Waterstof niet geschikt voor verwarmen huizen?

Ondanks de vele mogelijkheden van waterstof is er geen wetenschappelijk bewijs dat het een oplossing is voor het verwarmen van huizen. Dat is de conclusie die wetenschappers trekken op basis van een grote meta-studie.

Alternatieven als warmtepompen, stadsverwarming en thermische zonne-energie zijn in de regel goedkoper, efficiënter en behoeven minder grondstoffen, luidt de conclusie.

Professor future energy systems Ad van Wijk van de TUDelft waarschuwt voor overhaaste conclusies. 'Elektrificatie heeft natuurlijk een streepje voor op waterstof. Toch zie je de afgelopen jaren steeds vaker dat onderzoeken waterstof noemen als onderdeel van de energiemix om huizen te verwarmen.'

Verkoop van biobrandstoffen schiet omhoog

Het aantal getankte liters HVO is ten opzichte van vorig jaar flink toegenomen. Uit gegevens van mobiliteitspasaanbieder MultiTankcard blijkt dat er, tot en met augustus, een groei is van 42 procent ten opzichte van heel 2021.

Als de groei zich op hetzelfde tempo voortzet, komt de stijging dit jaar naar verwachting uit op maar liefst 112 procent.

De toename van het aantal getankte liters HVO onder zakelijke rijders is opvallend, gezien het nog altijd behoorlijke prijsverschil van gemiddeld 20 tot 30 eurocent met fossiele diesel.

De opkomst van de nieuwe generatie biodiesel HVO lijkt met name gedreven door de wens vanuit vervoerders om een lagere CO2 uitstoot van hun dieselmotoren te realiseren, waarbij tevens hun motoren schoner blijven dan bij traditionele diesel. Dat deze duurzaamheidswens zich ook vertaalt in meer afgezette liters HVO valt toe te schrijven aan de toename van het aanbod: er zijn meer stations die HVO aanbieden en worden meer liters op de wereldmarkt geproduceerd. En omdat moderne diesel personenauto’s ook prima HVO kunnen tanken, stuwen vraag en aanbod elkaar op.

HVO is niet de enige brandstof waarin MultiTankcard dit jaar een forse groei opmerkt. Ook het elektrisch laden laat onder zakelijke rijders behoorlijke stijgingen zien, blijkt uit de transactiegegevens. Tot en met augustus werd al 4 procent meer kWh stroom afgenomen ten opzichte van heel 2021. De groei komt dit jaar op deze manier uit op 56 procent. Het aantal laadsessies blijft wat achter en zal naar verwachting uitkomen op plus 48 procent. Dat laatste gebeurt onder invloed van nieuwe automodellen, die vaak grotere accu's hebben.

H2opZee consortium kent technische haalbaarheidsstudies toe voor waterstof

Het H2opZee consortium, bestaande uit RWE en Neptune Energy, heeft een reeks haalbaarheidsstudie-contracten toegekend aan Siemens Gamesa - fabrikant van windturbines - en de Nederlandse engineering-bedrijven H2SEA en Enersea, ter ondersteuning van beginnende engineering-werkzaamheden als onderdeel van een haalbaarheidsstudie. Het consortium heeft tot doel het offshore groene waterstofproject H2opZee in de Noordzee vóór 2030 te ontwikkelen.
 
H₂opZee is in februari 2022 aangekondigd en het consortium maakt voortgang bij de verdere uitwerking van hun plannen om dit project te realiseren. Zo ging in juni een gezamenlijke haalbaarheidsstudie van start die tot de zomer van 2023 zal duren.

Deze studie is onderdeel van de eerste fase van het H2opZee -project. Tijdens deze fase worden verschillende technische concepten en ontwikkelingslocaties geëvalueerd om vast te stellen wat de optimale oplossing is voor het offshore genereren van groene waterstof. Dit zal vervolgens via een pijpleiding naar de kust worden getransporteerd. In de volgende fase start de implementatie van het project. Voor deze fase wordt nog een methodologie voor een aanbestedingsprocedure vastgesteld.
 
De onlangs aangekondigde contracten omvatten het conceptontwerp en de engineering van het offshore-platform. Dit technische contract is gegund aan H2SEA. Het pijpleidingconceptontwerp is toegekend aan Enersea en die voor het conceptontwerp voor het windturbinesysteem aan Siemens Gamesa. De overige technische werkzaamheden worden in-house uitgevoerd door de engineering-afdelingen van RWE en Neptune Energy. Het consortium werkt daarnaast nauw samen met de eigenaren van offshore-infrastructuur op de Noordzee om exportmogelijkheden via het bestaande pijpleidingennetwerk naar de kust te onderzoeken.
De nieuwe contracten zijn met ingang van augustus 2022 van kracht.

