Shell koopt producent biogas voor 1,9 miljard euro

Shell neemt het Deense biogasbedrijf Nature Energy over. Die onderneming maakt biogas uit agrarisch, industrieel en huishoudelijk afval.

Met de overname krijgt Shell de grootste Europese producent van biogas in handen. 

Shell telt 1,9 miljard euro neer voor Nature Energy, dat in handen was van een aantal investeerders.

Shell laat weten dat de aankoop past binnen zijn streven om CO2-neutraal te worden. Ook kan het olie- en gasbedrijf op deze manier groeien met brandstoffen met een lage CO2-uitstoot.

Aanbesteding voor vier nieuwe waterstoftreinen van start

Gedeputeerde Fleur Gräper-van Koolwijk en Arriva-directeur Anne Hettinga ondertekenden donderdag 24 november de overeenkomst voor de aanschaf van vier nieuwe waterstoftreinen. Hiermee zetten de provincie en Arriva de volgende stap in de verduurzaming van het regionale spoorvervoer in Groningen. Met de ondertekening van deze overeenkomst start Arriva met de Europese aanbesteding voor de vier waterstoftreinen.

De planning is dat reizigers vanaf eind 2027 met de waterstoftreinen kunnen reizen op het Groningse regionale spoor. De treinen worden ingezet op de bestaande trajecten Delfzijl-Groningen-Veendam en incidenteel ook op de andere spoorlijnen in Groningen en richting Leer. De provincie en Arriva willen de treinen ook inzetten bij toekomstige uitbreiding of aanpassing van het spoor in Groningen. Als de aanleg van het spoortraject Veendam - Stadskanaal doorgaat, dan gaan ook hier de waterstoftreinen rijden.
 
De provincie Groningen, ProRail, het Rijk en Arriva hebben als doel om de treinen in Noord-Nederland zonder uitstoot en op duurzaam geproduceerde brandstof te laten rijden. Voor de regionale treindiensten in Groningen kan dit het beste met groene waterstof. Bovendien zijn deze treinen stiller dan de huidige dieseltreinen. In 2020 deden provincie en Arriva al verschillende testen gedaan met rijden en tanken van een waterstoftrein. De resultaten hiervan waren veelbelovend. Voor de reizigers en omwonenden zijn de waterstoftreinen een schonere en stillere manier van openbaar vervoer.

Kabinet investeert in meer waterstoftankstations

Het kabinet wil vaart maken met vrachtwagens en ander zwaar verkeer op waterstof. Dat schrijft staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) aan de Tweede Kamer. Zij stelt daartoe een subsidieregeling in voor meer waterstoftankstations, met bijbehorende vrachtwagens. In eerste instantie trekt ze hier € 22 miljoen voor uit.

Met de subsidieregeling wil Heijnen het gebruik van waterstof als brandstof op de weg een impuls geven. Om de klimaatdoelen te halen, wil ze inzetten op meerdere technieken om zonder uitstoot te rijden. Elektrisch met een batterij, of op waterstof. Dat past ook bij Europese regelgeving waar Nederland zich voor heeft ingespannen. Die schrijft voor dat er meer waterstof gebruikt moet worden in de industrie en in de transportsector, en langs de snelweg elke 100-150 kilometer en bij de grote stedelijke knooppunten een waterstoftankstation moet komen, in de hele Europese Unie (EU).

Er zijn in ons land momenteel 14 waterstoftankstations, die lang niet allemaal zijn ingericht op zware vrachtwagens. Dat er weinig van die stations zijn, vormt een drempel om te investeren in waterstofvrachtwagens. En omdat er weinig vrachtwagens rijden, is het niet aantrekkelijk een waterstoftankstation te openen. Dit kip-ei-probleem wil Heijnen doorbreken met een subsidieregeling. Subsidie is nodig, omdat investeren in waterstofvrachtwagens of -bussen een stuk duurder is dan in hun broertjes en zusjes op diesel.

De subsidieregeling gaan naar verwachting begin 2024 van start. Kern is dat plannen subsidie krijgen als zowel een tankstation gebouwd wordt, als de bijbehorende vrachtwagens aangeschaft worden. Gemiddeld zo’n 20-25 per tankstation. Dat kan ook in samenwerking tussen partijen. Zo komt vraag en aanbod tegelijkertijd tot stand, en kunnen op steeds meer plekken in het land rendabele waterstoftankstations het levenslicht zien.

Nederlands bedrijf cruciale schakel in groot waterstofproject

Een Nederlands bedrijf uit Zwolle levert de koppeling tussen de grootste fabriek voor groene waterstofproductie in Scandinavië en de duurzame energiebron. Hiermee levert het een belangrijke bijdrage aan de uitbreiding van de groene waterstofeconomie in Europa.

