Doorgronden van mislukte katalysatoren voor duurzame omzetting biomassa

Katalysatoren behoren tot het basisgereedschap van de chemische industrie. Het overgrote deel van de chemische processen in de industrie verloopt dankzij katalysatoren zuiniger, sneller of schoner. Desondanks snappen we nog steeds niet goed waarom veel beoogde katalysatoren niet werken. Evgeny Pidko van de TU/e denkt dat in die kennislacune de sleutel ligt om gericht duurzame katalysatoren te kunnen ontwerpen, onder meer voor de omzetting van biomassa. Om dit te onderzoeken krijgt hij van de European Research Council een Consolidator Grant van twee miljoen euro.

Katalysatoren zijn materialen die chemische reacties helpen, zonder er zelf aan deel te nemen. Vaak bevatten ze zeldzame grondstoffen, zoals de metalen palladium en ruthenium. Katalysatoren laten de reacties sneller of bij lagere temperaturen verlopen, of zorgen voor minder afval. Ze zijn dus van bijzonder grote waarde. Vaak wordt niet een enkele stof als katalysator gebruikt, maar stelsels van samenwerkende katalysatoren, zogenaamde katalytische systemen.

De traditionele totstandkoming van een katalysator begint met de ontdekking van een stof die katalytisch actief is. Daarna zoeken wetenschappers op fundamenteel niveau uit hoe de katalysator werkt. Deze aanpak heeft als nadelen dat niet duidelijk wordt waarom veel beoogde katalysatoren niet werken, en dat veel potentiële katalysatoren over het hoofd worden gezien. Ook verliezen katalysatoren na verloop van tijd soms hun werking, vaak om onbekende redenen.

Pidko wil met zijn project genaamd DeLiCat (Death and Life of Catalysts) nu vooral fundamenteel gaan doorgronden waarom sommige katalysatoren niet ‘leven’, en andere wel. Hij gaat de nieuwste inzichten op gebied van chemische theorie gebruiken voor computersimulaties, om de complexe reactieprocessen te ontrafelen die bepalend zijn voor ‘leven of dood’ van katalysatoren. Met die kennis wil hij multifunctionele katalytische systemen ontwerpen, zonder dure zeldzame metalen. Ze moeten bovendien blijvend werken, en weinig afval genereren. Vervolgens gaat Pidko experimenten doen om te zien of de ontworpen systemen ook werken zoals voorspeld.

Duurzame omzetting van biomassa in nuttige basischemicaliën is een van de twee toepassingsgebieden waar Pidko en zijn mede-onderzoekers in het project vooral naar kijken. Daarnaast kijken ze naar alcoholen als opslagmedium voor waterstof. Katalysatoren moeten ervoor zorgen dat waterstof er snel in opgeslagen kan worden en ook weer snel aan onttrokken. Eerder werk waar Pidko bij betrokken was, leidde al tot een snelle methode voor waterstofopslag in mierenzuur. Methanol zou echter nog beter zijn, want daarin kan in principe drie keer zoveel waterstof worden opgeslagen, wat het heel interessant maakt voor waterstofopslag in bijvoorbeeld auto’s met een brandstofcel. “Als we een methanolbatterij kunnen maken, dat zou echt een doorbraak zijn”, aldus Pidko.

Behalve Pidko zullen vier promovendi aan het onderzoek werken, en een postdoc.

Studenten en ondernemers werken samen in Biobase Center

Op het Ecomunitypark in Oosterwolde komt een Biobase Center. Bedrijven en studenten gaan hier samenwerken aan innovatie en ondernemerschap. Zo ontstaan er nieuwe producten en diensten op het gebied van Biobased Economy (economie die gebruik maakt van biomassa) en duurzaamheid. De provincie Fryslân stelt voor de bouw €1 miljoen beschikbaar. De totale investering is € 3,1 miljoen. De planning is dat in 2018 het Biobase Center open gaat.

Het Biobase Center wordt het hart van het Ecomunitypark. Het doel is dat het bedrijfsleven en het onderwijs op elkaar aansluiten. Zo zijn ze samen aanjager voor een Biobased Economy. Ook maakt het Center de regio aantrekkelijker voor de vestiging van duurzame bedrijven. En draagt het bij aan de samenwerking en inspiratie voor bedrijven in de hele provincie.

 Gedeputeerde Sander de Rouwe: “Het Biobase Center is een mooi initiatief om onderwijs en bedrijfsleven beter op elkaar aan te laten sluiten. Belangrijk is dat het Friese mkb hiervan profiteert. Ondernemers maken gebruik van de denkkracht en structuur van scholen. Op haar beurt kan het onderwijs uit de nieuwste kennis en inzichten van het bedrijfsleven putten.”
Biobased Economy

In een Biobased Economy draait de economie niet op fossiele brandstoffen zoals aardolie en kolen, maar op biomassa en biobrandstoffen. Zo wordt biomassa gehaald uit bijvoorbeeld gft-afval, bermgras of planten die na de oogst op het land blijven liggen. Dit wordt bijvoorbeeld omgezet in elektriciteit en warmte.

'Consumenten leggen meer geld neer voor biobrandstof'

Mensen zijn bereid om meer te betalen voor biobrandstof dan voor benzine of diesel. Ten opzichte van traditionele brandstoffen, vinden mensen het niet erg om zo'n 11 procent meer geld neer te leggen voor biobrandstof. Dat blijkt uit onderzoek van de Amerikaanse Washington State University. Wetenschappers vroegen aan mensen uit Portland, Minneapolis en Boston of ze meer willen betalen voor tweede generatie biobrandstoffen. Dat zijn de biobrandstoffen die niet van potentieel voedsel gemaakt zijn, maar van bijvoorbeeld hout.

Grootschalige demonstratieprojecten voor terugwinning van nutriënten uit mest en slib

Binnenkort wordt in Nederland de eerste ‘Groene Mineralen Centrale’ voor de verwerking van varkensmest gerealiseerd. De installatie kan op jaarbasis 100.000 ton varkensmest verwerken tot o.a. minerale meststoffen. Dit project maakt onderdeel uit van een serie van vijf grootschalige demonstratieprojecten die Wageningen Environmental Research (Alterra) samen met het bedrijfsleven gaat opzetten. Doel hiervan is het terugwinnen en efficiënt hergebruiken van nutriënten (fosfaat, stikstof en kalium) uit mest en organische afvalstromen.

In dit project zullen 15 partners onder coördinatie van Wageningen Environmental Research (Alterra) vier jaar lang gaan werken aan de realisatie van Groene Mineralen Centrales, die moeten leiden tot het sluiten van nutriëntenkringlopen en het duurzaam verwerken van mest, zuiveringsslib en overige biomassastromen in gebieden met een overschot aan nutriënten. Deze afvalstromen bevatten grote hoeveelheden fosfaat, stikstof en kalium, nutriënten die onontbeerlijk zijn bij de productie van landbouwgewassen.

In het concept van de Groene Mineralen Centrales worden organische afvalstromen beschouwd als een bron van waardevolle nutriënten, organische stof en groene energie. In de te bouwen demonstratieprojecten (één in Nederland en vier elders in Europa) worden organische reststromen vergist en verwerkt tot biogas, hoogwaardige minerale meststoffen en organische bodemverbeteraars. De samenstelling en kwaliteit van de herwonnen producten worden afgestemd op de vraag van de regionale dan wel internationale markt. Hierdoor ontstaat een duurzame en economisch haalbare oplossing voor de verwerking en afzet van mest en organische afvalstromen.

