Gasunie: besluit waterstofinfrastructuur is mijlpaal voor energietransitie

Gasunie staat klaar om de landelijke infrastructuur voor het transport van waterstof te ontwikkelen, zoals de staatssecretaris voor Energie en Klimaat vandaag aan Gasunie heeft gevraagd.

Waterstof is een essentieel onderdeel van de duurzame energiemix van de toekomst. Op dit moment is Gasunie al verantwoordelijk voor het transport, opslag en conversie van aardgas binnen Nederland.

Han Fennema, CEO van Gasunie, zegt: “Dit besluit is een mijlpaal in het kader van de energietransitie. Het is goed voor de leidende positie van ons land op dit vlak. Nederland wordt namelijk het eerste land dat het bestaande aardgasnetwerk geschikt maakt voor waterstof.”

Gasunie is al bezig met de voorbereidingen voor een landelijk waterstofnetwerk en verwacht na de zomer te starten met de ontwikkeling van de eerste leidingen. “Vanzelfsprekend zetten wij alle stapp

Gasunie raamt de investeringen van het gehele project op 1,5 miljard euro. Deze investering is nodig omdat de infrastructuur vanaf het allereerste gebruik direct volledig beschikbaar moet zijn. Ook moet de capaciteit groot genoeg zijn voor de toekomstige vraag. Het landelijk waterstofnetwerk moet in 2027 gereed zijn en zal dan voor 85 procent uit hergebruikte aardgasleidingen bestaan, aangevuld met nieuwe leidingen. Groot voordeel is dat de kosten hiermee een factor vier lager uitpakken dan wanneer volledig nieuwe leidingen zouden worden aangelegd. De capaciteit van het netwerk bedraagt 10 GigaWatt, gelijk aan 25% van het totale energieverbruik van de Nederlandse industrie. Op termijn kan dit verder worden uitgebreid.

Foto Anefo

Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius zet eerste stap voor ontwikkeling landelijk waterstofnet

 

Het kabinet komt met een plan om bestaande gasleidingen aan te passen voor het transport van waterstof.

Dat kondigt Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius van Economische Zaken en Klimaat aan in reactie op het rapport HyWay27. Dit rapport concludeert dat het haalbaar, veilig en kostenefficiënt is om bestaande gasleidingen te hergebruiken voor waterstof.

Het kabinet ziet een belangrijke rol weggelegd voor CO2-vrije waterstof bij de transitie naar een duurzaam energiesysteem. Waterstof kan niet alleen bijdragen aan het halen van de klimaatdoelstellingen, het biedt ook kansen voor economische groei. Nederland kan dankzij haar gunstige ligging, de internationale havens en de aanwezige gasnetten en opslagcapaciteit in de toekomst een spil zijn in de internationale waterstofmarkt. Om die kans te grijpen, zet het kabinet nu een belangrijke concrete vervolgstap: het ontwikkelen van een uitrolplan voor een transportnet voor waterstof.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat CO2-vrije waterstof nodig is om de Nederlandse ambitie van een duurzame, klimaatneutrale economie te realiseren. Het HyWay27 onderzoek stelt dat de ontwikkeling van transportcapaciteit voor waterstof een cruciale stap is om waterstof die sleutelpositie in onze economie en energievoorziening te geven.

Op korte termijn ziet het onderzoek vooral vraag vanuit de industrie. Op langere termijn is de verwachting dat ook vanuit de sectoren mobiliteit, de gebouwde omgeving en de elektriciteitssector (CO2-vrij regelbaar vermogen) concrete vraag om transportcapaciteit voor waterstof ontstaat.

Kiwa biedt onderdak aan grootste waterstof- en warmtepomplaboratorium in Europa

Kiwa boekt aanzienlijke vooruitgang met de uitbreiding en verduurzaming van haar testfaciliteiten en kantoor aan de Wilmersdorf in Apeldoorn. Het lab wordt uitgebreid met allerlei testfaciliteiten, zoals op het gebied van waterstoftechnologie en het Internet of Things (IoT). Ook biedt de locatie ruimte aan het grootste warmtepomplaboratorium van Europa. Dit lab wordt volledig geautomatiseerd ingezet voor het testen van verschillende soorten warmtepompen.

