Afvalwater wordt energie

Eind juli ondertekenden Papierfabriek Doetinchem, Waterstromen en Waterschap Rijn en IJssel de overeenkomst om het procesafvalwater van Papierfabriek Doetinchem duurzaam te gaan behandelen.

Het water van Papierfabriek Doetinchem wordt nog samen met het andere afvalwater uit de gemeente Doetinchem in rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) Etten gezuiverd. Dat verandert. Het afvalwater gaat via een aparte persleiding naar de RWZI. Zo wordt het mogelijk om het procesafvalwater voor te zuiveren én hierbij biogas op te wekken. De zuivering van het water kost hierdoor dus geen energie, maar wekt energie op.

De nieuwe behandeling van het procesafvalwater levert een totale besparing op van 2.300 ton CO2 per jaar. Dit is te vergelijken met het verbruik van aardgas van 1.000 huishoudens. Het is de bedoeling om de biogasproductie op de locatie Etten uit te breiden. Het biogas wordt dan opgewerkt naar groen gas. Het duurzame alternatief voor aardgas voor inwoners van Doetinchem. Als alles volgens planning loopt, wordt eind 2021 het eerste biogas geleverd.

Rotterdam wordt koploper in de ontwikkeling van de waterstofeconomie

Waterstof gaat een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Rotterdam gaat waterstof de komende jaren grootschalig inzetten als grond- en brandstof voor de industrie, als brandstof voor scheep- en luchtvaart, zwaar transport en lange afstandsverkeer en voor netstabiliteit en opslag van energie. Dit staat beschreven in de Gemeentelijke visie op waterstof.

De rol van de gemeente varieert van faciliteren tot subsidiëren en zelf realiseren van projecten. Zo gaat de gemeente aan de slag met projecten voor de productie van waterstof, waterstof als grondstof, infrastructuur van waterstof en waterstof voor zwaar vervoer.

De komende jaren wordt er een waterstofinfrastructuur aangelegd en staat de bouw van twee electrolysers op de planning, dat zijn grote installaties waar waterstof wordt gemaakt met behulp van duurzame elektriciteit en water.

De visie maakt ook duidelijk waar Rotterdam waterstof niet voor wil inzetten. Het gaat hier om het verwarmen van woningen en lichte mobiliteit. Alternatieven hiervoor zijn restwarmte en elektriciteit.

Bouw van mestvergasser Emmen uitgesteld

De bouw van een mestvergasser in Emmen is voorlopig uitgesteld. De provincie Drenthe had al groen licht gegeven aan bouwer Stercore, maar de rechter moet zich eerst nog buigen over een beroep van Milieudefensie.

In de mestvergasser - niet te verwarren met een mestvergister - wordt droge mest bij hoge temperaturen omgezet in koolstof. Na behandeling is die te gebruiken als kunstmestvervanger en bodemverbeteraar. Ook komt bij het proces groen gas vrij dat bruikbaar is voor duizenden huishoudens in Emmen en aardgas kan vervangen.

Discussie over biomassa bedreigt landbouwprojecten in Oost-Groningen

De discussie rond biomassa wordt volledig uit zijn context getrokken, zegt Eelkje Oldenburger van de Gebiedscoöperatie in Groningen. 'Dat we af moeten van verbranden van kaphout van bomen in Canada, daar is iedereen het over eens. Maar dat betekent nog niet dat er geen andere toepassingen mogelijk zijn van reststromen.'

Oldenburger is het oneens met het rapport dat de Sociaal Economische Raad begin juli uitbracht. Daarin schrijft de adviesraad dat gebruik van biogrondstoffen voor verwarming of het maken van elektriciteit moeten worden afgebouwd.

De Gebiedscoöperatie vreest nu dat de meningsvorming rond biomassa doorslaat en dat restproducten over een tijdje helemaal niet meer ingezet mogen worden voor het opwekken van warmte of elektriciteit.

Aansluiting wind- en zonneparken in regio Emmen kan versneld worden door inzet groene waterstof

Een studie van DNV GL in opdracht van Enexis Netbeheer, Gasunie en NAM toont aan dat lokale waterstofproductie door middel van elektrolyse dichtbij wind- en zonneparken kansen biedt voor beheerders van elektriciteitsnetten en voor het decarboniseren van de industrie.

Het zou vooral een oplossing kunnen zijn voor de regio Emmen, waar in kader van het project GZI Next wordt gewerkt aan het verduurzamen van het energie-systeem door middel van groene waterstof.