In Nederland wordt De Groene Mineralen Centrale gebouwd bij Groot Zevert Vergisting in de Achterhoek. De installatie, welke wordt ontwikkeld in samenwerking met Nijhuis Water Technology, gaat varkensmest verwerken tot minerale meststoffen voor export. Er blijft een nutriënt-arme organische stof over. Dit is een gewilde bodemverbeteraar en kan in de regio afgezet worden. Hierdoor biedt deze centrale een duurzame oplossing voor het verwerken van het overschot aan dierlijke mest in de regio.
Efficiëntere omgang met nutriënten
Efficiënter gebruik is een noodzaak, onder andere vanwege de toenemende schaarste aan fosfaat. Bij het huidige gebruik van biomassastromen gaan nutriënten vaak verloren, bijvoorbeeld bij de verbranding van zuiveringsslib. Ook zorgen ze voor overbemesting van landbouwgronden en vervuiling van grond- en oppervlaktewater. In het kader van de circulaire economie is er vraag naar concepten waarbij kringlopen van nutriënten worden gesloten en efficiënt met nutriënten wordt omgegaan.

Kamer wil biomassasubsidie kolencentrales schrappen

De Tweede Kamer wil dat de subsidie voor het meestoken van biomassa in kolencentrales wordt stopgezet. Een krappe meerderheid schaarde zich donderdag achter een voorstel van PvdA-Kamerlid Jan Vos, die sprak van een ''houtsnippersubsidie''. De overheid subsidieert de opwekking van duurzame energie. Uitbaters van kolencentrales die biomassa, zoals houtsnippers, meestoken kunnen ook aanspraak maken op deze subsidies. Een kleine meerderheid van de Kamer wil hier nu dus vanaf.

Geen biogas in Doornsteeg (Nijkerk)

Het zou een bijzondere wijk worden, onder andere omdat er biogas zou komen, zo werd Doornsteeg geprofileerd. Maar dat wordt nu dan toch anders. In de haalbaarheidsstudie die nu loopt (en naar verwachting wordt afgerond infebruari 2017) wordt louter uitgegaan van de mogelijke levering van groengas (Slochterenkwaliteit).

Eneco kan verder met de ontwikkeling van de biowarmte installatie Lage Weide

Gisteren heeft de Rechtbank Midden-Nederland geoordeeld dat Eneco verder kan met de ontwikkeling van de biowarmte installatie Lage Weide. In een rechtszaak tegen het provinciale besluit om de milieuvergunning te beschikken oordeelde de rechter dat er geen zwaarwegende argumenten zijn tegen deze vergunning. De rechter bepaalde wel dat de vrijwillig door Eneco gehanteerde strengere emissienormen voor dioxine en furanen in de vergunning opgenomen dienen te worden. De rechtzaak was aangespannen door Mobilisation for Environment en de stichting SSLU. Eneco is tevreden met de huidige uitkomst van deze zaak.

Harold Koekkoek, Locatiemanager Warmteproductie Utrecht bij Eneco: “We zijn blij met de uitspraak van de rechter. De milieuvergunning voldoet aan alle eisen en normen die de wet stelt aan een biomassacentrale. De door de rechter gestelde strengere norm rond dioxines en furanen leidt niet tot aanpassing van het ontwerp. We werkten reeds vrijwillig met de nu verplicht gestelde strengere normen. De uitspraak is tevens in lijn met de recente positieve evaluatie van de BWI plannen door de gemeente Utrecht. Eneco realiseert zich dat er verschillende meningen bestaan over deze installatie. We willen daarom met alle betrokkenen gedurende het vervolg en het bouwproces in gesprek te blijven.”

Eneco ziet de BWI op dit moment als meest kansrijke optie om op korte termijn op grote schaal duurzame warmte te produceren en zodoende het warmteverbruik van onze warmteklanten in de gemeenten Utrecht en Nieuwegein verder te verduurzamen. Wij verwachten binnen nu en enkele maanden alle voorbereidingen voor de bouw van de eerste 30MW BWI af te ronden. De BWI kan dan op zijn vroegst eind 2018 de duurzame warmte gaan leveren.

ECN stapt in Biorizon met thermochemische aromatenproductie

Onlangs ondertekenden TNO, VITO en ECN een overeenkomst om samen te werken in Shared Research Center Biorizon. ECN brengt haar thermochemische onderzoek voor de productie van bio-aromaten onder in Biorizon. Dit onderzoekscentrum werkt samen met de industrie aan de technologische ontwikkeling voor productie van aromaten uit biomassa. Aromaten zijn één van de belangrijkste bouwstenen voor de chemische industrie. Door fossiele grondstoffen te vervangen door biomassa levert Biorizon een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van een duurzame economie.

Door de toetreding van ECN bestrijkt Shared Research Center Biorizon nu het gehele benodigde onderzoeksgebied voor de ontwikkeling van bio-aromaten. De partners verwachten dat dit de aantrekkingskracht op de industrie verder verhoogt. “Door deelname aan Biorizon denken wij de technologieontwikkeling en valorisatie te kunnen versnellen en daarmee onze impact op de energietransitie te kunnen vergroten”, aldus Martin Scheepers directeur Biomassa & Energie efficiency ECN. 

Sinds 2013 werken het Nederlandse TNO en het Vlaamse VITO op de Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom aan technologie voor het ontwikkelen van aromaten uit biomassa. TNO richt zich op aromaten uit suikers, bijvoorbeeld uit gft-afval. VITO doet onderzoek naar bio-aromaten uit lignine, de stof die hout zijn stevigheid geeft. Zowel TNO als VITO werken aan functionele aromaten; chemicaliën met specifieke eigenschappen, die zoveel mogelijk van de inherente functionaliteit van biomassa behouden en daardoor tot een positieve business case kunnen leiden.

De komende jaren zullen gezamenlijke onderzoeksprojecten, waaronder de lopende projecten Waste2Aromatics, BIO-HArT en SceLiO-4B, de commerciële productie van bio-aromaten dichterbij brengen. "Dat heeft niet alleen een grote wetenschappelijke waarde, maar geeft ook een impuls aan de economie", aldus gedeputeerde Bert Pauli van provincie Noord-Brabant. "Steeds meer bedrijven die zich bezig houden met verduurzaming van de chemie concentreren zich in de driehoek van Zeeland, Brabant en Zuid Holland. Die Biobased Delta gaat de komende jaren vele directe en indirecte banen opleveren voor de regio."

Shared Research Center Biorizon, een initiatief van TNO, VITO, ECN en Green Chemistry Campus, ontwikkelt samen met partners technologieën om aromaten te winnen uit plantaardig restmateriaal. Dat vermindert de afhankelijkheid van aardolie en leidt tot minder CO2-uitstoot. Door afvalstromen als grondstof te gebruiken, draagt Biorizon bij aan de transitie naar een circulaire economie en biedt het een winstgevend én duurzaam perspectief voor de chemische industrie en de toeleverende industrie.

RWE: subsidie aangevraagd voor biomassa-meestook in Eemshavencentrale

RWE heeft een aanvullende subsidieaanvraag ingediend om biomassa mee te kunnen stoken op haar Amercentrale in Geertruidenberg en op haar centrale aan de Eemshaven. Mocht de subsidieaanvraag voor de Amercentrale worden toegekend, dan kan RWE vanaf 2020 tot 80% van de kolen vervangen door houtpellets om energie op te wekken. De centrale zou dan een belangrijke aanjager van de biobased economy in Nederland zijn. In juni 2016 kreeg RWE al subsidie toegezegd om op korte termijn tot 50% van haar steenkool te kunnen vervangen door biomassa. Een en ander meldt RWE in haar digitale nieuwsbrief.

Bouwbedrijf Heijmans in zwaar weer

Ondanks het aantrekken van de woningbouwmarkt kampt Bouwbedrijf Heijmans, een van de vier grote aannemers van Nederland, met ernstige financiële problemen. Het ontwerp en de bouw van de energiefabriek in Tilburg voor waterschap De Dommel is al jaren een blok aan het been voor Heijmans. Het lukt Heijmans maar niet de juiste samenstelling voor het biogas te realiseren, waardoor het bedrijf al een forse boete opliep.

