'Waterstofproductie in Nederland versterkt de hele Europese industrie'

Dat Nederland honderden miljoenen euro’s subsidie steekt in waterstofprojecten waarvan de productie en CO2-credits deels over de grens verdwijnen, zorgt bij sommigen voor gefronste wenkbrauwen. Deze reactie is Nederlands op z’n kleinst, vindt Tjeerd Jongsma van ISPT.

Dat waterstof en de CO2-voordelen naar het buitenland gaan, is irrelevant. Dit is namelijk precies hoe het hoort te werken in een verenigd Europa met grensoverschrijdende regio’s waarbinnen nauw wordt samengewerkt.

Nederland ligt aan zee, heeft een open economie en uitstekende logistieke verbindingen met het grote Europese achterland. Export is de basis van onze industrie. In de duurzame industrie in de naaste toekomst zal dit niet anders zijn. Het gaat erom dát we groene waterstof produceren, niet of die binnen onze landsgrenzen blijft.

Kijk bijvoorbeeld naar een staalfabriek: die stond vroeger in Luik, maar staat tegenwoordig aan de kust omdat daar de grondstoffen en energie binnenkomen. De energietransitie volgt dezelfde logica. Waterstofproductie vindt plaats waar het efficiëntst is – aanlanding aan zee, distributie over het continent.

Dit debat is tekenend voor hoe men in Nederland over verduurzaming denkt. We zijn geneigd alles af te meten aan nationale doelstellingen. Als we een serieuze speler willen zijn in de energietransitie, moeten we echter uitzoomen en ons sterker richten op Europese samenwerking. De waterstofmarkt is bij uitstek grensoverschrijdend. De industrie in Rotterdam, Antwerpen en het Ruhrgebied functioneert als één geïntegreerd systeem. Wie wijst op 'verlies' naar het buitenland, mist de realiteit van hoe die industrie werkt.

Als we eisen dat alle gesubsidieerde waterstof in Nederland blijft, maken we de markt kunstmatig klein. Dan werkt het systeem niet en dan zetten we onszelf buitenspel. We moeten stoppen met stemmingmakerij vanuit een ‘old-school’ perspectief: die is contraproductief. In plaats daarvan moeten we onze blik richten op het bredere perspectief van de economisch belangrijke regio Noordwest-Europa binnen de EU. Deze projecten - zoals die met groene waterstof - zijn geen ‘probleem’, maar juist onderdeel van de oplossing voor een geslaagde transitie naar een ‘net-zero’ economie.

Kabinet investeert 700 miljoen euro in elektrolysers

Op 11 augustus 2025 maakte het kabinet bekend ruim 700 miljoen euro subsidie toe te kennen aan elf Nederlandse bedrijven die grote elektrolysers gaan bouwen voor de productie van groene waterstof. Deze installaties hebben samen een vermogen van maar liefst 602 megawatt—meer dan driemaal het vermogen van de grootste waterstoffabriek die momenteel in Nederland in aanbouw is.

Met deze stap wil het kabinet een aanzienlijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van de industrie en de transportsector. De geproduceerde waterstof—gemaakt via elektrolyse met hernieuwbare elektriciteit uit wind en zon—is bedoeld voor raffinaderijen, chemische bedrijven en tankstations, en moet helpen de CO₂-uitstoot fors te verminderen.

Het subsidiebedrag komt uit de tweede ronde van de regeling Opschaling volledig hernieuwbare Waterstof via Elektrolyse (OWE). Hoewel er bijna 1 miljard euro beschikbaar was, werd uiteindelijk ruim 700 miljoen verdeeld onder de projecten—uit de in totaal 3,2 miljard euro aan aanvragen.

Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei benadrukte dat het zelf produceren van groene waterstof in eigen land cruciaal is voor de energie-onafhankelijkheid van Nederland. Deze investering zou daarom zowel noodzakelijk als strategisch logisch zijn.

Air Liquide bouwt grote fabriek voor groene waterstof op de Maasvlakte

Air Liquide heeft de investeringsbeslissing genomen voor de bouw van ELYgator, een fabriek voor de productie van groene (hernieuwbare) waterstof. De fabriek, een electrolyzer waarmee water (H2O) gesplitst wordt om waterstof (H2) te maken, krijgt een capaciteit van 200 MW. Volgens planning is de fabriek eind 2027 operationeel. Voor de haven van Rotterdam is dit een belangrijke stap in de transitie naar een CO2-neutrale haven.

De electrolyzer van Air Liquide komt op het conversiepark op de Maasvlakte. Hier wordt elektriciteit van windparken op de Noordzee gebruikt om groene waterstof te maken. Op dit speciale bedrijfsterrein is ruimte voor vier van deze grote electrolysers. Die van Air Liquide is de tweede die gebouwd wordt. De investering bedraagt meer dan € 500 miljoen. De ELYgator gaat 23.000 ton waterstof per jaar produceren voor gebruik door de industrie en zwaar transport. Dat zorgt volgens Air Liquide voor een CO2-reductie van 300.000 ton per jaar.