Hyundai en Iveco presenteren elektrische bestelbus op waterstof

Hyundai en Iveco presenteren tijdens IAA Transportation 2022 de eDaily Fuel Cell Electric Vehicle, een bestelbus met een waterstofcel van de Zuid-Koreaanse autofabrikant.

De eDaily FCEV is uitgerust met een 90kW-waterstofcelsysteem en een elektrische motor met een vermogen van 140kW. In totaal hebben de zes individuele waterstoftanks van de Hyundai-cel een capaciteit van 12 kilogram waterstof.

Het prototype van de elektrische bestelbus is het eerste tastbare dat voortvloeit uit het samenwerkingsverband tussen Hyundai en Iveco. Eerder dit jaar werd deze samenwerking aangekondigd.

'Wijnjewoude kan stoken op koeienpoep'

Met de mest van het melkvee van 25 boeren denkt een energiecoöperatie uit het Friese Wijnjewoude zeker duizend huizen van gas te kunnen voorzien.

De oöperatie Wijnjewoude Energie Neutraal verzamelt de mest van tweeduizend koeien, van 25 verschillende boeren in de buurt, in een grote mestvergister. Daar maken bacteriën er biogas van. Dat biogas wordt in een speciale installatie gezuiverd, waarna het zo in het openbare gasnet kan worden gepompt.

De verwachte één miljoen kuub biogas per jaar zou voldoende moeten zijn om alle bewoners van het Friese dorp aan gas voor verwarming en fornuis te helpen.

Stikstoffabriek Zuidbroek weer vertraagd

De oplevering van de stikstoffabriek in Zuidbroek is opnieuw vertraagd. Toch heeft de vertraging geen invloed op de gaswinning uit het Groningenveld.

Dat schrijft staatssecretaris Vijlbrief van Economische Zaken en Klimaat in een brief aan de Tweede Kamer.

De stikstoffabriek in Zuidbroek zou in eerste instantie afgelopen april worden opgeleverd. Dat werd 1 juli en vervolgens september. Nu wordt het wederom vier weken later.

Vijlbrief hoopy dat men zich tot het uiterste zal inspannen om de installatie zo snel mogelijk volledig in gebruik te kunnen nemen.

Waterstof gemaakt van biogas

\
Waterstof gaat een cruciale rol spelen in de energietransitie, bijvoorbeeld in de industrie en mobiliteit. Dat zegt Gianluca Pauletto, CEO en medeoprichter van Sypox.

De start-up uit München heeft zich sinds kort ook gevestigd op de Brightlands Chemelot Campus in Geleen.

Tijdens zijn studie chemical engineering deed Pauletto onderzoek naar de productie van waterstof met aardgas. Gaandeweg bedacht hij een plan om de productie van waterstof radicaal te veranderen.

Voor de productie van waterstof worden nu gigantische ovens gebruikt. Sypox wil deze traditionele ovens, die fossiele brandstoffen gebruiken, vervangen door elektrische ovens.

Eerste gasmonteurs Liander geslaagd voor werken met waterstof

De eerste gasmonteurs van netbeheerder Liander zijn onlangs geslaagd voor het examen om te mogen werken met waterstof.

De monteurs van Liander werken dagelijks aan het onderhoud van het elektriciteits- en gasnet van de netbeheerder. Nu er steeds meer partijen pilots doen om te onderzoeken hoe waterstof kan worden toegepast als alternatieve energiedrager, is het belangrijk dat de monteurs ook daarop worden voorbereid.

In Apeldoorn opende Alliander – het moederbedrijf van Liander – vorig jaar samen met Kiwa het waterstofhuis. Dit is een demonstratie- en opleidingslocatie waar monteurs van netbeheerders en installateurs worden opgeleid voor het werken met waterstof. Afgelopen tijd hebben 25 monteurs van Liander de opleiding gevolgd. De eerste groep is inmiddels met vlag en wimpel voor hun examen geslaagd. De overige deelnemers ronden hun opleiding in de komende weken af.

Het werken met waterstof lijkt in eerste instantie veel op het werk dat de monteurs dagelijks uitvoeren aan het aardgasnet. Ondanks dat het net bestaat uit dezelfde onderdelen, vraagt het werken met waterstof om andere en extra handelingen. Veilig werken is net als bij het werk aan het gas- en elektriciteitsnet het belangrijkste onderdeel in deze opleiding.