Uit de studie blijkt dat lokale waterstofproductie dichtbij wind- en zonneparken en hergebruik van bestaande gasinfrastructuur een kortere doorlooptijd heeft dan een verzwaring van het elektriciteitsnet. Hierdoor kunnen wind- en zonneparken in Emmen sneller worden aangesloten op het net.

Daar komt nog bij dat de lokaal geproduceerde groene waterstof via de bestaande gasinfrastructuur geleverd kan worden aan nabijgelegen industrie en daarmee kan bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen.

Waterstofoplossingen zijn op dit moment nog relatief kostbaar, maar de verwachting is dat de kosten van waterstofoplossingen lager zullen worden door verdere professionalisering, technologische ontwikkelingen en door toename van het aantal en de grootte van elektrolysers.

Europese waterstofstrategie geconcretiseerd voor Nederland

De Europese Commissie heeft een strategie voor waterstof bekend gemaakt die grote ambitie uitstraalt. Het plan biedt ruimte en nodigt uit tot concrete actie.

De strategie van de Europese Commissie beslaat de hele keten van waterstof en elektrificatie en gaat uitgebreid in op de koppeling tussen waterstofproductie met elektrolyse en meer duurzame opwekcapaciteit.

Dit sluit goed aan bij de visie van Energie-Nederland dat samenwerking over de sectoren heen essentieel is om de klimaatdoelen te realiseren. De coalitie Wind meets Industry, die we onlangs met NWEA, VEMW en Topsector Energie hebben gelanceerd, is daar een goed voorbeeld van.

Om de voortrekkersrol concreet te maken lanceert Energie-Nederland ook haar eigen visie op de ontwikkeling van waterstof. Daarin pleit men voor een stimuleringsaanpak in drie fases:

Nu starten met de eerste projecten om industriebreed te leren door voldoende aanbodsubsidies te geven, samenwerking tussen sectoren en politieke steun;
Rond 2025: gerichte vraagstimulering om verdere opschaling mogelijk te maken;
Rond 2030: realisatie van een waterstofmarkt die werkt zoals de huidige gasmarkt en ook internationaal actief is.
Samenwerken en denken in ketens

'Gebruik biomassa voor circulaire biobased materialen en chemicaliën'

Het SER-advies over de benutting van biomassa, dat 8 juli is gepubliceerd, is een goede stap op weg naar een hoogwaardige inzet van biomassa. Met de adviezen in het rapport 'Biomassa in balans, een duurzaamheidskader voor hoogwaardige inzet van biogrondstoffen' komt er meer ruimte om biomassa te benutten als grondstof voor materialen en chemicaliën. Als de markt deze ruimte benut, kunnen deze toepassingen daadwerkelijk bijdragen aan de verduurzaming van Nederland, schrijft Wageningen UR.

Het is de visie van Wageningen University & Research om biomassa zoveel mogelijk in te zetten volgens het cascaderingsprincipe, dus met een zo hoog mogelijke toegevoegde waarde voor natuur, bodem, mens en maatschappij. We kijken bij de toepassing in materialen en chemicaliën altijd eerst of deze reststroom nog geschikt is voor menselijke consumptie, daarna voor veevoer, materialen en chemicaliën en tot slot kun je ook kijken of er biobrandstoffen van te maken zijn.

Verbranden kan altijd nog, maar is de laagste toepassing. Uiteraard moet dit binnen de grenzen van de natuur liggen. Voor de bulk van de biomassa betekent dit dat dit ingezet moet worden in chemicaliën, materialen en diervoer.

EU: waterstof broodnodig om klimaatdoelen te halen

De Europese Commissie wil dat de komende jaren op grote schaal wordt overgeschakeld op waterstof als energiebron.

De Europese Commissie wil over tien jaar 40 gigawatt opwekken, goed om 40 miljoen huishoudens van stroom voorzien volgens berekeningen van energiebedrijf Eneco.

Eurocommissaris Frans Timmermans heeft de waterstofplannen vandaag gepresenreerd. Volgens hem is waterstof niet alleen nodig om klimaatneutraal te worden, maar is de technologie ook goed voor heel veel banen.

SER: Biogrondstoffen zo hoogwaardig mogelijk inzetten

Duurzame biogrondstoffen vormen een noodzakelijke en waardevolle bron voor een CO2-neutrale en circulaire economie en nodig om de klimaatdoelen te halen. Daarvoor moeten de beschikbare grondstoffen zo hoogwaardig mogelijk worden ingezet en voldoen aan heldere duurzaamheidseisen. De politiek bepaalt het tempo waarin stimulering van hoogwaardige inzet wordt opgebouwd en laagwaardig gebruik wordt afgebouwd.