Air Liquide heeft aangegeven dat de recent aangepaste regelgeving voor gebruik van waterstof (de zogenoemde ‘raffinaderijroute’) en subsidies vanuit de Nederlandse overheid en de EU cruciaal waren om het project te realiseren.

Groningen omarmt veelbelovende proef met biologisch aanmengen van mest om stikstofuitstoot te verlagen

De provincie Groningen ondersteunt een innovatieve proef waarin biologische toevoegingen aan koeienmest worden gebruikt om de uitstoot van stikstof en methaan sterk te verminderen.

Op een melkveehouderij in Schildwolde wordt mest van koeien biologisch behandeld waardoor de uitstoot van ammoniak en methaan vermindert. Deze chemicaliën dragen bij aan luchtverontreiniging en klimaatopwarming.

Volgens betrokken boeren en experts toont deze aanpak veel potentieel als effectieve methode om stikstofemissies op provinciaal niveau terug te dringen.

De provincie Groningen heeft zich uitgesproken als voorstander van deze kansrijke innovatie. Door het biologisch aanmengen van mest als voorbeeld te zien, wil de provincie bijdragen aan regionaal stikstofbeleid en klimaatdoelen.

Ruim 45 miljoen euro voor verduurzaming chemische industrie met groene waterstof

NWO en het Nationaal Groeifondsprogramma GroenvermogenNL kennen dit forse bedrag toe aan het project HyCARB. Dit grote onderzoeksproject, waarin Nederlandse universiteiten, onderzoekscentra en industriële bedrijven samenwerken, gaat brandstoffen en materialen maken uit industriële afvalgassen en CO2 met behulp van duurzame energie en waterstof. TNO leidt het project en coördineert HyCARB de komende vijf jaar, samen met de Universiteit Utrecht en de Technische Universiteit Eindhoven.

De chemische industrie is één van de grootste gebruikers van fossiele grondstoffen, zoals ruwe aardolie en aardgas. Zij heeft daarmee een significant aandeel in de wereldwijde CO2-emissies. Om de Nederlandse chemische industrie te helpen verduurzamen en daarmee competitief te houden, is er een transitie nodig naar hernieuwbare grondstoffen en energie.

In het onderzoeksproject HyCARB werken de partners aan de chemische industrie van de toekomst. Dat doen zij door de technologische basis te ontwikkelen waarmee industriële eindgebruikers wereldwijd op koolstof gebaseerde chemicaliën kunnen produceren met waterstof, groene stroom en afgevangen koolstofdioxide.

Er worden nieuwe wetenschappelijke methoden onderzocht om brandstoffen en chemicaliën kostenefficiënt en energiezuinig te produceren. Dit omvat het identificeren, ontwikkelen en testen van verbeterde katalysatormaterialen voor de thermische en elektrochemische omzetting van CO2. Belangrijke onderdelen, zoals reactoren, elektrolysers en elektrische verwarmingssystemen, worden bovendien verbeterd. Zo helpen ze de industrie stap voor stap te verduurzamen.

HyCARB is een samenwerking van negen universiteiten, vijf hogescholen, drie onderzoeksinstellingen en dertig bedrijven (zie onder voor complete lijst). Volgens de onderzoekers is de diversiteit in achtergronden van de partners — waaronder de industriële bedrijven — een belangrijke factor voor het succes van het project.

Elf projecten krijgen subsidie voor productie van duurzame waterstof

Het kabinet verstrekt ruim 700 miljoen euro subsidie aan bedrijven die duurzame waterstof in Nederland gaan produceren.

Het kabinet gaat hiermee de ontwikkeling van duurzame waterstof in Nederland versnellen. Dit vergroot de leveringszekerheid, het draagt bij aan de verduurzaming van de industrie en mobiliteit, en vermindert de CO2-uitstoot. Naast het vergroten van het aanbod, wordt ook ingezet op het stimuleren van gebruik door de industrie, raffinaderijen en in de mobiliteit.

Het geld is afkomstig uit de vorig jaar opengestelde OWE-subsidieregeling. In totaal werd voor € 3,2 miljard subsidie aangevraagd, waarvan ruim € 700 miljoen aan 11 bedrijven is toegekend. De gesubsidieerde projecten zijn goed voor zo’n 602 megawatt aan elektrolysecapaciteit. Dit is qua productieomvang meer dan drie keer zoveel als de op dit moment grootste waterstoffabriek in aanbouw, de Holland Hydrogen 1.

De beoogde waterstof-afnemers zijn onder meer raffinaderijen, de chemische industrie of tankstations. Met de nieuwe waterstofopbrengst kunnen een jaar lang 5000 op waterstof aangedreven vrachtwagens rondrijden.

De bedrijven die subsidie ontvangen zijn: H2Eron (Delfzijl), Circul8 Waterstof Fabriek (Lelystad), Eurus Energy Europe (Veendam), Air Liquide Industrie (Rotterdam), Uniper Hydrogen Netherlands (Rotterdam), FR Energyhubs (Steenwijk), Westfalen Waterstof (Zutphen), Essent Hydrogen (Deventer), Den Tol Duurzaam (Gendringen), Vattenfall (Eemshaven) en Statkraft Renewables Benelux (Den Helder).

