden grote vorderingen gemaakt. Om deze projecten en alle andere ambities te kunnen realiseren, groeide het personeelsbestand van Gasunie in 2023 met 12 procent.  

Na een ongekend turbulent 2022 hebben de volumes en de prijzen op de gasmarkt zich in 2023 gestabiliseerd. Door een snelle bouw van extra capaciteit konden de LNG-terminals Gate en EemsEnergyTerminal in 2023 een recordhoeveelheid LNG-tankers verwerken. Tegelijkertijd constateert Gasunie nog steeds schaarste op de gasmarkt en liggen de prijzen nog steeds hoger dan de langjarige gemiddelden van de afgelopen decennia.

De relatieve stabilisatie op de gasmarkt vertaalt zich in de financiële cijfers van Gasunie. De gerapporteerde omzet van Gasunie is met 2.061 miljoen bijna 200 miljoen lager dan in 2022. Het gerapporteerde bedrijfsresultaat bedraagt 615 miljoen. Dit is 114 miljoen lager dan vorig jaar. Naast de lagere opbrengsten zijn de operationele kosten hoger dan vorig jaar. De personeelskosten zijn gestegen vanwege een toename van het aantal medewerkers om de energietransitie mogelijk te maken.

Gasunie en STORAG tekenen overeenkomst voor grootschalige waterstofopslag in Duitsland

Gasunie en Patrizia/Storag Etzel willen opslagcavernes voor waterstof ontwikkelen in de Etzel zoutkoepel in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Dat maken Gasunie en Storag Etzel bekend tijdens energiecongres E-world in Essen. Het doel is om, na een haalbaarheidsstudie, een opslaginstallatie voor meerdere cavernes te ontwikkelen en beheren met een totale capaciteit die kan oplopen tot 1 TWh waterstof.

Waterstof gaat een belangrijke rol spelen in het toekomstige energiesysteem, vooral voor de verduurzaming van de industrie. Voor een goed functionerende waterstofmarkt is grootschalige opslag van waterstof cruciaal. In Nederland is Gasunie inmiddels gestart met de ontwikkeling van ondergrondse waterstofopslag in Noord-Nederland (HyStock). In het Duitse Etzel werken de Gasunie en Storag Etzel sinds januari vorig jaar al samen aan het pilotproject H2CAST, waarbij de opslag van waterstof in twee kleine bestaande cavernes wordt getest.
 
De nieuwe overeenkomst met Patrizia/Storag Etzel voor de ontwikkeling van cavernes is voor Gasunie de volgende stap in haar ambitie om waterstofopslagcapaciteit te ontwikkelen om zo bij te dragen aan een soepele start van de waterstofmarkt in Nederland en Duitsland. Op basis van de nieuwe overeenkomst met Storag Etzel voor de ontwikkeling van cavernes gaat Gasunie de haalbaarheid van een opslaginstallatie onderzoeken.
 
De locatie van de opslagcavernes in Etzel is strategisch gelegen met een perfecte aansluiting op de Nederlandse en Duitse waterstofmarkt, vlakbij het toekomstige Gasunie waterstofnetwerk Hyperlink en de Energy-Hub haven van Wilhelmshaven.

Is de waterstof-aangedreven elektrische motorfiets de toekomst?

Het Electric Vehicle Team van het gerenommeerde Massachusetts Institute of Technology (MIT) heeft besloten zich te richten op waterstof-aangedreven elektrische motorfietsen.

In oktober 2023 heeft het EV-team met succes een demonstratie gegeven van hun waterstof-aangedreven prototype. Maar wat dit project echt interessant maakt, is dat het team alle plannen online beschikbaar stelt als open-source prototype.

Dit project wordt geleid door Aditya Mehrotra, een afgestudeerde student die samenwerkt met hoogleraar werktuigbouwkunde Alex Slocum.

'Ambitie Jetten om in 2030 45 procent mest te vergisten tot groen gas is een uitdaging'

Minister Jetten gaat ervan uit dat in 2030 45 procent van de mest in Nederland vergist wordt tot groen gas. Dit schrijft hij in zijn Kamerbrief ‘Aanpassingen bijmengverplichting groen gas’ van 9 februari. Dit groen gas kan gebruikt worden voor de bijmengverplichting voor energiebedrijven, die in 2026 ingaat, en moet een belangrijke bijdrage leveren aan de stikstofreductie. 