Kiwa investeert sinds 2020 tientallen miljoenen euro in deze en andere testfaciliteiten in Apeldoorn. Hiermee positioneert zij zichzelf als kennispartner in de energietransitie. De oplevering van het gerenoveerde gebouw en alle nieuwe voorzieningen staat gepland voor de zomer van 2021. Kiwa bouwt daarmee aan versteviging van haar positie als expert op allerhande vitale infrastructuren, zoals de energievoorziening en verschillende internettoepassingen, waaronder IoT.
 
Kiwa is er van overtuigd dat waterstoftechnologie een belangrijke bijdrage gaat leveren aan de energietransitie. Recent werd er door energiebedrijven bij de overheid op aangedrongen om waterstoftoepassing in bestaande situaties mogelijk te maken.

Hyundai start test met waterstoflijnbus

Hyundai gaat de komende weken een waterstofbus als lijnbus inzetten in München. Minimaal twee busmaatschappijen zullen de Elec City-waterstofbus gebruiken.

De fabrikant wil later dit jaar demonstraties uitvoeren met vier extra busmaatschappijen.

De waterstofbus wordt sinds 2019 commercieel ingezet in Zuid-Korea. Daar zijn in totaal 108 bussen in gebruik genomen.

Eerste internationale vlucht op hernieuwbare grondstoffen

Het Duitse Swift Fuel GmbH en het Franse Global Bioenergies organiseerden half juni jongstleden een één uur durende vlucht van Saarbrücken naar Reims op hernieuwbare vliegtuigbenzine.
 
Het VAN'S  RV-8 vliegtuig vloog van Saarbrücken, Duitsland naar het vliegveld Reims en Champagne (Prunay,Frankrijk) waar een ceremonie was om de eerste internationale vlucht van een vliegtuig aangedreven door hernieuwbare vliegtuigbenzine te vieren.

De vliegtuigbrandstof die voor deze internationale vlucht wordt gebruikt, bevat 97 procent plantaardige verbindingen, waardoor het een milieuvriendelijk alternatief is voor de 100LL-brandstof die gewoonlijk op de markt wordt gebracht voor vliegtuigen met zuigermotor. Deze technologische prestatie is de eerste stap naar een markt voor hernieuwbare brandstof in de luchtvaart.

Avgas (afkorting voor aviation gasoline ook wel vliegtuigbenzine genoemd), die wordt gebruikt voor vliegtuigen met zuigermotoren, vertegenwoordigt een markt van 100 miljoen liter per jaar in Europa en 900 miljoen liter in de Verenigde Staten. In totaal vertegenwoordigen alleen die twee markten dus al een markt van een miljard liter. De benzine ontwikkeld door Swift Fuel voor deze historische vlucht is loodvrij en bestaat voor meer dan 97 procent uit plantaardige grondstoffen en verbindingen geproduceerd door Global Bioenergies.

Nieuw waterstoftankstation geopend bij Qbuzz

Bij de busstalling van Qbuzz aan de Peizerweg in Groningen is op 11 juni een nieuw waterstoftankstation in gebruik genomen. Ook zijn twintig nieuwe waterstofbussen gepresenteerd.

Het nieuwe waterstoftankstation is één van de grootste in Europa en is onderdeel van de ambitie om in het Noorden de nieuwe waterstofeconomie tot stand te brengen. Door de komst van 20 nieuwe waterstofbussen neemt het gebruik van groene waterstof flink toe. De bedoeling is dat waterstof in de toekomst een gebruikelijke brandstof wordt als opvolger van fossiele brandstoffen als benzine en diesel. Bestuurders willen dat waterstof de toekomst van Noord-Nederland wordt.