Ocap levert nu ook gecertificeerde bio-CO2

CO2-leverancier Ocap kan vanaf nu gecertificeerde bio-CO2 leveren via het bestaande leidingnetwerk. Deze komt vrij bij de vergisting van GFT-afval bij de Nijmeegse afvalverwerker ARN. Tijdens het vergisten ontstaan compost, biogas en CO2. De zuivere CO2 wordt al langere tijd door Ocap afgenomen en aan de glastuinbouw geleverd. Het biogas wordt onder meer gebruikt om de regionale bussen op te laten rijden.

100.000 hectare nieuw bos voor CO2-reductie en biomassa

De bos- en houtsector hebben een plan: 100.000 hectare nieuw bos om CO2 op te nemen en biomassa te produceren. Woensdag, op de Nationale Klimaattop, biedt Staatsbosbeheer het Actieplan Bos en Hout aan aan staatssecretaris Sharon Dijksma. De extra bomen moeten hun bijdrage leveren aan de uitvoering van het klimaatakkoord van Parijs, aldus Staatsbosbeheer. De opstellers van het plan willen drie vliegen in een klap slaan: ‘het langdurig opslaan van CO2; méér en slimmer benutten van hernieuwbare en duurzame grondstof en een mooi bos met grotere biodiversiteit en recreatiemogelijkheden.’ De uitvoering van het plan gaat in dertig jaar ongeveer 3 miljard euro kosten, aldus Trouw.

'Combi van mestvergister en -kraker levert hoger rendement'

Met een combinatie van mestvergisting en een mestkraker, die stikstof en fosfaat uit de dunne mestfractie haalt, is een hoger rendement te behalen dan met alleen een mestvergistingsinstallatie of alleen een kraker. Dat stelt Harm Wientjes, projectaccountmanager bij DLV Advies. Wientjes is nauw betrokken bij initiatieven op het gebied van mestvergisting, zoals het Jumpstart-programma van FrieslandCampina. Wientjes maakte voor verschillende bedrijven rendementsberekeningen op het gebied van mestvergisting en het kraken van mest.

4,2 miljoen financiering voor de stimulering van blue bioeconomy

ECN maakt deel uit van een consortium van Europese bedrijven en -onderzoeksinstellingen die samenwerken in het Macro Cascade project. Voor dit project is een subsidie van 4,2 miljoen euro verkregen met als doel om door middel van innovatieve, schaalbare zeewierteelt en bioraffinage ontwikkeling de blue bioeconomy te stimuleren. De subsidie is verleend door het Biobased Industries Joint Undertaking (BBI JU) onder auspiciën van het H2020 programma.

Macrocascade beoogt het concept van cascaderende verwaarding van zeewier via bioraffinage aan te tonen. Het beoogde productieplatform omvat de gehele waarde keten: van duurzaam geteelde macro-algen (zeewier) tot hoogwaardige producten, zoals gezondheidsbevorderende voeding en voedingssupplementen (met een bewezen effect op het immuunsysteem van zowel dieren als mensen ), prebiotica, antibiotica, anionische polymeren en chemicaliën voor verf, cosmetica en wasmiddelen.

Het consortium bestaat uit 13 partners uit zeven Europese landen, waaronder ECN. Het project is gestart op 1 oktober 2016 en beslaat een periode van 48 maanden.

FrieslandCampina in Borculo gaat werken met biogas

Zuivelonderneming FrieslandCampina gaat vanaf volgend jaar in Borculo naast duurzame pyrolyse olie ook biogas gebruiken voor het opwekken van stoom. Dat meldt De Stentor. Men wil jaarlijks circa 8 miljoen kubieke meter biogas afnemen van Groot Zevert Vergisting uit Beltrum.

'Biomassa heeft een duurzaam imagoprobleem en dat is onterecht'

Biomassa wordt meegestookt in vervuilende kolencentrales en dit bezorgt deze hernieuwbare energiebron een imagoprobleem. Energietoepassingen zouden zelfs de voedselvoorziening bedreigen. Hoe hebben we het zover laten komen? Biomassa, plantaardig materiaal dat tijdens zijn leven CO2 voor ons uit de atmosfeer heeft gehaald, levert na de oogst een duurzame grondstof voor energie en materialen. Een onmisbaar element in de overgang naar een duurzame economie. Het negatieve imago dat biomassa soms wordt aangemeten is dan ook volledig onterecht. Vijf argumenten.

Apple steekt miljoenen in onderzoek naar duurzaam biogas

Techgigant Apple heeft een beurs van 2,7 miljoen euro beschikbaar gesteld aan de Aarhus Universiteit in Denemarken. Met dit geld wordt onderzoek gedaan naar het omzetten van biogas in elektriciteit, door middel van brandstofcellen. De Deense universiteit gaat onderzoeken hoe het afval van lokale boeren, zoals stro en mest, gebruikt kan worden om schone energie op te wekken.

150 miljoen beschikbaar voor inzet van mest voor hernieuwbare energie

Minister Kamp van Economische Zaken stelt in 2017 150 miljoen euro beschikbaar voor de versnelde realisatie van circa 200 monomestvergisters. Dit maakt hij vandaag bekend bij de ingebruikname van een monomestvergister in het Friese Hinnaard. Met een monomestvergister is het mogelijk mest om te zetten in hernieuwbare energie zoals biogas, elektriciteit of warmte.

Kamp: ‘Met de bouw van monomestvergisters slaan we meerdere vliegen in één klap. We zijn in staat mest in te zetten voor de productie van hernieuwbare energie wat bijdraagt aan het doel om in 2020 14% hernieuwbare energie te realiseren. Een gemiddelde vergister biedt voldoende gas en elektriciteit voor ongeveer 40 huishoudens. Daarnaast worden broeikasgasemissies uit de mest voorkomen, hetgeen bijdraagt aan het verminderen van de CO2 uitstoot.’

Kamp heeft een aparte regeling open gesteld voor monomestvergisters binnen de SDE+, de stimuleringsregeling voor hernieuwbare energieproductie Het gaat om een tenderregeling, vergelijkbaar met wind op zee, met een budget van 150 miljoen euro. Dit budget zal worden uitgekeerd over de looptijd van de projecten en is afhankelijk van de geleverde energie en de energieprijzen. De werkelijke subsidiekosten zijn naar verwachting lager. De realisatie van de eerste 200 monomestvergisters moet zorgen voor een kostenreductie door innovatie, organisatie en schaalvoordelen. De verwachting is dat monomestvergisters hierna in de reguliere SDE+ kunnen meedingen voor subsidie.

Omdat de regeling voor monomestvergisters bedoeld is om bij te dragen aan het 14 procent hernieuwbare energiedoel voor 2020 komen alleen projecten in aanmerking die binnen 2 jaar daadwerkelijk hernieuwbare energie leveren. De sector geeft aan dat zij naar verwachting in 2020 duizend monomestvergisters kunnen realiseren. Dit draagt naar verwachting 2-3 PJ bij aan de hernieuwbare energiedoelstelling (= 0,1 - 0,15 procentpunt) van de 14% doelstelling in 2020.

FrieslandCampina, dat de melk verwerkt van meer dan 70 procent van de Nederlandse melkveehouders, heeft aangegeven de via de monomestvergisters opgewekte groene stroom en gas van de leden-melkveehouders af te zullen nemen.

Papier van maaisel

Bedrijven en overheden uit de regio Apeldoorn werken samen om maaisel van bermen te verwerken tot papier en karton. De groep heeft zich verenigd in de Biomassa-Alliantie. De overheden waaronder Waterschap Vallei en Veluwe en Gemeente Apeldoorn zorgen voor het maaisel. NewFoss uit Uden heeft een techniek ontwikkeld waarmee het maaisel kan worden verwerkt tot vezels voor papier en karton.

Papierfabriek Parenco uit Renkum wil de vezels als proef gebruiken voor het maken van papier.