Maar deze ambitie lijkt niet haalbaar, stelt Joan van den Heuvel van DHL Advies. Met het huidige doel moet, als al het groen gas bij koeienmest vandaan zou komen, er van 800.000 melkkoeien mest vergist worden. Dit zijn ruim 6500 boerderijen met 120 melkkoeien. Ondanks dat ook mest van andere sectoren vergist zal gaan worden, lijkt dit onrealistisch.  

Om mest te vergisten tot groen gas moet de boer investeren in een monomestvergister op het erf. Het biogas uit vergisting moet worden opgewaardeerd naar groen gas. Hiervoor moet je een flink volume hebben om dit rendabel te maken. Daarom ontstaan er initiatieven van groepen boeren die gezamenlijk willen opwaarderen. Om de installatie en het opwaarderen mogelijk te maken, zijn vergunningen en financiering nodig. De vergunningsprocedures kosten veel tijd en zijn relatief kostbaar. Zeker wanneer kleinere boeren mest verzamelen en op een centrale plaats willen vergisten. Omdat vergisten een relatief nieuwe activiteit is, merken we dat banken kritischer zijn bij het financieren van zowel individuele initiatieven als groepen boeren die gezamenlijk groen gas willen produceren uit mest. Hierdoor lijkt het onrealistisch dat in 2030 op 6500 boerderijen een monomestvergister draait.  

De wil van boeren om door middel van mest vergisten tot groen gas bij te dragen aan de reductie van emissies is groot. Doordat financiering relatief stroef verloopt -en vaak ook stalaanpassingen vereist zijn- duurt het vaak een paar jaar voordat een bedrijf concreet aan het vergisten is. Het zal dan ook meerdere (vijf tot tien) jaren duren voordat de sector echt opgeschaald is naar de ambitie van het bijmengverplichting. Omdat er te weinig groen gas geproduceerd wordt, zal de klimaatdoelstelling van 0,8 Mton CO2 reductie in 2026 door de bijmengverplichting niet gehaald worden.  

Overheden en banken moeten de handen ineen slaan, initiatieven van melkveehouders financieel mogelijk maken en de doorlooptijd versnellen. Dit kan bijvoorbeeld door snellere vergunningprocedures, het aanbieden van meer financieringsvormen en het beschikbaar stellen van subsidies.

Als dit niet lukt en te weinig boeren groen gas produceren uit koeienmest, dan zal er veel minder CO2-reductie plaatsvinden. Ook zorgt minder eigen gas er voor dat Nederland meer afhankelijk blijft van gasimport.

Doelen voor bijmengverplichting groen gas realistischer

Energie-Nederland vindt het jammer maar begrijpelijk dat de inwerkingtreding van de wet is verzet naar 1 januari 2026, een jaar later dan voorzien. Dat is nodig om tot een goed werkbare wet te komen. Ook is het verstandig dat het doel voor 2030 naar beneden is bijgesteld: van 1,6 miljard m3 (bcm) naar ca. 1,1 bcm (3,8 Mton), omdat de opschaling door o.a. lange vergunningstrajecten, complex is. 

Energie-Nederland is verheugd dat er gestuurd wordt op CO2-reductie in plaats van op volumes. Met sommige soorten groen gas kan je immers meer reductie realiseren dan met andere. Tot slot worden de doelgroepen voor de bijmengverplichting en het ETS2, dat per 1 januari 2027 van kracht wordt, identiek. De verplichting gaat zo gelden voor een grotere doelgroep en zal dus minder kosten per huishouden.  

Energie-Nederland ziet nog wel grote uitdagingen. De belangrijkste is de hoogte van de doelstelling. De  KEV2023  gaf namelijk eerder een bandbreedte voor 2030 van 0,4 – 0,8 bcm. Een nieuwe doelstelling van ca. 1,1 bcm is dus nog steeds erg ambitieus. De praktijk leert dat groen gasprojecten vaak een doorlooptijd van 5-7 jaar hebben. Het is dus goed denkbaar dat leveranciers niet voldoende groen gas beschikbaar hebben en dus voor een deel van de doelstelling gebruik zullen maken van de zogenaamde buy-out. Dat leidt uiteindelijk tot hogere kosten voor huishoudens zonder dat er CO2-reductie tegenover staat. Energie-Nederland is bezorgd dat dit het draagvlak voor de energietransitie ondergraaft.  