Het tankstation aan de Peizerweg in de stad heeft twee vulpunten. Een bus wordt in minder dan tien minuten volgetankt en kan dan zo’n 400 kilometer afleggen. De waterstofbussen kunnen worden gebruikt op de langere routes in het streekvervoer, waar een elektrische bus met batterijen niet altijd geschikt voor is. Zo vullen elektrische en waterstofbussen elkaar aan.

BMW test auto die op waterstof rijdt

BMW is begonnen met het testen van een waterstofversie van zijn X5. BMW verwacht dat kleinschalige productie van de waterstofauto in 2022 begint.

De testritten met prototypes van de waterstofauto's zijn onder andere bedoeld zijn om 'de efficiëntie, veiligheid, gebruiksvriendelijkheid en betrouwbaarheid van alle componenten te valideren'.

De fabrikant maakt momenteel nog geen concrete actieradius bekend, maar spreekt van 'enkele honderden kilometers onder alle weersomstandigheden'.

Duitsers maken opwekken en opslag waterstof makkelijk

Een grote belemmering voor grootschalige adoptie van waterstoftechnieken is het opwekken en vooral de opslag ervan.

Het Fraunhofer Institute for Applied Polymer Research (IAP), BTU Cottbus en nog een partner hebben hebben een oplossing ontwikkeld die beide uitdagingen belooft aan te pakken. 

Ze claimen zelfs zulke goede resultaten te bieden dat het opwekken en opslag van waterstof in de toekomst 'ook in de achtertuin kan'.

De partners hebben een windturbine ontworpen die klein genoeg is om in de achtertuin te passen. De rotoren zijn gemaakt van een vezelcomposiet.

Amsterdam krijgt nieuwe fabriek die niet-recyclebaar afval omzet in duurzame brandstof

 

GIDARA Energy kondigt de bouw van haar eerste geavanceerde biobrandstoffabriek in de haven van Amsterdam aan; Advanced Methanol Amsterdam.

De nieuwe fabriek zal niet-recyclebaar afval omzetten in geavanceerde methanol. Deze biobrandstof van GIDARA Energy vervangt fossiele brandstoffen, wat jaarlijks aanzienlijke CO2 reductie oplevert. Hiermee helpt GIDARA Energy de stad Amsterdam, Nederland en de rest van Europa bij de energietransitie en de duurzaamheidsdoelstellingen zoals gedefinieerd in de RED II.

Het doel van GIDARA Energy is om bij te dragen aan betere, duurzamere brandstoffen binnen een maximaal circulaire waardeketen. De moderne fabriek zal ongeveer 87,5 KTA (kiloton per jaar) duurzame methanol produceren vanuit niet-recyclebaar afval (zoals bijvoorbeeld niet-recyclebaar huisvuil, B-hout en sloopafval). Dit komt overeen met afval van 290.000 huishoudens, wat anders zou worden gestort of verbrand.

De nieuw te bouwen fabriek zal de technisch en commercieel bewezen HTW-technologie (oorspronkelijk ontwikkeld door RWE en Thyssenkrupp) gebruiken om niet-recyclebaar afval om te zetten in waardevolle eindproducten, zoals biobrandstof. Deze technologie is in 2019 aangekocht door GIDARA Energy en is wereldwijd al op industriële schaal gebruikt.

'Ze slopen hier hele bossen, omdat jullie zo nodig klimaatneutraal moeten doen'

Demissionair staatssecretaris Yesilgöz (Economische Zaken en Klimaat) heeft besloten om voorlopig geen nieuwe subsidies meer te geven voor het opwekken van energie uit 'houtige biomassa'.

Het besluit om geen nieuwe subsidies te geven vindt Johan Vollenbroek een goed begin. Vollenbroek probeert met zijn actiegroep Mobilisation for the Environment de bouw van energiecentrales voor biomassa in Nederland tegen te houden.

Nederland is te klein voor biomassa, zegt Vollenbroek. 'Alleen al de warmtecentrale van Purmerend stookt in zijn eentje al het hout op dat Staatsbosbeheer kan leveren. En dus moeten wij hout halen uit andere landen. Wij krijgen noodkreten binnen uit Baltische landen: 'Ze slopen hier hele bossen, omdat jullie zo nodig klimaatneutraal moeten doen'.'