Om van de pilot 'Van berm tot bladzijde' een succes te maken is een constante stroom van maaisel nodig. De terreinbeheerders, oftewel de overheden, hebben toegezegd 60.000 kilo maaisel per jaar te leveren. Het maaisel wordt ingekuild.

NewFoss verwerkt dit najaar het maaisel tot vezels. De verwachting is dat Parenco eind van dit jaar papier van de biomassa kan gaan maken.

Start aanleg biogasleiding Heineken ’s-Hertogenbosch

Fudura BV is samen met Heijmans in ’s-Hertogenbosch gestart met het aanleggen van een 2,2 kilometer lange biogasleiding vanaf de waterzuivering van waterschap Aa en Maas naar de Heineken brouwerij. Door middel van deze leiding wordt de duurzaam verworven brandstof aangevoerd voor het opwekken van stoom in het brouwproces.

De overwegend horizontaal gestuurde boringen voor de aanleg van de leiding kruisen onder  andere de A59, een natuurgebied met primaire en secundaire waterkeringen en de Dieze. Er  is dan ook veel onderzoek verricht in het kader van de Flora en Faunawet en de Waterwet om vooraf te bepalen waar de aanleg aan moet voldoen. Vanaf begin november 2016 is het tracé volledig aangelegd en kunnen de koppelingen worden aangebracht aan de installatie aan beide zijden; respectievelijk de waterzuivering van waterschap Aa en Maas en het ketelhuis van Heineken.

De betrokken partijen hebben als ambitie, de energievoorziening in de Bossche regio verder te verduurzamen. Door de exploitatie van deze biogasleiding wordt daarin weer een belangrijke stap gezet. Via de leiding zal in het eerste jaar (2017) 3 miljoen kubieke meter aan  biogas worden getransporteerd, daarna jaarlijks zo’n 4,7 miljoen m3.

Van champignons naar energie: eerste natte biomassafabriek geopend

Biologisch afval van de champignonkweek omzetten in compost, brandstof en duurzame warmte en zodoende jaarlijks miljoenen kubieke meters aardgas besparen. Dankzij een nieuw proces dat door drie Brabantse ondernemers met behulp van de overheid is ontwikkeld, is het vanaf nu mogelijk. Minister Kamp van Economische Zaken (EZ) opende vanmorgen Upcycling Gemert, een fabriek die dit proces in de praktijk brengt. De installatie zet vochtig afval, zogenoemde natte biomassa, om in brandstof en is een innovatief voorbeeld van de circulaire economie.

Minister Kamp: ,,Upcycling loopt met deze wereldwijd unieke innovatie voorop in de energietransitie. De technologie past bij de ambitie van het kabinet om minder afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen en afvalstromen om te zetten in nieuwe grondstoffen en energie. Dat is niet alleen goed voor ons klimaat, maar levert ook inkomsten en banen op. Onderzoek laat zien dat tot 2023, de circulaire economie in Nederland goed is voor een marktwaarde van 7,3 miljard euro per jaar en 54.000 banen vertegenwoordigd. Kansen dus te over voor ons bedrijfsleven. Upcycling laat zien hoe we die kansen kunnen verzilveren.”

De laatste jaren hebben bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden al goede stappen gezet om effectiever, slimmer én winstgevender om te gaan met schaarse grondstoffen. Het kabinet wil samen met maatschappelijke partners de komende jaren het gebruik van grondstoffen reduceren en in 2050 een circulaire economie hebben. De ambitie is om in 2030 vijftig procent minder gebruik van primaire grondstoffen zoals mineralen, metalen en fossielen te realiseren.

Biomassa is een verzamelnaam voor biologisch afval dat via diverse processen omgezet kan worden in energie. Natte biomassa bestaat uit vochtig organisch afval zoals mest, vers GFT-afval en rioolslib. Natte biomassa kan gedroogd worden tot brandbare pellets, maar kan ook vergist worden om biogas of bio-ethanol te verkrijgen.

Champignon Kwekerij Gemert produceert jaarlijks maar liefst vijf miljoen kilogram champignons. De kweekresten van deze champignons vormen natte biomassa, zogenoemde champost. Deze champost wordt door Upcycling verwerkt tot warmte en waardevolle mest- of brandstoffen.
Upcycling voorziet de eigen champignonkwekerij vervolgens van warmte en heeft daarnaast ruimte voor het leveren van energie aan omliggende tuinders. Hiermee kan het verbruik van één miljoen kubieke meter aardgas jaarlijks worden vervangen. De verbrandingswaarde van het eindproduct in een bio- energiecentrale is daarnaast nog eens 3,5 miljoen kubieke meter aardgas waard. Het proces is niet alleen interessant voor het afval van champignons. Ook andere biomassastromen, zoals rioolslib en dierlijke mest kunnen hiervoor worden ingezet.

Vanuit het Topconsortium Kennis en Innovatie voor Bio Based Economy (TKI-BBE) onderdeel van de Topsector Energie is één miljoen euro bijgedragen aan het project in Noord-Brabant.

Arnon reduceert afval tot één zakje biomassa

Kathleen Vinck (Universiteit Antwerpen) ontwikkelde Arnon, een toestel voor het sorteren van afval in horecazaken.

Horecazaken bieden zelden gescheiden afval aan: voedselafval belandt gewoon bij het restafval. Onaanvaardbaar vanuit ecologisch standpunt, vindt Kathleen Vinck (Universiteit Antwerpen). Zij ontwikkelde Arnon, een toestel dat de recyclage van voedselafval moet stimuleren.

“Gescheiden organisch afval levert door compostering of vergisting een hogere waarde op dan wanneer het samen met het restafval  verbrand wordt. Simpelweg door het recycleren van voedselafval kunnen we dus een hoger nut bereiken”, legt Kathleen Vinck, studente productontwikkeling, uit. "Maar daar wringt het schoentje in grote horecazaken, die soms hele bergen voedselafval samen met hun restafval aanbieden, vaak uit gemakzucht, plaatsgebrek of om economische redenen. Ik bedacht daarom een manier om voedselafval on site te verzamelen en gedeeltelijk te verwerken."

Arnon verzamelt en verwerkt het voedselafval. Het verwerkingsproces begint met een fractionering van het voedselafval. Hierbij zal er hergebruik worden gemaakt van afwaswater om een goede verwerking te verzekeren. Eenmaal gefractioneerd, wordt het afval onttrokken van vocht. Door een centrifugering wordt de vaste materie gescheiden van het vocht, dat vervolgens geloosd wordt.

Bedoeling is om Arnon in een horecazaak binnen de afruim- en afwasruimte te implementeren en naadloos op de huidige workflow aan te sluiten. “Zowel bordresten die terugkomen uit de zaal als grotere porties afval die ontstaan bij het bereiden van voedsel in de keuken worden bovenaan ingevoerd. De resterende biomassa wordt onderaan uitgeworpen en opgevangen in een wegwerpbare unit, geschikt voor compostering. Eén zakje kan de totale hoeveelheid biomassa opvangen die geproduceerd wordt door een middelgroot restaurant op één dag.”

Productieproces Heineken duurzamer door gebruik van biogas

Heijmans is voor Fudura gestart met het aanleggen van een 2,2 kilometer lange biogasleiding vanaf de rioolwaterzuivering van waterschap Aa en Maas in Den Bosch naar de Heineken-brouwerij. Door middel van deze leiding wordt duurzaam verworven brandstof uit afvalwater - biogas - aangevoerd voor het opwekken van stoom in het brouwproces. Via de leiding zal het eerste jaar 3 miljoen m^3 aan biogas worden getransporteerd, daarna jaarlijks zo'n 4,7 miljoen vierkante meter.

De overwegend horizontaal gestuurde boringen voor de aanleg van de leiding kruisen onder andere de A59, een natuurgebied met primaire en secundaire waterkeringen en de Dieze. Er is veel onderzoek verricht in het kader van de Flora Fauna wet en de Waterwet om vooraf te bepalen waar de aanleg aan moet voldoen. Een deel van het trace mag enkel aangelegd worden in de periode tussen 1 augustus en 1 oktober. Omdat ook een bepaald deel van het gebied OCE verdacht is (kans op explosieven uit bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog) zorgt dit voor de nodige uitdagingen.