Duurzaam groen gas in opkomst

Duurzame vervanging van aardgas kan door groen gas in te zetten. De vraag naar groen gas is vele malen groter dan het aanbod, dus moeten er beleidskeuzes worden gemaakt. Zolang de maatschappelijke waarde bij de kosten- en batenanalyse achterwege blijft, komt het groene gas misschien nooit op de beste bestemming, zoals de verwarming van woonhuizen in (oude) binnensteden.

Nu is hét moment om de juiste keuzes te maken voor de optimale inzet van het schaarse groen gas – daar waar het maatschappelijk gezien de meeste meerwaarde oplevert. Dat is nodig om onze ambities uit het Klimaatakkoord tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten én beperktere stijging van de energierekening voor huishoudens en bedrijven te realiseren.

Een dezer dagen verscheen daarover een artikel in het economen-vakblad ESB van Annet Jantien Smit, onderzoeker van Hanzehogeschool Groningen en Ruud Paap van New Energy Coalition.

Nu we, met de afkeer van Russische leveringen nog sneller dan gedacht ‘van het (aard)gas af’ gaan, wordt er naarstig gezocht naar alternatieven, en die zijn lang niet altijd duurzaam. Nood breekt wet, zeker op de korte termijn. Nederland is nog erg afhankelijk van fossiel gas. Het huidige aardgasgebruik in Nederland is 40 miljard kubieke meter. Sinds er minder Gronings gas wordt gewonnen, importeert ook Nederland aardgas.

De Nederlandse gasmarkt is deel van de open geïntegreerde Europese gasmarkt. De Europese Unie betrok tot voor kort jaarlijks 142 miljard kubieke meter aardgas uit Rusland. De reductie van gas uit Rusland zorgt voor grote veranderingen in de internationale gasmarkt. Dat zal doorwerken in heel Europa: de gasmarkt wordt nog krapper, de prijzen volatieler en mogelijk op langere termijn ongekend hoog.

Een duurzaam alternatief voor aardgas is groen gas. Groen gas wordt geproduceerd door vergisting van reststromen, zoals GFT-afval, mest, bermgras of zuiveringsslib. Bacteriën zetten reststromen om in biogas - opgewerkt tot  aardgas-kwaliteit heet het groen gas. Dat is gelijkwaardig aan aardgas en kan direct worden geïnjecteerd in het aardgasnet en zonder aanpassingen gebruikt worden in alle installaties die nu aardgas gebruiken, zoals industriële ovens en boilers, en cv-ketels, gasfornuizen, en hybride warmtepompen in de gebouwde omgeving (bedrijfsgebouwen, woonhuizen).

Groen gas kan ook vervloeid worden voor gebruik als duurzame transportbrandstof: BioLNG (Bio Liquefied Natural Gas) en is dan zeer geschikt voor zwaar transport zoals vrachtwagens en schepen. Het kan verder onder hoge druk gecomprimeerd worden en zo worden gebruikt als transportbrandstof voor bijvoorbeeld auto’s, dan wordt het BioCNG (Bio Compressed Natural Gas) genoemd. Deze toepassing wordt gestimuleerd door een bijmengverplichting voor duurzame transportbrandstoffen. De grote vraag naar groen gas vraagt snelle opschaling van de groengasproductie – zeker gezien de actuele perikelen op de gasmarkt.

Gegeven de kloof tussen vraag en aanbod is de logische vraag waar de toepassing van groen gas het meest kosteneffectief is vergeleken met andere duurzame alternatieven zoals (toekomstige) groene waterstof, elektrificatie of geothermie. Hoewel het verdienmodel voor BioLNG voor de transportsector momenteel aantrekkelijker is dan het verdienmodel voor groen gas voor de industrie en gebouwde omgeving, is de maatschappelijke waarde van groen gas niet bij iedere toepassing even hoog. Door het gebruik van groen gas te stimuleren zonder te kijken waar het de meeste maatschappelijke waarde genereert, is er risico op suboptimale inzet van groen gas.

Wat meetelt in de definitie van maatschappelijke waarde is niet alleen de productiekosten per vermeden ton CO2, maar ook de additionele ketenkosten (infrastructuur, netverzwaring, aanpassingen aan het aardgasnetwerk voor waterstof) en draagvlak voor bijvoorbeeld de kosten voor eindgebruikers zoals nieuwe verwarmingsketels. Op basis van deze definitie van maatschappelijke waarde creëert de toepassing van groen gas voor verwarming van oude binnensteden meer maatschappelijke waarde dan voor industriële proceswarmte of zeescheepvaart.