Vattenfall neemt pas volgend jaar besluit over Diemen

Hoewel de rechter heeft beslist dat de Provincie Noord-Holland de vergunningen voor de bouw van een eventuele biowarmte-installatie terecht heeft verleend, verandert dat niets aan wat Vattenfall al eerder heeft aangegeven, namelijk dat het definitieve besluit of de biowarmte-installatie er komt, pas wordt genomen in het voorjaar van 2022.

Het bedrijf overweegt ook andere duurzame warmtebronnen, zoals de 150MW E-boiler.

Vattenfall kijkt ook naar het nieuwe kabinet voor helderheid over de gewenste technieken voor de warmtetransitie en blijven in gesprek met zowel landelijke en lokale politiek als met  klanten over de warmtevoorziening vanuit onze Diemen-locatie.

Als de biowarmte- installatie er toch komt, zal de biomassa bestaan uit bijproducten van de bosbouw- en houtindustrie. Er zullen dus geen bossen worden gekapt voor deze centrale, zegt Vattenfall. 

Biogas als alternatief voor elektrische voertuigen

Bio-LNG (vloeibaar gas) moet het alternatief voor diesel worden voor zware voertuigen en in de logistieke sector. Dat vinden in elk geval het Duitse energiebedrijf Liqvis en EnviTec Biogas.

Zij hebben onlangs een overeenkomst gesloten voor de productie en levering van bio-LNG. Vanaf oktober 2022 kan er bij de tankstations van Liqvis bio-LNG getankt worden.

Vanaf het vierde kwartaal van 2022 moet er jaarlijks 9.000 ton bio-LNG geproduceerd worden. Het fabrieksterrein wordt daarvoor met 20 hectare uitgebreid.

Tijdelijk geen nieuwe subsidie voor biomassa

Het kabinet vindt dat we zo snel mogelijk als haalbaar en betaalbaar is moeten stoppen met houtige biomassa voor lage temperatuurwarmte. Het is een tijdelijke brandstof voor het produceren van warmte en het ontwikkelen van warmtenetten.

Omdat er een keerzijde aan het gebruik van biomassa zit, heeft het kabinet daarom in het duurzaamheidskader biogrondstoffen de ambitie uitgesproken om, zo snel als dat mogelijk is, de afgifte van nieuwe subsidies van houtige biogrondstoffen voor lagetemperatuurwarmte te stoppen.

Belangrijk is om eerst goed in kaart te brengen hoe een verstandige afbouw eruitziet en wat de gevolgen ervan zijn. Op verzoek van de Tweede Kamer stopt het kabinet tijdelijk met subsidie totdat er een afbouwpad is. Dit heeft geen gevolgen voor al afgegeven subsidies.

Voor marktpartijen is het belangrijk om snel duidelijkheid te krijgen over het afbouwpad van de subsidies. Subsidie is voor veel projecten op dit moment nog nodig voor een rendabel project. De Tweede Kamer heeft aangegeven om geen nieuwe subsidies te verstrekken voor houtige biomassa (motie Van Esch) tot er een afbouwpad is.

Een adequaat afbouwpad voor subsidies is belangrijk en daarom wil het kabinet zo veel mogelijk ruimte laten aan een nieuw kabinet om met een pad te komen. Alles afwegende heeft het kabinet besloten de subsidieronde die dit najaar start, een temperatuureis op te nemen voor de categorieën met houtige biomassa, om zo de inzet van houtige biomassa voor lagetemperatuurwarmte uit te sluiten van de regeling. Zo sluit het kabinet zo dicht mogelijk aan bij de wens van de Tweede Kamer. Opgemerkt moet worden dat dit het halen van de klimaatdoelen lastiger maakt.