Ook juridisch moeten zaken nog helder uitgewerkt worden. Het is nog niet duidelijk hoe leveranciers de kostenstijging ten gevolgde van de verplichting mogen doorrekenen. Verder lijkt het erop dat die stijgende kosten alleen terecht mogen komen bij klanten die nog een nieuw contract gaan afsluiten. Klanten die nu een contract met een vaste prijs hebben dat afloopt na de invoerdatum van 1 januari 2026, zouden niet mee hoeven te betalen. Dat vindt Energie-Nederland niet eerlijk. Gelukkig is er nu, met voorziene inwerkingtreding van de wet per 1 januari 2026, tijd om deze issues adequaat aan te pakken.

Meer aandacht nodig voor gebruik van Zeer Zorgwekkende Stoffen bij opslag en vervoer van waterstof

Waterstof is een duurzame energiebron en kan een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Met behulp van vloeibare waterstofdragers kan waterstof ook vervoerd en opgeslagen worden. De chemische stoffen die hiervoor nodig zijn, kunnen echter Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS(Zeer Zorgwekkende Stoffen)) zijn of vormen. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM. Het RIVM raadt daarom aan om al in de ontwerpfase van nieuwe toepassingen aandacht te hebben voor mogelijk schadelijke effecten voor mens en milieu. En waar mogelijk geen ZZS te gebruiken. Op deze manier wordt de energietransitie veiliger en duurzamer.

Als waterstof gemaakt wordt met duurzame elektriciteit komt daarbij (vrijwel) geen koolstofdioxide vrij. En als waterstof zelf de energiebron is (bij verbranding of opwekking van elektriciteit) ook niet. Beide processen leveren namelijk water op.

Waterstof kan op dit moment nog niet op grote schaal vervoerd of opgeslagen worden in de vorm van (gecomprimeerd) gas of als supergekoelde vloeistof. De infrastructuur daarvoor is namelijk zeer beperkt. Daarom wordt nu onderzocht of het mogelijk is hiervoor de bestaande infrastructuur voor fossiele brandstoffen te gebruiken. Dat kan alleen als waterstof gebonden wordt aan chemische stoffen die vloeibaar zijn onder omgevingscondities. Gebruik van deze zogeheten vloeibare waterstofdragers kan zo de energietransitie versnellen.

Het RIVM onderzocht tien verschillende vloeibare waterstofdragers, de oplosmiddelen en de chemische stoffen die in dit proces kunnen ontstaan. Daaruit blijkt dat vrijwel alle vloeibare waterstofdragers één of meer ZZS bevatten of vormen. Welke dat zijn en in welke hoeveelheid verschilt per drager.

ZZS kunnen schadelijk zijn voor mens en milieu. Ze kunnen bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn, de voortplanting belemmeren of in het milieu en voedselketens ophopen. Door deze schadelijke gevolgen is het beleid erop gericht om ze zoveel mogelijk uit de leefomgeving te weren. Bij nieuwe toepassingen, zoals het gebruik van waterstof als energiebron, is het beter om waar mogelijk geen ZZS te gebruiken.

Het RIVM raadt aan om vanaf het ontwerp van vloeibare waterstofdragers tot en met het gebruik, aandacht te hebben voor schadelijke gevolgen voor mens en milieu. Dit heet Safe and Sustainable by Design. Dit is belangrijk omdat waterstof in de toekomst op grote schaal zal worden gebruikt. Zo kan de energietransitie veilig en duurzaam vorm krijgen.

FedEx Express en HYVIA testen eerste waterstofbestelbus in Utrecht

=

FedEx Express Europe, een dochteronderneming van FedEx, is gestart met een test van een nieuwe waterstofaangedreven bestelbus voor haar ophaal- en bezorgactiviteiten in Utrecht.

Voor deze proef wordt de Renault Master Van H2-TECH gebruikt, geproduceerd door HYVIA, ren joint venture is tussen de Renault Group en Plug. Het bijvullen van de tanks, ookwel brandstofcelllen genoemd, van deze bestelbus kan in minder dan 5 minuten met 6 kg waterstofgas. Dit wordt gebruikt om een 30kW elektromotor aan te drijven. Tijdens het gebruik laadt een aan boord beschikbare lithium-ionbatterij van 33 kWh op waarmee het voertuig een elektrische reserve heeft om een volledige actieradius te garanderen.