Onderzoek naar biogas woonwijk Doornsteeg

Of biogas kan worden geleverd aan de woningen die verrijzen in het plan voor de buurt Doornsteeg, moet begin 2017 duidelijk zijn. Het plan geldt voor Nederland als een unieke kans om met lokaal geproduceerd gas het merendeel van de 1.200 in de wijk te bouwen huizen duurzaam te verwarmen. Het project werd op gang gezet met het idee de jaarlijkse driehonderdduizend kubieke meter biogas te gebruiken, welke jaarlijks op de zuiveringsinstallatie voor rioolwater in Nijkerk wordt afgefakkeld.

FrieslandCampina wil met boeren biogas produceren

FrieslandCampina is in gesprek met boeren om op een duurzame manier biogas te kunnen produceren. Het gaat hier zowel om leden als niet-leden. Eerder kondigde ook Nestlé al aan om samen met Zwitserse agrariërs biogas uit mest te halen. De boeren zouden dan mono-mestvergisters gaan gebruiken, meldt de NOS. Omdat deze machines voor de meeste agrariërs te prijzig zijn, wil FrieslandCampina gebruik maken van overheidssubsidie. Momenteel zijn niet veel van deze vergisters in gebruik want ze kosten al gauw €800.000.

EZ stimuleert hoogwaardige inzet biomassa

De Topsector Energie ondersteunt innovatieve projecten rond de hoogwaardige inzet van biomassa. Dat gebeurt met de zogenaamde BBEG-regeling, die 13 september sluit. Het ministerie van Economische Zaken heeft 4,28 mln euro beschikbaar gesteld. De uitvoering van de regeling ligt bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Biomassa wordt gezien als een duurzame grondstof die veel toepassingen biedt in de productie van duurzame producten, zoals bijvoorbeeld lignine, cellulosevezels en hemicellulosesuikers, en hernieuwbare energie, zoals bijvoorbeeld groen gas en pyrolyseolie.

Aandeel duurzame energie in Nederland blijft gelijk

De komende vier jaar moet Nederland haar duurzame energieproductie meer dan verdubbelen om de doelstelling van 14 procent hernieuwbare energie in 2020 wil halen. Het aandeel duurzame elektriciteit is zelfs kleiner dan vorig jaar, blijkt uit een rapport van EnTranCe. Voor het maandelijkse rapport van EnTranCe onderzocht dr. Martien Visser de huidige status van de ontwikkelingen die Nederland maakt op het gebied van duurzame energie. Sinds 2014 schommelt Nederland tussen de 5 en de 6 procent aan groene energie. Dat is nog ver verwijderd van de beoogde 14 procent duurzame energie.

FrieslandCampina krijgt biogas van nabijgelegen installatie

Het complex van FrieslandCampina in Borculo krijgt binnenkort biogas en gedemineraliseerd water van Groot Zevert Vergisting in Beltrum. Dit moet het productieproces van het zuivelconcern verduurzamen. Dat schrijft de krant Tubantia. Er worden twee leidingen aangelegd tussen het complex van FrieslandCampina en de vergistingsinstallatie van Groot Zevert in Beltrum. Een van de twee leidingen is bestemd voor het transport van biogas, de andere voor gedemineraliseerd water.

Het Groene Net bespaart 26 miljoen kuub aardgas

Met de ondertekening van het investeringsbesluit voor Het Groene Net hebben wethouder Ruud Guyt van de gemeente Sittard-Geleen en Erik Stronk, algemeen directeur van energieleverancier Ennatuurlijk, goedkeuring gegeven voor de realisatie voor de eerste fase. Het idee stamt uit 2009 en richt zich op de verduurzaming van de warmtevoorziening in de gemeenten Sittard-Geleen, Beek en Stein. De warmte komt van Biomassa Energiecentrale Sittard (BES) en het bestaande ketelhuis van Ennatuurlijjk in de Sittardse wijk Hoogveld.

Mest wordt biogas op Tilburgs bedrijventerrein Spinder

Op het bedrijventerrein Spinder in Tilburg-Noord komt een biogas- en mestverwerkingsfabriek. Re-N Technology uit Hilvarenbeek gaat die bouwen, wanneer het dit najaar de financiering rondkrijgt.  Cruciaal daarin is de medewerking van dertig tot vijftig varkens- en rundveehouders in de regio. Zij zouden tien jaar lang de mest moeten leveren.

Biogas-productielocatie in Mijdrecht maakt doorstart

OrangeGas heeft, in samenwerking met financierder Meewind, biogas-productielocaties in Mijdrecht en Beverwijk overgenomen van het failliete Biogast Sustainable Energy. De activiteiten zijn ondergebracht in een nieuwe vennootschap: OrangeGas Projects, waarvan Meewind 20% enOrangeGas 80% aandeelhouder is. Dankzij deze overname hebben beide projecten een succesvolle doorstart kunnen maken, na het faillissement van Biogast vorig jaar. Met deze 2 productielocaties beheerst OrangeGas nu de hele Groengas-keten.

OrangeGas bouwt aan groengasnetwerk in Overijssel

OrangeGas heeft een dezer dagen zijn 65e vulpunt voor groengas geopend. Het gaat om een locatie aan de Veldkampsweg in Almelo. Dit jaar wil het bedrijf nog meer stations openen in de provincie Overijssel, namelijk in Enschede, Ommen, Zwolle en Deventer. In de verdere toekomst wil de aanbieder van duurzame brandstoffen ook andere energiedragers gaan verkopen, zoals elektriciteit en waterstof.

Vonnis in zaak biomassacentrale Zutphen vernietigd

De Raad van State in Den Haag heeft het besluit van de rechtbank Gelderland in de zaak om een nog te bouwen biomassacentrale langs in Zutphen vernietigd. In het hoger beroep zijn de omwonenden van de beoogde bouwlocatie alsnog niet-ontvankelijk verklaard. De rechtbank Gelderland vernietigde eind vorig jaar de omgevingsvergunning die nodig is om de dertig meter hoge fabriek te kunnen bouwen. Deze vergunning werd eerder door de gemeente Zutphen afgegeven

Duurzame transportbrandstof uit biomassa komt eraan

BTG Biomass Technology Group ontwikkelt een proces waarmee olie uit biomassa geschikt wordt gemaakt voor gebruik in transportbrandstoffen als benzine, diesel en kerosine. Als biomassa onder zuurstofloze omstandigheden tot hoge temperaturen wordt verhit, ontstaat pyrolyseolie. Deze vloeistof wordt gebruikt voor de productie van groene elektriciteit en warmte. De olie is tot nu toe nog niet goed te gebruiken als transportbrandstof, zoals benzine, diesel en kerosine.

Biogas-productielocatie in Mijdrecht maakt doorstart

OrangeGas heeft, in samenwerking met financierder Meewind, biogas-productielocaties in Mijdrecht en Beverwijk overgenomen van het failliete Biogast Sustainable Energy. De activiteiten zijn ondergebracht in een nieuwe vennootschap: OrangeGas Projects, waarvan Meewind 20% enOrangeGas 80% aandeelhouder is. Dankzij deze overname hebben beide projecten een succesvolle doorstart kunnen maken, na het faillissement van Biogast vorig jaar. Met deze 2 productielocaties beheerst OrangeGas nu de hele Groengas-keten.

Biogas voor Zwammerdam gaat door

Vorig jaar nodigde de gemeente inwoners, bedrijven en instelling uit om met het beste idee van Alphen te komen. SERA Business Design won met het idee om biogas, dat in Alphen ondermeer op de biologische veehouderij van Jan van Dorp (Ecodorp) wordt geproduceerd, naar Zwammerdam te leiden. Nu wordt het gas nog omgezet in elektriciteit, waarbij een groot deel van de energie verloren gaat. De jaarproductie van Ecodorp is ongeveer gelijk aan het gasverbruik in Zwammerdam en daarom zou een directe levering van boer naar consument heel interessant zijn. Het zou de gemeente op de internationale kaart zetten.