Scheepvaartgroep CMB opent eerste tankstation op waterstof

De scheepvaartgroep CMB heeft in Antwerpen het eerste tankstation geopend dat groene waterstof produceert.

Het is volgens CMB-Tech, de cleantechdivisie van CMB, het eerste ter wereld.

Het station is bewust gebouwd op de grens tussen de stad en de haven en zal groene waterstof produceren voor de aandrijving van schepen, mobiele waterstoftankstations, auto's, vrachtwagens en bussen.

Het station zal elektriciteit en water via een elektrolyser omzetten in waterstof, dat via een compressor onder hoge druk wordt opgepompt naar buffers waar vrachtwagens en schepen kunnen tanken.

Varen op methanol is technisch haalbaar

 

Het Klimaatakkoord stelt de maritieme sector, net als andere sectoren, voor een grote uitdaging. Om de gewenste reductie van CO2-uitstoot te realiseren zijn de inzet van alternatieve brandstoffen noodzakelijk. Binnen het project Green Maritime Methanol onderzocht een breed consortium onder penvoerderschap van TNO de haalbaarheid van groene methanol als brandstof voor de zeevaart.

Terwijl er een groeiende vraag naar goederenvervoer is, vereisen de doelstellingen vanuit de klimaatconferentie van Parijs en de daaropvolgende strategie van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO), een reductie van de CO2-uitstoot door maritiem transport met 50% in 2050 ten opzichte van 2008.

In het project Green Maritime Methanol heeft een consortium van dertig vooraanstaande Nederlandse en internationale maritieme bedrijven en kennisinstellingen de handen ineengeslagen om de bestaande lacunes te vullen. Daarbij is een breed scala aan onderwerpen onderzocht om de technische, operationele en economische haalbaarheid van methanol in verschillende scheepvaartmarkten te beoordelen en de volgende stap naar implementatie te maken.

In het consortium waren scheepseigenaren Boskalis, de Koninklijke Marine, Rijksrederij, DEME, Arklow Shipping,Van Oord, Wagenborg Shipping en branche organisatie KVNR, scheepswerven Damen, Feadship en IHC actief betrokken.

Vanuit de maritieme keten werden zij ondersteund door motorleveranciers Pon Power, MTU, Wärtsilä en hun brancheorganisatie VIV, maritieme toeleveranciers Marine Service Noord en C-Job Naval Architects en klassebureaus Bureau Veritas en Lloyd’s Register.

Gedeputeerde Staten mochten vergunningen verlenen voor biomassacentrale Diemen

Het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland (GS) mocht aan Vattenfall een omgevings- en natuurvergunning verlenen voor de bouw en ingebruikname van een biomassacentrale (BMC) in Diemen. Dat blijkt uit drie uitspraken van de rechtbank Noord-Holland.

Vattenfall wil binnen de bestaande inrichting op de Overdiemerweg in Diemen een BMC bouwen en in gebruik nemen. Op het perceel staan nu twee gascentrales en een hulpwarmtecentrale. Om de BMC te kunnen bouwen en in gebruik te kunnen nemen heeft Vattenfall een omgevings- en een natuurvergunning aangevraagd. Deze vergunningen zijn op 9 september 2019 en 10 april 2020 door GS verleend.

Verschillende partijen, waaronder de Coöperatie Mobilisation for the Environment en Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Nederland (eisers), hebben bezwaar tegen de verleende vergunningen en stellen dat GS deze ten onrechte heeft verstrekt. Eisers maken zich zorgen om het effect van de BMC op het milieu en de leefomgeving. Zij vrezen onder andere voor een hogere uitstoot van schadelijke stoffen, waaronder stikstof.

Volgens de rechtbank voldoet de BMC aan de daarvoor gestelde eisen en kon GS daarom de vergunningen verlenen. Anders dan de eisers stellen, oordeelt de rechtbank dat de BMC niet kan worden beschouwd als afvalverbrandingsinstallatie. De houtpellets die door de BMC als brandstof worden gebruikt worden niet aangemerkt als afvalstof, omdat het schoon hout betreft dat niet chemisch is behandeld. Een milieueffectenrapportage was daarom niet nodig.