Moet op basis van deze conclusie de voor Nederland beoogde 2 miljard kubieke meter groengas-productie in 2030 volledig in oude binnensteden worden toegepast? Dat is voorbarig op basis van één studie. Wel lijkt er nu geen garantie dat het groen gas daar wordt ingezet waar het de meeste meerwaarde heeft.

De onlangs aangekondigde bijmengverplichting voor de gebouwde omgeving zal zorgen voor een flinke groei van het groen gasvolume maar er zijn ook andere effecten te verwachten.  Zo lang er voldoende groen gas is om aan beide verplichtingen (bestaande bijmengverplichting voor transport, en nieuwe verplichting voor gebouwde omgeving) te voldoen, zal het nog niet zoveel uitmaken. Dan zal de verplichting waarbinnen het meeste betaald wordt als eerste bevoorraad worden en de rest zal dan gebruikt worden om aan de andere verplichting te voldoen. Lastiger wordt het als door schaarste een keuze gemaakt moet worden voor één van de twee, dan gaan beide verplichtingen met elkaar concurreren wat de prijs zal opdrijven. Gelet op de volumes die nodig zijn om aan beide verplichtingen te voldoen is dit geen onwaarschijnlijk scenario.

Uiteindelijk zal dan de verplichting voor de gebouwde omgeving wel prevaleren omdat er binnen die verplichting geen alternatief is en binnen transport wel. Daar kan immers ook biodiesel, bio-ethanol etc. ingezet worden. Groen gas zal dus uiteindelijk bij de gebouwde omgeving belanden, maar wel tegen een prijs.

PreZero maakt start met ophalen afval met waterstofwagen in Arnhem

PreZero Nederland, specialist in afval- en grondstoffenmanagement, gaat een waterstofwagen inzetten voor het inzamelen van afval in Arnhem.

Samen met de gemeente Arnhem neemt PreZero deel aan een Europees project waarbij gemeenten, afvalinzamelaars en leveranciers in verschillende landen samenwerken om ervaring op te doen met het rijden op waterstof.

Binnen dit project zet PreZero in de gemeente Arnhem een elektrisch voertuig in dat volledig rijdt op waterstof en geen schadelijke uitstoot heeft. De inzamelwagen gaat half september de weg op. Een mijlpaal op de weg naar een CO2-vrije afvalinzameling.
 
Voor de inzameling van huishoudelijk afval geldt dat Europese milieueisen voorschrijven dat de CO2-uitstoot en fijnstofemissies zo veel mogelijk moeten worden teruggebracht. Om aan deze EU-richtlijn te kunnen voldoen, hebben Arnhem en PreZero zich verbonden aan het project HECTOR, wat staat voor Hydrogen Waste Collection Vehicles in North West Europe1. Dit Europese project heeft tot doel CO2-emissies te verlagen door inzamelwagens in te zetten die rijden op waterstof. De ervaringen die dit oplevert, moeten antwoord geven op de vraag hoe de uitstoot van schadelijke stoffen in het wegvervoer aanzienlijk kan worden verminderd. Fabrikant E-Trucks Europe heeft de innovatieve waterstofwagen die hierbij wordt ingezet, ontwikkeld.
 
De waterstofwagen in Arnhem is volledig nieuw en wordt ingezet voor de inzameling van ondergrondse containers. Tanken gebeurt bij het waterstoftankstation op de Westervoortsedijk in Arnhem. Het voertuig kan maximaal vijftien kilo waterstof tanken en daarmee twee dagen afval inzamelen. De inzet van de inzamelwagen zal een schat aan informatie opleveren die een rol gaat spelen bij besluitvorming over hoe afval in Nederland CO2-vrij kan worden ingezameld. HAN Automotive Research uit Arnhem is verantwoordelijk voor data-analyse en de verwerking van al deze gegevens in het HECTOR-project. 

Medio september al eerste aardgas beschikbaar uit nieuwe drijvende LNG-terminal in Eemshaven

Donderdagmiddag 8 september is in aanwezigheid van minister Rob Jetten (Klimaat en Energie), minister-president Petr Fiala van Tsjechië, de Raad van Bestuur van Gasunie en diverse internationale relaties, de officiële start gegeven voor de realisatiefase van de EemsEnergyTerminal, een drijvende LNG-terminal in de Eemshaven (Groningen). Tevens is die dag eerste LNG-tanker gearriveerd. De verwachting is dat al medio september het eerste aardgas het gasnetwerk van Gasunie in zal stromen.