FedEx Express test de bus gedurende twee weken, naast de bestaande vloot van dieselvoertuigen, bij hun dagelijkse operatie van pakketten ophalen en bezorgen in Utrecht en omgeving. Met een omvang en specificatie vergelijkbaar met de huidige vloot heeft de waterstofaangedreven Renault Master Van H2-TECH een bereik van 400 kilometer, en is daarmee goed geschikt voor de bereikvereisten van een typische dagelijkse route.

Het voertuig zal bijtanken bij Greenpoint, een bestaand waterstoftankstation met 700 bar, in Nieuwegein ongeveer 15 km van de FedEx-locatie.

Verwacht wordt dat de technologie een belangrijke rol zal  spelen bij de overgang van verschillende sectoren en soorten voertuigen naar lagere of nul emissies in de tijd.

Vattenfall sluit zich aan bij Airbus en partners om weg vrij te maken voor luchtvaart op waterstof

Airbus, Avinor, SAS, Swedavia en Vattenfall hebben overeenstemming bereikt om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar een waterstofinfrastructuur op luchthavens in Zweden en Noorwegen.

De samenwerking geeft een beter inzicht in het gebruik van waterstofvliegtuigen, de bevoorrading, infrastructuren en de tankbehoeften op luchthavens en wil in beide landen bijdragen aan de ontwikkeling van dit ecosysteem voor waterstofluchtvaart. Het onderzoek bekijkt ook welke luchthavens in beide landen omgevormd kunnen worden om ze geschikt te maken voor waterstofvliegtuigen, inclusief het bijbehorende regelgevende kader.

Dit haalbaarheidsonderzoek van een jaar dat twee landen en meer dan 50 luchthavens omvat, is de eerste stap. Het toont de gezamenlijke ambitie van de partners om hun individuele expertise in te zetten om de luchtvaartindustrie CO2-vrij te maken en in 2050 netto nul uitstoot te bereiken.

Het gebruik van waterstof voor de aansturing van toekomstige vliegtuigen vermindert naar verwachting niet alleen de uitstoot van vliegtuigen in de lucht, maar kan ook bijdragen aan het CO2-vrij maken van de grondactiviteiten binnen de luchtvaart.

Nieuwe biogasinvoeder op het gasnet van Coteq

Sinds afgelopen maand is er een nieuwe groengasinvoeder op het gasnetwerk van Coteq aangesloten die ruim 1000 kuub groen gas per uur invoedt. Dat is voldoende gas voor 6000 huishoudens.

De verwachting is dat deze vergister ongeveer 8 miljoen kuub groengas per jaar gaat invoeden op het gasnet van Coteq. Daarmee komt de totale groengasinvoeding in het gasnet van Coteq in 2024 boven de 25 miljoen kuub per jaar uit. En dat is 40 procent meer dan in 2023.

In 2023 werd bijna 18 miljoen kuub ingevoed en was het aandeel groen gas in het Coteq gasnet 11 procent. Met deze nieuwe invoeder erbij wordt dit in 2024 ruim 16 procent.

Podcast: Wordt het nog wat met waterstof?

De energietransitie kan niet zonder waterstof. Maar het wil maar niet vlotten met de waterstof-economie. De prijs per kilogram is in de afgelopen jaren fors toegenomen in plaats van afgenomen. 

Ook blijft het aantal projecten waar daadwerkelijk een investeringsbeslissing voor is genomen beperkt. Hoe komt dat en wordt het ooit nog wat met waterstof? 

In de eerste aflevering van Voetnoten van 2024 duikt Laetitia Ouilet in de stand van de waterstof-economie. Ze gaat daarvoor zes jaar terug in de tijd om te zien hoe de markt zich sindsdien heeft ontwikkeld en of dit in de lijn der verwachtingen lag.

VoltH2 ontvangt 20 miljoen euro voor uitbouw infrastructuur voor groene waterstof in North Sea Port

VoltH2 plant twee waterstoffabrieken in North Sea Port, één in Vlissingen en één in Terneuzen. Daarvoor ontvangt het bedrijf een Europese subsidie.