Nieuwe Nederlandse Biodiesel uit Afval Alliantie (NBAA) voor verduurzaming wegtransport

De grootste Nederlandse producenten van biodiesel uit afval (Argent Energy, Bio-Oil Group, Greenergy, Renewable Energy Group (REG) en Münzer), bundelen de krachten in de Nederlandse Biodiesel uit Afval Alliantie (NBAA).

In samenwerking met de Europese branchevereniging (EWABA, European Waste-based and Advanced Biofuels Association) en de Duitse branchevereniging (MVaK – Mittelstandsverband abfallbasierter Kraftstoffe) benadrukken zij de sleutelrol van biodiesel uit afval naast elektriciteit en waterstof bij het behalen van de Nederlandse duurzaamheidsdoelstellingen in het wegtransport. Op dit moment dragen deze brandstoffen veruit het grootste deel bij aan de totale CO2-reductie van transportbrandstoffen.

Het doel van de NBAA is om de Nederlandse overheid te ondersteunen bij het verduurzamen van het wegtransport. Hierbij gaat het er om dat duurzame grondstoffen worden gebruikt waar ze de meeste klimaatwinst opleveren. Zo is niet wenselijk dat de verduurzaming van de luchtvaart ten koste gaat van het gebruik van biodiesel uit afval in het wegtransport. Tegelijkertijd levert het Nederland significante extra CO2-reductie op wanneer er meer biodiesel in het zware wegtransport wordt bijgemengd. De boodschap is simpel: zet duurzame grondstoffen in op de plek waar ze de meeste klimaatwinst opleveren.

De NBAA begint haar samenwerking met een duidelijke oproep aan een volgend Kabinet: zet duurzame grondstoffen in op de plek waar ze de meeste klimaatwinst opleveren. De komende kabinetsperiode wil de samenwerking de Nederlandse overheid helpen om met feiten en cijfers onderbouwd duurzaam mobiliteitsbeleid op te tuigen. Biodiesel uit afval speelt hierbij een sleutelrol. Op dit moment is biodiesel uit afval de meest kosteneffectieve brandstof om het wegtransport te verduurzamen, en draagt het veruit het grootste deel (circa 50%) bij aan de totale CO2-reductie van transportbrandstoffen. Bovendien zit er een enorme potentie in allerlei afvalstromen naast gebruikt frituurvet die op dit moment onbenut blijft. Toch lijken de huidige beleidsvoornemens in de luchtvaart zich vooral op bestaande grondstoffen te richten en daarmee de inzet van biodiesel uit afval in het wegtransport te beperken.

Kiwa en Alliander openen eerste waterstof demohuis in Nederland

Kiwa en netbeheerder Alliander hebben in Apeldoorn het Hydrogen Experience Centre geopend: een als woonhuis ingerichte demo- en opleidingslocatie waar vakmensen leren hoe ze de aardgasvoorziening in woonwijken geschikt kunnen maken voor waterstof.

Tegelijkertijd willen zij monteurs en installateurs opleiden en vertrouwd maken met het overzetten van aardgasinfrastructuur op waterstof. Dit is nodig, want de behoefte aan technici die met waterstof kunnen werken, zal in de nabije toekomst snel toenemen.
 
Het Hydrogen Experience Centre in Apeldoorn is ingericht als woonhuis met een keuken, een meterkast en een volledig warmtesysteem. Er hangen twee cv-ketels: een op waterstof en een op aardgas. De leidingen in het huis kunnen voor demo-of trainingsdoeleinden worden aangesloten op een ketel naar keuze. In het demohuis wordt de toepassing van waterstof in de gebouwde omgeving naar de praktijk gebracht. Het fungeert als kenniscentrum waar de laatste inzichten in de energietransitie en waterstoftoepassingen worden gedeeld.