Dit is de kern van het SER-advies ‘Biomassa in balans. Een duurzaamheidskader voor hoogwaardige inzet van biogrondstoffen.’ Woensdag overhandigden SER-voorzitter Mariëtte Hamer en de opstellers van het advies, kroonleden Ed Nijpels en professor Katrien Termeer het advies aan staatssecretaris Stientje van Veldhoven van I&W. 

De toekomst ligt bij meer hoogwaardige inzet van biogrondstoffen als grondstof voor de chemie en materialen. Dat kan komen uit gewassen, algen, bomen en planten en dierlijke producten. In de chemie kunnen ze deels olie en gas als grondstof vervangen. Daarmee kunnen bijvoorbeeld bioplastics of biobeton gemaakt worden. Langdurige vastlegging van CO2 in materialen helpt het klimaat en past bij een circulaire economie en kringlooplandbouw. Zo ontstaat een circulair, biobased bedrijfsleven met goede economische kansen. De technieken hiervoor staan nog in de kinderschoenen. Opbouw vraagt daarom om een helder, langjarig en consistent overheidsbeleid waar bedrijfsleven, arbeidsmarkt en onderzoekers op kunnen inspelen.

De inzet van biogrondstoffen voor elektriciteit en warmte voor gebouwen moet worden afgebouwd. Bij inzet voor warmte is het cruciaal dat het kabinet initiatieven neemt om duurzame alternatieven, als geothermie, aquathermie en warmtepompen zo snel mogelijk beschikbaar te maken. Anders komen de klimaatdoelen in de knel. 
 

Eerste waterstofvrachtwagens op transport

Bij Hyundai in Zuid-Korea zijn de eerste in serie geproduceerde waterstof-vrachtwagens ter wereld op transport gegaan. Het bedrijf hoopt voor het einde van het jaar nog eens veertig extra vrachtauto's te hebben geëxporteerd.

De vrachtwagen van 34 ton heeft een brandstofcelunit van 190 kW. De waterstofvrachtwagen heeft in totaal zeven brandstoftanks, zodat er in totaal 35 kilo aan waterstof mee kan. De actieradius bedraagt zeker 400 kilometer.

De komende vijf jaar wil Hyundai 1600 waterstofvrachtwagens op de weg zetten.

Onderzoek naar regionale waterstofbackbone door Gasunie en Port of Amsterdam van start

Gasunie en Port of Amsterdam willen de komende vijf jaar een regionale waterstof¬backbone in het Noordzeekanaalgebied (NZKG) realiseren. Nog dit jaar moet duidelijk worden of dat ruimtelijk, economisch en technisch haalbaar is.

Het tijdig realiseren van een regionale waterstofleiding is een belangrijke succesfactor voor de ontwikkeling en vestiging van duurzame industrie in het NZKG. Het doel is om een waterstofinfrastructuur te ontwikkelen van IJmuiden naar het havengebied van Amsterdam, waar gebruikers onder gelijke voorwaarden gebruik van kunnen maken.

Een deel hiervan is voorzien als onderdeel van de landelijke waterstofbackbone die door Gasunie zal worden gerealiseerd en waarmee het NZKG zal worden verbonden met andere Nederlandse, Duitse en Belgische industrieclusters en opslag.

Port of Amsterdam wil een actieve rol spelen in de regionale energietransitie en bij het verduurzamen van internationale energieketens. Zij onderschrijft de belangrijke rol van waterstof als duurzame energiedrager en grondstof om deze transitie te realiseren en vindt dat hiermee een grote sprong naar een waterstofeconomie in de regio wordt gemaakt. Port of Amsterdam is ook voornemens om mee te investeren.

Proef met treinen op biodiesel

De provincies Groningen en Fryslân gaan een proef doen met treinen op biodiesel. Arriva gaat vanaf september 2020 met bestaande treinen op deze brandstof rijden. Als deze proef slaagt, kunnen ook andere treinen gebruikmaken van deze schonere brandstof.

De overstap van gewone diesel naar biodiesel (Hydrotreated Vegetable Oil, HVO) zorgt voor 89 procent minder CO2-uitstoot.

De eerste twee bestaande treinen zijn al omgebouwd. De rood-witte buitenkant is nu blauwgroen. Ook van binnen zijn de treinen gemoderniseerd. Reizigers hebben dit uitgezocht. Zo komen er klaptafels, mogelijkheden om je laptop of mobiele telefoon op te laden en stiltecoupés.

Het gaat om een proef van twee jaar. In december van dit jaar start een nieuw contract tussen de twee provincies en vervoerbedrijf Arriva Nederland. Arriva blijft ook de komende vijftien jaar met treinen rijden in Groningen en Fryslân.