De fabrieken worden gebouwd in het Zeeuwse deel van het havengebied North Sea Port. Dat is één van de regio’s in Nederland die Europese steun ontvangen om de gevolgen op te vangen van de overgang van fossiele naar groene energie.

Met een jaarlijkse productie en verbruik van bijna 600 kton waterstof is North Sea Port de grootste waterstofhub van de Benelux.

Het basisontwerp van de 150 kV-velden, het conceptontwerp van de kabelverbindingen en de 150- en 30 kV-onderstations zijn reeds in voorbereiding.

Verzamelleiding zorgt voor meer groen gas in het Nederlandse netwerk

Na een voorbereiding van zo’n vijf jaar start in 2024 de ombouw van de gasleiding tussen Emmen en Ommen. Het doel? Meer regionaal geproduceerd groen gas in het landelijke netwerk brengen. Als senior advisor asset management is Jos Luiks nauw betrokken bij de ontwikkeling van deze verzamelleiding. ‘Omdat er lokaal meer groen gas wordt geproduceerd, moet het transportsysteem worden aangepast.’

Groen gas wordt steeds belangrijker in de energietransitie, omdat het een duurzaam alternatief is voor aardgas. Het kan op verschillende manieren worden geproduceerd. De productie gebeurt tot nu toe vooral met vergistingsinstallaties. Daarin worden organische restmaterialen zoals plantaardig afval, rioolslib of dierlijke mest ‘ingevoed’.

Vervolgens zorgen bacteriën er via vergisting voor dat het methaan uit deze materialen vrijkomt. Dit is groen gas. Het is CO2-neutraal en heeft dezelfde eigenschappen als aardgas, waardoor het direct gebruikt kan worden in het bestaande gasnetwerk.

Vanaf 2025 komt er voor gasleveranciers een bijmengverplichting tot 20 procent groen gas in 2030. Deze maatregel verplicht leveranciers om een bepaalde hoeveelheid groen gas aan de gebouwde omgeving te leveren. Zo wordt de markt voor groen gas gestimuleerd. Maar er moet nog heel veel groen gas bij komen; met de huidige 250 miljoen kuub zitten we nog lang niet op het benodigde niveau. Vanuit het Klimaatakkoord hebben Gasunie en andere partijen de ambitie om voor 2030 te groeien naar 2 miljard kuub geproduceerd groen gas. Dat is heel veel, maar dankzij die bijmengverplichting tonen steeds meer grote partijen concrete interesse in groen gas.

NXT Mobility waterstoftankstation in Alkmaar officieel geopend

De waterstoftankinstallatie van de NXT Energy Hub op bedrijventerrein De Boekelermeer in Alkmaar is na een uitgebreide pilot-fase op vrijdag 19 januari 2024 officieel voor het publiek geopend door wethouder Peetoom van Alkmaar en gedeputeerde Olthof van de provincie Noord-Holland. Daarmee is het eerste waterstoftankstation in de regio Alkmaar een feit. Op het station kunnen alle waterstofvoertuigen, zowel vrachtwagens en bussen (350 bar) als personenauto’s (700 bar) waterstof tanken.

Het waterstoftankstation in Alkmaar maakt deel uit van het project Duwaal. Dit project richt zich op de ontwikkeling van een groene waterstofeconomie in Noord-Holland. Het doel is om een keten van waterstofproductie, -distributie en -gebruik op te zetten. De productie van waterstof uit windenergie door het in Alkmaar en Wieringerwerf gevestigde Hygro speelt hierin een belangrijke rol. Zodra de regionaal uit wind geproduceerde waterstof beschikbaar is, wordt deze op de NXT Energy Hub in Alkmaar aangeboden.

De nieuwe door de Nederlandse fabrikant Resato gebouwde waterstoftankinstallatie is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage in het kader van de DKTI-transport subsidie van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Onderzoeksplan voor Waterstofnetwerk Drenthe Overijssel ter inzage

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en Hynetwork Services (100% dochteronderneming van Gasunie) zijn van plan een landelijk waterstofnetwerk aan te leggen. Onderdeel hiervan is het waterstofnetwerk in Drenthe en Overijssel. In de concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau voor Drenthe en Overijssel staat beschreven wat er wordt onderzocht tot in welk detail en hoe dat wordt gedaan.