Eigenaar biovergister Witteveen komt onder duizenden euro's aan dwangsommen uit

Bouwhuis Biovergisting uit Witteveen hoeft achtduizend euro aan dwangsommen niet aan de gemeente Midden-Drenthe te betalen. Dat heeft de rechtbank in Groningen bepaald. Bouwhuis is de eigenaar van het terrein waar de biovergister staat. De vergister wordt gebruikt door mestbedrijf Gebr. Oude Lenferink uit Fleringen.

Waar komt de biobased topregio?

Agrarische bedrijven, chemische industrie, energieleveranciers, afvalbedrijven, overheid, kennisorganisaties: allemaal spelen ze een rol in de transitie naar een biobased economy. Omdat samenwerking bepalend is voor het succes, ontwikkelden Tygron en TNO een dynamisch 3D-model voor biobased scenarioplanning. Na geslaagde proefsessies met een fictief model, gaat een consortium nu een realistisch model van het havengebied Rotterdam bouwen.

“De stakeholders zijn overtuigd van de potentie van een biobased economy”, weet Joop Groen, manager new business development bij TNO. “Maar om tot een optimaal resultaat komen, moeten we strategisch samenwerken. Die mogelijkheid is er niet altijd, onder meer omdat ieder zijn eigen belangen heeft. Om de transitie te ondersteunen, bouwden we met Tygron een computermodel van een dynamische 3D-wereld waarin stakeholders scenario’s kunnen uitwerken. De reacties op proefsessies waren zo positief, dat we besloten een echte Nederlandse regio te modelleren. In overleg met het Biorenewables Business Platform, Biobased Delta en Clean Tech Delta kozen we voor het havengebied Rotterdam. Deze regio heeft concrete ambities en er liggen belangrijke vraagstukken: Hoe voorzie je de nieuwe biobased industrie op de tweede Maasvlakte van energie, hoe ontwikkelt zich synergie in het cluster, bijvoorbeeld doordat het product van de ene fabriek de grondstof voor de buurman kan zijn, enzovoorts.”

Tygron ontwikkelt de software en bouwt het dynamische 3D-platform. TNO zorgt samen met de projectpartners uit de regio voor kennis en informatie, specifiek op biobased gebied. Groen: “Het model wordt weergegeven op een of meer beeldschermen. Je ziet een echte wereld waar je doorheen kunt bewegen. We gaan data inlezen uit verschillende bronnen, met wegen, gebouwen en waterwegen. Ook hoogte-informatie komt erin, bijvoorbeeld om dijken te onderscheiden. Om er een biobased model van te maken, voegen we extra informatie toe. Denk aan grondstofstromen. Of aan data van een fabriek: er werken zóveel mensen, die zetten déze grondstof om in die producten, daarbij gebruiken ze zóveel energie en stoten ze zóveel CO2 uit.  En hoe zit het met winst en verlies? Al dat soort informatie wordt straks in het model doorgerekend.”

“Het bijzondere van dit model is, dat je er met meerdere personen tegelijk in kunt werken”, vervolgt Groen. “Omdat je realtime ziet wat er gebeurt, is bovendien de achtergrond van de deelnemers minder belangrijk. Een technisch expert, een financieel expert en een algemeen bestuurder kunnen gemakkelijk met elkaar communiceren. Hebben ze in overleg een scenario gemaakt, dan rekent het model uit in hoeverre de beoogde doelstellingen worden bereikt. Het model kan ook worden ingezet voor een strategie of een toekomstscenario. Of het kan dienen als projectmanagementtool. Als je het model toch hebt, kun je er informatie in gaan bijhouden. We gaan nu aan de slag met havengebied Rotterdam. Als we in de toekomst meerdere ‘biobased hubs’ modelleren en met elkaar verbinden, dan kunnen we de biobased transitie voor heel Nederland verbeteren. Dat zou natuurlijk geweldig zijn.”

De consortiumpartners spelen een doorslaggevende rol. “Om te beginnen brengen we hun eisen en wensen in kaart en spreken we af wat we uiteindelijk zullen opleveren. Vervolgens bouwen we het model in een pressure cooker-werkvorm en voorzien we het van de juiste data en rekenregels. Tot slot doen we een validatie en een strategiesessie. Zo’n dynamisch 3D-model is een heel andere manier om met de biobased economy bezig te zijn. Bij de deelnemers aan de proefsessies en de consortiumpartners bespeur ik veel enthousiasme en nieuwsgierigheid voor deze manier van werken.”

Expertisecentrum InVesta voor groen gas en biomassavergassing naar Alkmaar

Binnen drie jaar staat er met het Institute for Valorisation and Expertise in Thermochemics Alkmaar (InVesta) een expertisecentrum voor groen gas en biomassavergassing in Alkmaar. Vera Pieterman, plaatsvervangend directeur Energie & Omgeving van het Ministerie van Economische Zaken, ondertekende daartoe in aanwezigheid van 28 vertegenwoordigers uit de EU op het Energy Innovation Park de Green Deal die dit mede mogelijk maakt.

Namens de provincie Noord-Holland tekende gedeputeerde Jack van der Hoek en namens de gemeente Alkmaar burgemeester Piet Bruinooge. Ook projectpartners ECN, TAQA, Energy Valley, Hogeschool Inholland, Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord en Liander zetten hun handtekening.

InVesta faciliteert organisaties en bedrijven die met demonstratie-installaties praktijkonderzoek doen naar innovatieve, nog niet marktrijpe technologieën voor de voorbehandeling en vergassing van biomassa. Met biomassavergassing wordt groen gas geproduceerd door middel van verhitting van biomassa: materiaal dat oorspronkelijk organisch is, zoals snoeiafval, houtafval, groente, fruit- en tuinafval, olie en vet uit voeding, mest en gewassen voor bio-energie zoals koolzaad en suikerriet.

ECN, projectpartner in InVesta, ziet de Green Deal als een belangrijke stap op de horizon. Met behulp van nieuwe en schaalbare omzettingstechnieken als vergassing kan biomassa zowel duurzame grondstoffen als bio-energie (hernieuwbaar gas) opleveren, ook wel meervoudige verwaarding genoemd. Hernieuwbaar gas is een onmisbaar element in de duurzame energiemix van de toekomst. Het biedt oplossingen in moeilijk te verduurzamen sectoren als zwaar transport en industriële hoge-temperatuurprocessen. Het is even efficiënt inzetbaar als aardgas, en heeft dezelfde systeemvoordelen. De schatting is dat biomassa in 2050 meer dan 50% van de duurzame energiemix vertegenwoordigt.

De komst van het expertisecentrum levert minimaal 150 nieuwe banen op in de regio. In totaal is er door de gezamenlijke partijen €1.920.000,- geïnvesteerd. Het overgrote deel van dit bedrag (€960.000,-) is beschikbaar gesteld door Provincie Noord-Holland. Met de Green Deal InVesta spreekt het ministerie van Economische Zaken de bereidheid uit om €1.000.000,- voor de ontwikkeling van InVesta beschikbaar te stellen.

In drie jaar draait er in Alkmaar een Research & Development-programma, waarbij het doel is via biomassavergassing een bijdrage te leveren aan het versnellen van technologische ontwikkelingen die grootschalige commerciële productie van ‘syngas’, ‘groen gas’ en groene chemicaliën mogelijk maken. De kansen voor het biomassavergassingscluster zitten vooral in het ontwikkelen en industrialiseren van nieuwe technologieën en het realiseren van innovaties. Door kruisbestuivingen te faciliteren met het expertisecentrum, kunnen nieuwe innovaties sneller naar de markt worden gebracht. 