VONK ontwerpt en levert innovatieve elektrotechnische installaties, waaronder ook oplossingen voor conversiesystemen voor electrolysers. Electrolysers worden gebruikt om water met behulp van elektriciteit te splitsen in waterstof en zuurstof. Wanneer dit met duurzame energie gebeurt, zoals zon, wind of waterkracht, dan wordt gesproken over groene waterstof.

Om een electrolyser aan te sluiten op het elektriciteitsnet is een conversiesysteem nodig dat de hoogspanning van het wisselstroomnet omzet in gelijkspanning die geschikt is voor de electrolyser. Daarbij geldt dat de karakteristieken voor elke electrolyser verschillend zijn en dat beheerders van elektriciteitsnetten (zoals TenneT) andere eisen stellen aan het elektrische gedrag van het conversiesysteem.

Het zogenaamde P2X project waarvoor VONK het elektrische conversiesysteem levert, wordt gerealiseerd in Harjavalta in Finland. De elektriciteit voor dit project wordt gegenereerd door een waterkrachtcentrale. VONK werkt voor het P2X project samen met het Duitse Sunfire, dat de electrolyser levert. Met een grootte van 20 megawatt is dit project even groot als de grootste electrolyser die momenteel in Europa in bedrijf is. De eindklant P2X Solutions kondigt aan in de komende tien jaar nog 1000 megawatt extra aan capaciteit te bouwen.

Drenthe trekt portemonnee voor biogas-hub in Koekange

Energiecoöperatie Groengas Koekange Echten krijgt een subsidie van 123.500 euro van de provincie Drenthe. Dat geld is bedoeld voor een zogeheten biogas-hub met monomestvergisters.

Het biogas wordt via een nog aan te leggen biogasleiding naar een centraal punt gebracht, waar het wordt opgewerkt naar groen gas.

Om de stikstofemissie terug te brengen, gaan melkveehouders hun stallen aanpassen. Zo worden mest en urine van koeien van elkaar gescheiden.

Ook gaan melkveehouders werken met een speciale 'stikstofstripper', die stikstof uit mest haalt.

Bacteriën maken waterstof

Onderzoekers van de Universiteit van Kassel in Duitsland hebben een manier ontdekt om waterstof te maken uit bacteriën. Met behulp van zonlicht en een speciaal enzym wordt de productie van waterstof op gang gebracht en wordt het proces verlengd.

De onderzoekers gebruiken een enzym van de cyanobacteriën die met behulp van zonlicht en fotosynthese waterstof produceert. Het is voor de bacterie een natuurlijk proces, maar het speciale hydrogenase-enzym versnelt dit proces.

In normale omstandigheden maakt de bacterie zo’n twee minuten waterstof. Het enzym verlengt dit proces tot een aantal uur. Daardoor kan er met de bacteriën meer waterstof verkregen worden dan zonder het hydrogenase enzym.

Praktijktest bewijst potentie van waterstof voor bestaande woningen

Bewoners blijken hun bestaand huis en tapwater veilig en voldoende met waterstof te kunnen verwarmen. Dat bewijst de praktijktest die het consortium H2@Home heeft afgerond. Ook levert de pilot allerlei aanbevelingen op om deze vorm van energievoorziening voor de gebouwde omgeving verder te optimaliseren.

Waterstof speelt momenteel nog slechts een zeer beperkte rol in de gebouwde omgeving. Dat gaat wat het H2@Home1 consortium2 betreft veranderen. Acht maanden lang testte zij een waterstofinstallatie in het DreamHûs, een replica jaren-70 woning die aangesloten was op een ondergronds waterstofnet.

Afgelopen zomer werd de installatie losgekoppeld en onlangs werden de resultaten van de proefopstelling op The Green Village van de TU Delft bekend. Waterstof is inderdaad een veelbelovend alternatief voor aardgas in de gebouwde omgeving.

De proef toont aan dat het zeer goed mogelijk is om een binnenhuisinstallatie, vergelijkbaar met een aardgasinstallatie, via een H2-net met waterstof te voeden en in een H2-ketel te verbranden. Dat is voor het consortium van netbeheerders, fabrikanten en andere partijen het belangrijkste resultaat. Te meer omdat de veiligheid van de bewoners nooit in gevaar is geweest en zij zich altijd veilig en comfortabel hebben gevoeld. Je kunt met bestaande materialen en een H2-ketel een veilige installatie realiseren en aansluiten op een buiteninstallatie; de gebruikte materialen geven geen problemen met lekkage of anderszins.