Het Hydrogen Experience Centre is naast een demonstratie- vooral een opleidingslocatie. Omdat de meeste monteurs en installateurs nog weinig ervaring hebben met het ombouwen van gasnetwerken voor het gebruik van waterstof hebben Alliander en Kiwa de handen ineen geslagen.

Kiwa en Alliander delen de overtuiging dat waterstof kan fungeren als aanjager van de energietransitie. Waterstof kan namelijk net zo worden ingezet als aardgas voor warmtedoeleinden en in grote hoeveelheden worden opgeslagen om fluctuaties over seizoenen op te vangen. Het flexibiliseert het elektriciteitssysteem, is een oplossing voor zware mobiliteit en kan dienen als grondstof voor de industrie. Voor het veilig beheren van de netwerken die waterstof transporteren naar eindgebruikers zijn slechts beperkte aanpassingen aan procedures en meetinstrumenten nodig.

Onderzoek: (veel) meer groen gas uit rioolslib

 

STOWA, GasTerra, Gasunie en enkele waterschappen hebben onderzoek laten doen naar biologische methanisering, een technologie om zogenoemd syngas (uit slibvergassing) en biogas (uit slibvergisting) om te zetten in groen gas, een duurzame vervanger van aardgas.

Op deze manier kan de energie uit het zuiveringsslib van rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s) beter worden benut. De kosten van het toepassen van de techniek zijn nu nog te hoog, maar de verwachting is dat dit snel kan veranderen.

De aanleiding voor het onderzoek naar biologische methanisering lag in het project ‘SuperSludge’. In dit project doen de waterschappen, twee bedrijven samen met de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer STOWA, het kenniscentrum van de waterschappen, onderzoek naar het superkritisch vergassen van zuiveringsslib.

In dit proces wordt dit slib, een restproduct van het zuiveringsproces, onder hoge temperatuur en druk vergast. Hierbij wordt syngas (synthetisch gas) geproduceerd.

Normaal gesproken wordt dit slib vergist, waarbij biogas vrijkomt. Daarna wordt het na vergisting resterende slib vaak afgevoerd en verbrand. De onderzochte alternatieve slibverwerkingsmethode, superkritisch vergassen, leidt tot een hogere omzetting van het organische stof in het slib naar een energierijk gasmengsel, het al genoemde syngas.

Bij het waterschap Aa en Maas loopt nu een pilotonderzoek naar superkritisch vergassen. Via de techniek van biologisch methaniseren -waarbij waterstof en koolstofdioxide worden omgezet in methaangas- kan het geproduceerde syngas zo worden opgewerkt, dat het als groen gas kan worden verkocht en in het aardgasnetwerk ingevoerd. Met dit project is aangetoond dat biologische methanisering voor dit doel geschikt is.

Imec, VITO, Bekaert, Colruyt Group, DEME en John Cockerill bundelen krachten rond groene waterstof

Onderzoekscentra imec en VITO (partners in EnergyVille) en industriële pioniers Bekaert, Colruyt Group, DEME en John Cockerill richten Hyve op, een Belgisch consortium dat de kostefficiënte en duurzame productie van waterstof op gigawattschaal mogelijk wil maken. Met Hyve kan Vlaanderen een voortrekkersrol spelen in de uitrol van een waterstofeconomie en de transitie naar een koolstofneutrale industrie.

Om de Europese klimaatdoelstellingen te kunnen halen, moeten we ons energiesysteem drastisch hervormen. Binnen de Green Deal vormt waterstoftechnologie een essentiële bouwsteen in de energietransitie naar een koolstofneutrale samenleving. Voornamelijk in de chemie, de staal- en cementindustrie en het zwaar goederentransport wordt groene waterstof de sleutel tot decarbonisatie.

Vandaag is de chemische industrie afhankelijk van ‘grijze’ waterstof, geproduceerd uit aardgas via stoomreforming - een proces waarbij veel CO2 vrijkomt. ‘Groene’ waterstof daarentegen, wordt geproduceerd door elektrolyse van water door middel van hernieuwbare energie.  Om de productie van groene waterstof concurrentieel te maken moet de prijs van groene stroom verder dalen, moeten elektrolysers kostenefficiënter gemaakt worden en moeten er schaalvoordelen gecreëerd worden.