Regio Alkmaar is een uitermate geschikte locatie voor InVesta. De infrastructuur en vergunningsmogelijkheden van het Energy Innovation Park en bedrijventerrein Boekelermeer lenen zich uitstekend voor de ontwikkeling van energieprojecten. Hiernaast zijn op het terrein kennisintensieve bedrijven op gebied van energie, afval en verwerking van biomassa verzameld en kent de regio kennisinstellingen als ECN en Hogeschool Inholland in combinatie met Data Science Alkmaar (expertisecentrum voor big data) en Incubator duurzame energie IDEA. De gemeente Alkmaar speelt bij zowel InVesta, als het Energy Innovation Park en Data Science Alkmaar een sterk faciliterende rol.

“Om de ontwikkeling tot een succes te maken moeten onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven aan elkaar verbonden worden. Dit leidt uiteindelijk tot een versterking van het energiecluster in de regio Noord-Holland Noord, de Energy Valley regio en Nederland,” stelt Robert Kleiburg van ECN, één van de launching customers van InVesta en voorzitter van de stichting. 

Nederland heeft een rijke geschiedenis als ‘gasland’. ECN zet deze traditie graag voort met de nieuwste ontwikkelingen voor het produceren van duurzaam gas en groene grondstoffen. Het expertisecentrum InVesta maakt gebruik van deze ontwikkelingen via de ECN gepatenteerde route van vergassing (MILENA), gasreiniging (OLGA) naar de productie van groen gas (ESME) uit biomassa. Daarnaast kan gereinigd gas ook worden opgewerkt naar transportbrandstoffen en chemicaliën. De MILENA-OLGA combinatie zorgt voor een flexibele indirecte vergassing met hoog rendement en diverse andere toepassingen.

OrangeGas nu ook biogas-producent

OrangeGas heeft, in samenwerking met financierder Meewind, de biogas-productielocaties in Mijdrecht en Beverwijk overgenomen van Biogast Sustainable Energy. De activiteiten zijn ondergebracht in een nieuwe vennootschap: OrangeGas Projects, waarvan Meewind 20 procent en OrangeGas 80 procent aandeelhouder is. Dankzij deze overname hebben beide projecten een succesvolle doorstart kunnen maken, na het faillissement van Biogast vorig jaar.  Met deze 2 productielocaties beheerst OrangeGas nu de hele Groengas-keten.

De locatie in Mijdrecht is gelegen op de rioolwaterzuivering van het Waterschap Amstel Gooi en Vecht (AGV). AGV en haar uitvoeringsorganisatie Waternet zijn verantwoordelijk voor het waterbeheer in deze regio.  De biogas-fabriek in Beverwijk staat op de rioolwaterzuivering van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). HHNK is verantwoordelijk voor het waterbeheer in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal.

Biogas uit huisvuil voor Friese gemeenten

Friese gemeenten kunnen er voor kiezen om voortaan ook biogas uit het eigen huisvuil af te nemen. Het afvalverwerkingsbedrijf Omrin dat veel Friese gemeenten als klant heeft de grootste gasopwerkingsinstallatie van de Benelux. Hierdoor kan er nu ook groen gas aan het publieke gasnet (van Liander) geleverd worden. Het gas ontstaat door vergisting van organisch afval en wordt samen met methaan uit de afvalstortplaats verwerkt tot 'bruikbaar' gas.

'Voedselproductie goed voor kwart uitstoot broeikasgassen'

De top 5 meest vervuilende voedselgewassen (rijst, soja, maïs, tarwe en palm olie) produceren meer broeikasgassen dan ieder ander land, alleen China en de Verenigde Staten scoren nog hoger. Onderzoeksbureau CE Delft onderzocht in opdracht van Oxfam Novib de uitstoot en watergebruik van de mondiale voedselproductie. Rijst, soja, mais, palm olie en tarwe dragen in totaal 3 gigaton aan de uitstoot van broeikasgassen bij. De voedingsmiddelenindustrie en landbouw zijn verantwoordelijk voor een kwart van wereldwijde uitstoot aan broeikasgassen en moeten aan de slag om de uitstoot in hun productieketen omlaag te brengen. Dit blijkt uit het vandaag verschenen Oxfam Novib rapport Feeding Climate Change.

De 17 onderzochte voedselgewassen zijn goed voor 42% van de totale wereldwijde voedselproductie en nemen 80% van de wereldwijde waterschaarste voor hun rekening. Klimaatverandering zal hoogstwaarschijnlijk de productie van voedselgewassen negatief beïnvloeden. Tegelijkertijd zijn deze gewassen noodzakelijk voor het voeden van miljoenen mensen wereldwijd. Naar verwachting zal door klimaatverandering in 2050 het aantal ondervoede kinderen onder de vijf jaar toenemen met 25 miljoen personen en zullen 50 miljoen meer mensen honger lijden.

Het rapport Feeding Climate Change maakt duidelijk dat bedrijven die zich bezighouden met de teelt van deze vijf voedingsmiddelen, drastische emissiereducties moeten invoeren. Anders worden de doelen van het Parijse Klimaatakkoord om de uitstoot tot "netto-nul" te reduceren voor 2050 om zo de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius, niet gehaald.

Willemijn de Iongh, land- en klimaatexpert van Oxfam Novib: "Het wordt tijd dat de manier waarop wij ons voedsel produceren verandert. We weten dat 's werelds belangrijkste gewassen zowel de oplossing voor hongerbestrijding zijn maar ook bijdragen aan klimaatverandering. De grote internationale voedselmiddelenbedrijven moeten de broeikasgas-uitstoot in hun productieketen verminderen en hun productiemiddelen veel duurzamer maken. Ook moeten deze bedrijven kleinschalige boeren ondersteunen zodat zij de verwoestende effecten van klimaatverandering het hoofd kunnen bieden. Kleine boeren zijn nog steeds zeer belangrijk voor de mondiale voedselproductie '.

Op dit moment kampen veel kleine boeren in ontwikkelingslanden met honger door toenemende droogtes, overstromingen en ander extreem weer veroorzaakt door klimaatverandering. Daardoor lukt het hen niet om genoeg te produceren om rond te komen en hun families te voeden. Naar schatting zijn de 10 grootste voedingsmiddelenbedrijven ter wereld afhankelijk van ten minste 100 miljoen van deze kleine boeren. Wanneer klimaatrampen plaatsvinden zijn het juist deze boeren en hun families die vaak gedwongen worden hun bezittingen en land te verkopen.

'Als we onze wereldwijde uitstoot van broeikasgassen niet verminderen, stevenen we gezamenlijk af op meer honger, meer natuurrampen en overstromingen. Ook in het natte Nederland', aldus De Iongh. ' Bedrijven moeten ambitieuzer zijn in de doelen die zij zichzelf stellen en dat geldt ook voor hun toeleveranciers, ze moeten hun uitstoot terugdringen, actief investeren in de weerbaarheid van kleine boeren, en zich uitspreken over de noodzaak om klimaatverandering aan te pakken tegenover overheden en consumenten '.

Biogasproductie in Eemnes komt dichterbij

De gemeente Eemnes gaat door met de voorbereidingen voor een biogasinstallatie bij Dura Vermeer in Eembrugge. Er zijn gesprekken met Dura Vermeer en de gemeente Eemnes’, aldus wethouder Niels Rood. ,'Daarbij is de lijn van Eemnes om transparant te zijn over het voornemen. Nog lang niet alles is in kannen en kruiken, maar naarmate de hobbels genomen worden, komt de biogasproductie steeds dichterbij.'

Bio-energie en voedselzekerheid kunnen duurzame ontwikkeling ondersteunen

Voedselzekerheid en productie van bio-energie kunnen gezamenlijk het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen verbeteren. Dat stelt een internationaal, multidisciplinair team van experts van 10 instituten, waaronder onderzoekers van de Universiteit Twente. Het rapport, onlangs gepubliceerd in Global Change Biology – Bioenergy, laat zien dat biobrandstoffen niet noodzakelijkerwijs hoeven te leiden tot verdringing van voedselgewassen. 