Nagenoeg alle mogelijke storingen van een ‘normaal’ gebruik zijn gesimuleerd. Daarbij leverde het gebruik van nieuwe onderdelen en de extra veiligheidsmaatregelen waardevolle inzichten op, zowel voor de keuze en afstelling van componenten als voor de hele installatie.

Een van de aanbevelingen van het H2@Home-project is om de hele keten erbij te betrekken: producenten, netbeheerders, een installateur, een ketelproducent alsmede bewoners en een certificerende instantie (Kiwa). Niet alleen om een vergunning te verkrijgen, maar bijvoorbeeld ook om van elkaar te leren en goede afspraken te maken over de verantwoordelijkheden van de betrokken partijen.

Een andere aanbeveling is om te onderzoeken wie op welke manier het spoelen van de gasleidingen, ter voorkoming van een (brandbaar) waterstofgas/lucht-mengsel, moet uitvoeren. Voor de pilot werd een speciale spoelinrichting voor de binnenhuisinstallatie ontwikkeld en toegepast. Op deze manier spoelen is echter tijdrovend en dus kostbaar. Ook vereist het specifieke kennis en vaardigheden van monteurs. Voor het grootschalig toepassen van H2 zijn naast goede apparatuur en procedures ook de scholing en eventuele certificering van installateurs aandachtspunten.

In het H2@Home-project zijn geen concessies aan de veiligheid gedaan. Door de onbekendheid met het gebruik van waterstof in een binnenhuisinstallatie zag het H2@Home-consortium zich verplicht om elk mogelijk risico weg te nemen of de gevolgen te minimaliseren. Zo zijn er extra veiligheidsmaatregelen getroffen die je bij geodoriseerd gas (waterstof heeft geen geur) achterwege kunt laten.

Het installeren van de H2@Home-installatie werd uitgevoerd conform de geldende wet- en regelgeving en richtlijnen voor aardgasinstallaties in woningen. Meerdere malen is echter gebleken dat die niet afdoende is voor waterstofinstallaties. Zo ontbreken richtlijnen voor het testen van lekdichtheid.

Binnen het H2@Home-project zijn vele onderzoeken uitgevoerd, vooral op het gebied van techniek en veiligheid. De resultaten verschaffen inzicht om op een betrouwbare en controleerbare manier een waterstofnetwerk in en uit bedrijf te nemen en deze op een veilige manier te beheren. Er zijn daarnaast voldoende aspecten om met praktijk- en laboratoriumtesten te onderzoeken.

De ervaringen uit het H2@Home-project en de WaterstofStraat vormen de basis voor verschillende pilotprojecten van de netbeheerders. Daarin worden de gasnetten in reguliere woonwijken, en later ook steden, overgezet van aardgas op waterstof. De kennis en kunde van H2@home is daarbij zeer waardevol. Zowel voor het beheer als voor het comfort en vertrouwen van andere stakeholders, waaronder de bewoners. Daarom worden de ervaringen binnen Netbeheer Nederland en met de netwerkbedrijven, de installatiesector en andere belanghebbenden gedeeld.

Powercrumbs helpt Alliander productie groen gas te verhogen

De Arnhemse start-up Powercrumbs heeft de derde innovatie challenge van netwerkbedrijf Alliander gewonnen. Met hun innovatie leveren zij een bijdrage om tijdens de zomermaanden meer groen gas kwijt te kunnen, wanneer het gasnet niet toereikend is.

Eind juni heeft Alliander ondernemers, uitvinders en vernieuwers op het online platform Starthubs uitgedaagd om oplossingen te bedenken om het seizoensprobleem met groen gas op te lossen. Tijdens de zomermaanden kan er namelijk meer groen gas geproduceerd worden dan dat er verbruikt wordt. Hierdoor blijven producenten van groen gas ’s zomers met een overschot zitten en worden zij beperkt in hun productie. Daarnaast beperkt het seizoensprobleem ook het gebruik van groen gas en daarmee de verduurzaming van het gasgebruik.

Met de innovatie challenge zocht Alliander een oplossing om in de zomer toch het overschot van groen gas in te kunnen zetten. Het netwerkbedrijf ontving 17 inzendingen, waarvan vier ideeën zijn gepresenteerd aan een team van specialisten.

Powercrumbs wil het seizoensprobleem oplossen met een virtuele pijplijn tussen de producent en bouwplaatsen. Dit doen zij door het overschot aan groen gas bij de producent onder hoge druk op te slaan in mobiele opslagcontainers. Deze containers worden vervolgens met vrachtwagens naar bouwprojecten in de omgeving gebracht. Hier wordt het groene gas gebruikt als duurzame brandstof voor aggregaten. En zorgt zo voor grote milieuvoordelen door lage uitstoot van stikstof, fijnstof en broeikasgassen.