Geen enkel bedrijf, kennisinstelling of overheid kan dat probleem in zijn eentje oplossen. Om de introductie van groene waterstof in de volledige waardeketen mogelijk te maken, slaan zes complementaire waterstofpioniers nu de handen in elkaar. Uniek aan Hyve is dat het consortium is samengesteld uit partijen die nieuwe elektrolysecomponenten ontwikkelen, uit partijen die de nieuwe componenten zullen integreren in hun elektrolysers en meteen ook uit partijen die deze infrastructuur zullen gebruiken om groene waterstof te genereren voor uiteenlopende doeleinden.

De Vlaamse onderzoekscentra imec en VITO (partners in EnergyVille) bundelen hun kennis om de efficiëntie van de elektrolysetechnologie gevoelig op te drijven. De expertise van imec op vlak van vastestofelektrolyten, elektrodeoppervlakken en procestechnologie op nanoschaal wordt gecombineerd met die van VITO rond membranen, katalyse en systeemintegratie. John Cockerill, wereldleider in de productie van alkaline electrolysers, zal de resultaten ervan integreren in de productie van electrolysers. Bekaert, leverancier van metallische poreuze transportlagen (PTL) voor electrolysers, zal daarvoor de geschikte materialen leveren. DEME, dat eerder bekendmaakte waterstofconcessies op te zetten in onder andere Oostende en in Duqm (Oman), wil deze electrolysers inzetten om wind- en zonne-energie om te zetten in groene waterstof en afgeleide groene producten (‘e-fuels’). Via het ‘Hyport’-concept wil DEME goedkope groene waterstofproducten invoeren per schip, als aanvulling op de lokale Europese productie. Colruyt Group zal de toepassingen voor duurzaam transport helpen onderzoeken. De retailgroep baat een eigen waterstoftankstation uit, test momenteel al heftrucks en een eerste truck voor zwaar transport op waterstof, werkt via de energieholding Virya Energy mee aan een groene waterstofinstallatie in Zeebrugge en doet via Dats 24 ook expansief onderzoek naar e-fuels.

Verbruik energie uit biomassa gestegen

Biomassa is met 54 procent de grootste bron van hernieuwbare energie. Het energieverbruik uit deze bron is in 2020 met 10 procent toegenomen naar 119 PJ. Deze stijging is grotendeels te danken aan de hogere inzet van biomassa in kolencentrales. Ook het verbruik van biogas en vaste en vloeibare biomassa in ketels bij bedrijven nam toe, zo blijkt uit cijfers van CBS.

De productie van elektriciteit en warmte uit het meestoken in kolencentrales steeg van 8 naar 20 PJ. Het aandeel biomassa in kolencentrales groeide van 10 procent in 2019 naar 39 procent in 2020. De toename is gestimuleerd door subsidie en stijging in de CO2-prijs voor CO2 uit steenkool.

Het verbruik van biotransportbrandstoffen nam af van 28 PJ in 2019 naar 24 PJ in 2020, ondanks een verhoging van het verplichte percentage hernieuwbare energie voor vervoer voor leveranciers van motorbrandstoffen. De belangrijkste verklaring hiervoor is dat leveranciers van motorbrandstoffen in 2020 veel, 10 PJ, biotransportbrandstoffen hebben geleverd aan de internationale scheepvaart. Deze leveringen mogen wel meetellen om te voldoen aan hun verplichting, maar tellen niet mee voor het aandeel hernieuwbare energie volgens de EU-richtlijn Hernieuwbare Energie.

Een groot deel van de in Nederland op de markt gebrachte biotransportbrandstoffen zijn gemaakt uit gebruikt frituurvet en de grondstoffen voor de gebruikte biotransportbrandstoffen komen uit de hele wereld, zo blijkt uit een rapportage van de Nederlandse Emissieautoriteit.

Foto Anefo