Het rapport "Reconciling Food Security and Bioenergy: Priorities for Action" identificeert op wetenschappelijke basis de stappen die ervoor kunnen zorgen dat biobrandstoffen, voedselgewassen en natuurlijke bronnen gezamenlijk duurzaam beheerd en ingezet worden. Het onderzoek, dat gepubliceerd is in het tijdschrift Global Change Biology – Bioenergy, is gecoördineerd door het U.S. Department of Energy’s Oak Ridge National Laboratory (ORNL).

Aanbevelingen zijn onder andere het verhogen van de productie van “flexibele gewassen” die zowel brandstoffen, voedsel en andere materialen opbrengen; samenwerking met lokale populaties zodat de voordelen bij de juiste mensen terechtkomen; diversificatie van gewassen, land gebruik en product markten om de weerstand tegen machten van buitenaf (zoals extreme weersomstandigheden) te vergroten; en continue educatie, verbeterde communicatie en analyse.

Het rapport zet uiteen hoe de verschillende doelen bereikt kunnen worden door allereerst het stellen van de juiste vragen en vaststellen van de correcte verbanden. Vervolgens dat op de juiste wijze te monitoren met de relevante indicatoren. Daarbij weerlegt het rapport de juistheid van een aantal populaire aannames.

“Het is onjuist om de lokale kosten en voordelen van biobrandstoffen niet mee te nemen en de introductie van biobrandstoffen te baseren op gegeneraliseerde aannames of globale modellen. Betrouwbare informatie over de lokale effecten is essentieel, maar is vooralsnog afwezig in de food-biofuel-climate debatten”, zegt hoofd auteur Keith Kline van het ORNL Climate Change Science Institute.

Met het rapport hopen de onderzoekers beter richting te geven aan duurzame ontwikkelingen. Prof. Dr. Joy Clancy, hoogleraar in Development Studies bij IGS: “Het maatschappelijk debat en besluitvorming is gebaat bij een goed onderbouwde discussie over de mogelijkheden, kansen en bedreigingen van opkomende bio-energie. Biobrandstoffen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid van agrarische gebieden over de hele wereld zonder dat het de voedselveiligheid in gevaar brengen. Begrip voor de motivatie om specifieke gewassen te groeien en de belemmeringen voor deelname in de productieketen voor bio-energie is noodzakelijk om biobrandstoffen ook daadwerkelijk duurzaam te laten zijn.”

Het rapport is geproduceerd dankzij een initiatief gecoördineerd door ORNL na een workshop georganiseerd door IFPRI in november 2014 in Washington, D.C. Co-auteurs naast ORNL in de voorbereiding van het rapport waren onderzoekers van het International Food Policy Research Institute (IFPRI), het Centre for Environmental Policy, Imperial College London, UK; University of Sao Paulo en de Sao Paulo Research Foundation Bioenergy Program BIOEN, Brazil; Universiteit Twente, Delft University of Technology en BE-Basic Foundation, Nederland; Institute of Rural Engineering, National Institute of Agricultural Technology, Argentina; Stockholm Environment Institute Africa Centre, Nairobi, Kenya; BEE Holdings, Tampico, Mexico; en de Wereldbank.

Kenniscentrum biogas opent in Alkmaar

In Alkmaar verrijst een Europees kenniscentrum voor advies aan bedrijven die actief zijn in 'groen' gas en biomassavergassing. Daarvoor is €1,9 miljoen beschikbaar gesteld. Het centrum zou minimaal 150 banen opleveren, allereerst in de regio Noord-Holland. Vera Pieterman, plaatsvervangend directeur Energie & Omgeving van het Ministerie van Economische Zaken, heeft daartoe in aanwezigheid van 28 vertegenwoordigers uit de EU op het Energy Innovation Park in Alkmaar de Green Deal mede ondertekend.

Primeur in Fleringen: koken op biogas via nieuw leidingnetwerk

Cogas en Gasunie zijn begonnen met de aanleg van het leidingnetwerk voor biogas. Gebroeders Oude Lenferink in Fleringen is de eerste producent van biogas die op het netwerk wordt aangesloten. Bij het agrarisch bedrijf ligt inmiddels een begin van een kunststofleiding van 7,5 kilometer. Deze leiding gaat naar De Pook bij Almelo, waar een opwerkingsinstallatie wordt gebouwd. Het biogas wordt daar opgewerkt tot de kwaliteit van aardgas, zodat het in de gasleidingen van Cogas ingebracht kan worden.

Meer biogas in de Vlaamse pocket

Volgende maand zal het nieuwe IWT LA project Pocket Power starten rond vergisting. Het project is een samenwerking tussen de Universiteit Gent en Inagro en wordt ondersteund door het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO). Pocketvergisting is dé kleinschalige technologie om als melkveehouder het bedrijf zelfvoorzienend te maken op vlak van energie. Het helpt de sector ook om broeikasgasemissies te verlagen, maar hoeveel precies?

Ontwikkeling hoogwaardige polyesters uit biomassa

Wageningen UR Food & Biobased Research brengt de mogelijkheden in kaart voor de productie van nieuwe biobased polymeren op basis van isoidide. In het project HIPPIE (High performance polymers from isoidide) werkt Wageningen UR hiervoor samen met de Amerikaanse bedrijven ADM en DuPont en het Apeldoornse bedrijf Holland Colours.

Voor een rendabele productie van biobased plastics op basis van isoidide moet de stof op grote schaal geproduceerd kunnen worden. Uit het HIPPIE-project moet blijken of dit mogelijk is. Knoop: ‘Wijst het onderzoek uit dat grootschalige productie haalbaar is, dan levert dit nieuwe marktkansen op voor de participerende bedrijven.’

Het project is onderdeel van een grootschalig onderzoeksprogramma: Biobased Performance Materials (BPM). Op donderdag 16 juni wordt het vijfde BPM-symposium georganiseerd, dat ingaat op actuele biobased performance materials onderzoeksontwikkelingen – met presentaties van onder andere ADM, Sabic, Dupont, Van Wijhe Verf, Icopal, Sulzer en Croda.

Doel van het BPM-programma is hoogwaardige materialen op basis van biomassa te ontwikkelen. Deze materialen worden op steeds grotere schaal toegepast in de praktijk. Het onderzoek richt zich op twee soorten materialen: polymeren die planten zelf maken en polymeren uit biobased bouwstenen die via biotechnologie of chemische katalyse worden gemaakt. BPM wordt mede gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken (via de Topsector Chemie).

Itaconzuur en metacrylzuur zijn te winnen uit biomassa

Wageningen UR Food & Biobased Research werkt aan de productie van itaconzuur en methacrylzuur uit biomassa voor hoogwaardige materialen, zoals verf en drukinkt. De stoffengelden als interessante alternatieven voor bestanddelen die nu nog uit fossiele grondstoffen worden gemaakt. In het project MethaForm werkt Wageningen UR samen met Archer Daniels Midland, EOC Belgium en Van Wijhe Verf aan de verdere ontwikkeling van biotechnologische processen voor de productie van itaconzuur uit suikers en katalytische processen voor de productie van methacrylzuur op basis van itaconzuur.

Producent biogas Twenergy stopt ermee

Cogas en Twence hebben samen de stekker uit Twenergy getrokken, het bedrijf dat ze in 2012 samen begonnen. De bedoeling was om biogas om te zetten in elektriciteit en warmte voor de stadsverwarming. De plannen voor een infrastructuur voor de mestvergisting bij agrarische bedrijvenwaren echter 'diffuus en versnipperd'. Financiële gevolgen van het stoppen met Twenergy zijn er nauwelijks. Twenergy was meer het samenvoegen van kennis. 'Er zat niet veel geld in.'