Hoge energieprijzen maken biogas niet aantrekkelijker

De hoge gasprijzen zijn gunstig voor boeren met een biogasinstallatie zou je denken. In de praktijk pakt het alleen anders uit volgens de Duitse brancheorganisatie Fachverband Biogas.

Niet alleen zijn de productiekosten van de biogasinstallaties gestegen, ook het ingrijpen van de Duitse overheid op de energiemarkt heeft grote gevolgen.

Het Duitse ministerie van Economische Zaken heeft plannen om de winst die de biogasinstallaties op de productie van elektriciteit af te romen. Dat zou in het ergste geval kunnen betekenen dat biogasinstallaties niet meer gebruikt worden voor de productie van elektriciteit en dat dus met de aardgas- en kolengestookte centrales opgewekt moet worden.

Noord Holland investeert 3 miljoen euro in waterstof

Om klimaatneutraal te worden zet de provincie sterk in op waterstof als alternatief voor aardgas. Zij stelt 3 miljoen euro beschikbaar om de ontwikkeling hiervan te stimuleren.

Met het geld wil de provincie bedrijven in de industrie, havens, gemeenten en samenwerkingsverbanden die bezig zijn met de opzet en uitrol van waterstofprojecten ondersteunen om hun plannen daadwerkelijk uit te kunnen voeren.

De subsidieregeling Waterstofprojecten Noord-Holland 2022 moet met name de productie, opslag, transport en toepassing van waterstof een impuls geven.

Omdat de productie en het gebruik van waterstof nog in de kinderschoenen staan, blijkt het vaak lastig om projecten van de grond te krijgen. Voor de eerste verkenningen en voor de daadwerkelijke uitvoering van de projecten is subsidie beschikbaar vanuit het Rijk en de Europese Unie. Maar juist in de fase daartussenin, waarin onder meer de financiële kosten-batenberekeningen en vergunningenscans worden gemaakt, blijven veel plannen hangen. De provincie springt in dit gat om ervoor te zorgen dat de plannen vervolgens uitgevoerd kunnen worden.

Waterstofprojecten kunnen vanaf 15 januari 2023 subsidie aanvragen via het subsidieloket van de provincie. Het subsidiebedrag per aanvraag kan variëren tussen 10.000 euro en 250.000 euro. De regeling loopt in principe tot eind 2024.

ACM geeft groen licht voor proefproject met waterstof in woonhuizen

Autoriteit Consument & Markt (ACM) geeft groen licht voor een proefproject van netbeheerder Liander in de wijk Berkeloord in Lochem. Bij dit proefproject wordt een deel van het bestaande gasnet gebruikt om waterstofgas aan te voeren naar ongeveer tien woonhuizen. In deze woonhuizen wordt een combi-ketel op waterstof geïnstalleerd die zorgt voor warm tapwater en de CV. Dit is het eerste proefproject in Nederland waarbij waterstof via bestaande gasleidingen tot aan de (aangepaste) CV-combiketel in woonhuizen wordt getransporteerd.

Omdat er op dit moment nog geen wetgeving bestaat voor het gebruik van waterstof in de bebouwde omgeving heeft de ACM een Tijdelijk kader waterstofpilots opgesteld. Dit tijdelijke kader biedt netbeheerders en leveranciers vooruitlopend op nieuwe wetgeving alvast de mogelijkheid ervaring op te doen met waterstof. In het kader is beschreven hoe de belangen van consumenten worden geborgd.

Huishoudens mogen zelf bepalen of zij deelnemen aan een proefproject en er moet voor consumenten geen verschil zijn tussen verwarmen met waterstof of met aardgas. Ook moet er altijd voldoende waterstof geleverd kunnen worden en moet het duidelijk zijn wat de kosten zijn voor de consument. De ACM heeft netbeheerder Liander op basis van dit tijdelijke kader een gedoogbeslissing gegeven voor het proefproject in Lochem. Bij het proefproject in Lochem betalen huishoudens straks net zoveel voor de geleverde waterstof als zij nu voor hun aardgas betalen. Ook is er geregeld dat de netbeheerder de situatie van vóór het proefproject kosteloos moet herstellen als de levering van waterstof niet langer gegarandeerd kan worden.

Om de veiligheid bij het proefproject in Lochem te waarborgen gaat het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) toezicht houden op de veiligheid van de distributie van waterstof naar woningen.