In de komende weken vinden nog diverse technische werkzaamheden plaats. De LNG-terminal zal naar verwachting eind november/begin december op volledige capaciteit draaien.

Met man en macht is gewerkt aan de realisatie van deze terminal die in een recordtijd wordt gerealiseerd. Circa 500 werknemers zijn hierbij betrokken.

In de afgelopen dagen zijn twee FSRU's (Floating Storage Regasification Unit’s), de Golar Igloo en de Eemshaven LNG, in de haven afgemeerd. Samen vormen zij de terminal waar van vloeibaar per tanker aangevoerd aardgas (LNG), gasvormig gas wordt gemaakt.

De FSRU’s: de Eemshaven LNG (Exmar) en de Golar Igloo (New Fortress Energy) zijn gehuurd voor een periode van vijf jaar en liggen in een van de havenbekkens van de Eemshaven. De inkomende boten die LNG transporteren meren op hun beurt schip-aan-schip aan tegen de Golar Igloo om te lossen. Van daaruit kan het worden overgeladen op de Eemshaven LNG. Beide FSRU’s kunnen ‘hervergassen’ en gas inbrengen in het gasleidingnetwerk van Gasunie. Op de kade is een aardgasleiding en een leiding voor warm water aangelegd.

Verder zijn er verbindingsleidingen tussen de FSRU’s voor het genoemde transport van LNG tussen de FSRU’s. Er is een nieuwe gasleiding vanaf de kade naar het al bestaande netwerk van Gasunie aangelegd. De gasleiding is, buiten de terminal geheel ondergronds. En hoewel het fysiek twee FSRU's zijn, zal EemsEnergyTerminal de diensten aan de gebruikers leveren als één terminal. De EemsEnergyTerminal kan na verwerking van het aangevoerde LNG, in totaal 8 miljard kubieke meter aardgas per jaar beschikbaar maken voor het landelijke aardgasnetwerk.

Tot dit jaar had Nederland alleen een LNG-terminal in de haven van Rotterdam. Met de uitbreiding in de Eemshaven en de optimalisatie van de terminal in Rotterdam verdubbelt de importcapaciteit voor LNG.

Twence gaat groen gas leveren aan de gemeenten Losser, Hof van Twente en Enschede

In de nieuwe mestverwaardingsinstallatie van Twence in Zenderen wordt varkensmest verwerkt tot nieuwe grondstoffen en groen gas. Een deel van dit groene gas zal vanaf 2023 geleverd worden aan de gemeenten Losser, Hof van Twente en Enschede. Een belangrijke bijdrage aan de duurzaamheidsambities van zowel Twence als de gemeenten!

In september 2020 hebben Twence en 10 Twentse gemeenten, waaronder Losser, Hof van Twente en Enschede, een samenwerkingsovereenkomst getekend met als doel om verdere stappen te zetten in de verduurzaming van het energieverbruik.

De bouw van de mestverwaardingsinstallatie in Zenderen is bijna afgerond. Hier wordt jaarlijks 250.000 ton varkensmest verwerkt tot nieuwe grondstoffen en groen gas. Maar hoe ontstaat groen gas? Door vergisting van de uit de regio afkomstige varkensmest ontstaat biogas. Dit biogas wordt in een reinigingsproces omgezet naar groen gas. Het goedgekeurde groen gas wordt vervolgens ingevoerd op het regionale aardgasnet.

De drie gemeentes vragen samen een volume van 875.000 m3, gelijk aan het jaarverbruik van 525 huishoudens en zo’n 18% van het totaal beschikbare groene gas in Zenderen.

Gasprijs weer omhoog wegens sluiting van Russische pijpleiding

De Europese gasprijs is bij opening van de gasmarkt maandag opnieuw flink gestegen. Op de gasbeurs TTF steeg de gasprijs even meer dan 30 procent naar 277 euro per MWh, om vervolgens iets te dalen naar rond de 260 euro per MWh.

Reden is dat de Nord Stream 1 gaspijpleiding tussen Rusland en Europa langer blijft.

De gaskraan zou aanvankelijk een paar dagen dichtgaan voor onderhoud. In het weekend meldde Rusland dat er een olielek was ontdekt.

Aan die verklaring wordt alom getwijfeld. Het dichtdraaien van de toevoer van gas wordt gezien als een drukmiddel.

Vorige week daalde de gasprijs nog omdat de Europese gasopslagen voor bijna 80 procent vol zitten.