In Drenthe en Overijssel kunnen op veel plekken bestaande aardgasleidingen worden hergebruikt voor het transport van waterstof. Voor bepaalde delen van het waterstofnetwerk is het niet mogelijk om bestaande leidingen te gebruiken. Daar worden nieuwe leidingen gelegd. Ze onderzoeken de komende periode zorgvuldig waar deze leidingen komen te liggen. Tussen Elim en Schoonebeek wordt een bestaande aardgasleiding verwijderd. Een deel van het tracé van deze leiding wordt (her)gebruikt voor de aanleg van een nieuwe leiding voor waterstof.

Voordat ze beginnen met de aanleg van het waterstofnetwerk zijn een ruimtelijk besluit over de locatie van de leiding en verschillende vergunningen en ontheffingen nodig. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat coördineert hiervoor de procedure. De concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau is onderdeel van deze procedure en vormt de basis voor de onderzoeken voor dit project. In de concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau leest u welke route zij gaan onderzoeken en welke omgevingsaspecten worden onderzocht. Van 19 januari tot en met 29 februari kunt u dit document lezen en erop reageren.

'Doorbraak van Nederlandse waterstofambitie hangt af van vier factoren’

Nederland wil in Europa vooroplopen in de ontwikkeling van een waterstofeconomie met een bijbehorende infrastructuur voor de productie en import van waterstof, transport en distributie van waterstof en de opslag ervan. Het succes daarvan hangt af van vier factoren.

Nederland bouwt aan een landelijk netwerk van 1.200 km om groene waterstof te transporteren en op te slaan voor vijf clusters van zware industrie - met een grote energiebehoefte - met tevens een aansluiting op Duitsland. Onze buurstaat kan de CO2-vriendelijke energiedrager waterstof goed gebruiken voor haar zware industrie in bijvoorbeeld het Ruhrgebied, maar ziet ‘verlamming’ in de Nederlandse aanpak. Stelt Hans van 't Noordende.

De succesvolle doorbraak van de Nederlandse waterstofambitie van overheid en bedrijfsleven hangt met name af van vier factoren:

1. Opschaling van electrolysers: Snelle opschaling naar grote elektrolysers voor de productie van waterstof met behulp van duurzame energie, zoals windmolens op zee. Shell is tot nu toe de enige partij die een grootschalige groene waterstoffabriek bouwt (in Rotterdam). Investeringen van bedrijfsleven en overheden zijn hierbij cruciaal en zijn mede afhankelijk van garantiestellingen, ketensamenwerking en langetermijnovereenkomsten. Het bouwen van waterstoffabrieken kan de waterstofeconomie op gang brengen en de waterstofketen opzetten.

2. Faciliteren van import: Het faciliteren van de import van waterstof en/of ammoniak als waterstofdrager in Nederlandse havens uit goedkope productielanden in het Midden-Oosten en de VS (met relatief veel zon- en winduren voor duurzame energieopwekking). Import is ook nodig om te voorzien in de grote vraag naar waterstof die in Nederland wordt gebruikt en doorgevoerd, bijvoorbeeld naar Duitsland. ISPT heeft in januari 2024 de ‘Clean Ammonia Roadmap’ gepubliceerd in samenwerking met bedrijven en het Ministerie van EZK/RVO. Dit rapport biedt een duidelijk overzicht van potentiële nieuwe waardeketens voor schone ammoniak als energie- en waterstofdrager in Nederland en de ARRRA-regio.

3. Consistente wetgeving: Er is behoefte aan consistente wetgeving, zowel op het gebied van overheidssubsidies voor fossiele brandstoffen versus waterstof, als in de Omgevingswet (integratie van ruimtelijke planning, water, natuur) en Basisnet (‘rail, road, water, pipelines, grid’).

4. Veiligheid en Kennis: Het is essentieel om voldoende kennis en inzichten te hebben over de juiste 'enablers', zoals veiligheid voor waterstof en ammoniak. ISPT heeft in december 2023 het rapport 'Safety Aspects of Green Hydrogen Production in Industry' gepubliceerd. In dit rapport wordt met name ingegaan op noodzakelijke veiligheidsrichtlijnen, reguliere updates om tot standaardisatie van ontwerpen te komen, het belang van goede communicatie en van trainings- en opleidingsprogramma’s.