Met de subsidie wordt het prijsverschil tussen hernieuwbare en fossiele waterstof gedicht. Voor de toekenning concurreren bedrijven op subsidiebehoefte per megawatt elektrolysecapaciteit, de bedrijven met de laagste subsidiebehoefte winnen de toelage.

In totaal was 998 miljoen subsidie beschikbaar. Het kabinet onderzoekt momenteel of bedrijven kunnen intekenen op het restant van het subsidiebudget. De haalbaarheid hangt af van Europese staatssteunregels.

Waterstofdrone Z1: geruisloos, radaronzichtbaar en boven de 3 600 m

De Amerikaanse startup Zepher Flight Labs (ZFL) heeft de Z1, een drone op waterstofcel, ontwikkeld. Deze bijzonder stille drone bereikte in juli een hoogte van maar liefst 3 600 meter tijdens een testvlucht — en was daarbij vrijwel onzichtbaar voor radarsystemen.

De succesvolle test — met volledige belading — vond plaats in realistische missieomstandigheden, in samenwerking met het Amerikaanse leger  . Dankzij de waterstofaandrijving stoot de drone geen emissies uit, waardoor opsporing door radar extra moeilijk is.

Het opvallende ontwerp van de Z1 is vooral bedoeld voor militaire surveillance: geruisloos, emissievrij en radararm. Ook wordt gedacht aan civiele toepassingen, bijvoorbeeld voor verkenning in noodsituaties of rampgebieden.

ZFL wil de Z1 uiteindelijk tot 6 000 meter laten stijgen. De waterstofcel kan de drone tot 10 uur in de lucht houden. Snelheden tot 100 km/u zijn mogelijk, met een draagvermogen van 4,5 kg.

Stellantis trekt stekker uit waterstofauto’s

De autobouwer Stellantis — eigenaar van merken zoals Peugeot, Citroën, Fiat en Opel — heeft besloten om de ontwikkeling van waterstofauto’s definitief stop te zetten. Het programma voor waterstof-brandstofcellen wordt geschrapt en de geplande “Pro One” waterstof‑busjes gaan niet in productie. 

Volgens Jean‑Philippe Imparato, COO Europe, blijft de waterstofmarkt een niche zonder structurele economische kansen op middellange termijn. Stellantis wil zich daarom richten op elektrische voertuigen en hybrides om concurrerend te blijven én aan de Europese CO₂-normen te voldoen.

De productie van de waterstofbusjes was gepland in Hordain (Frankrijk) en Gliwice (Polen), maar deze plannen zijn geschrapt. Het stopzetten heeft volgens het bedrijf géén gevolgen voor het personeel op de betrokken productielocaties.

Alle onderzoek en ontwikkeling die tot nu toe in waterstoftechnologie is geïnvesteerd, zal worden herverdeeld naar andere projecten binnen Stellantis.

Nederland dreigt voorlopersrol waterstof te verliezen

De minister van Klimaat en Groene Groei (KGG) biedt met brief voortgang waterstofbeleid duidelijkheid over verplichting gebruik hernieuwbare waterstof op bedrijfsniveau. Zonder de mogelijkheid kosten door te leggen in de keten en hernieuwbare waterstof in te zetten wringt de verplichting met de huidige positie van de Nederlandse industrie.

De hernieuwbare energie richtlijn (REDIII) verplicht lidstaten om in 2030 42% van het waterstofgebruik dat onder de verplichting valt te vervangen door hernieuwbare waterstof (RFNBO). Nederland kiest, als een van de weinige lidstaten, voor een verplichting op bedrijfsniveau. De grens ligt bij bedrijven die minimaal 0,1 kton waterstof per jaar gebruiken. Uit onderzoek door TNO blijkt dat dit 36 bedrijven betreft. De verplichting start op 1 januari 2027 (0,2%) en loopt op tot 4% in 2030 en 9,9% in 2035. Flexibiliteitsmechanismen zoals doorschuiven en sparen worden verruimd (t.o.v. het geconsulteerde wetsvoorstel) en blijven ook na 2030 van kracht. De wet wordt begin 2026 aan de Tweede Kamer aangeboden, met tweejaarlijkse evaluaties en een algemene evaluatie na vijf jaar.

Het kabinet houdt vast aan een vrijstelling van 60% voor ammoniakproductie, ondanks een motie van André Flach (SGP) om deze sector volledig uit te zonderen. Volgens Hermans ontbreekt de juridische grondslag voor een volledige vrijstelling voor ammoniakproductie in de REDIII.

RFNBO-waterstofgebruik boven het verplichte percentage wordt gestimuleerd met een subsidieregeling. Onderzoeksbureau Trinomics heeft i.o.v. KGG vijf varianten van een subsidieregeling onderzocht. KGG heeft gekozen voor een tendersysteem waarbij bedrijven HWI’s (hernieuwbare waterstofeenheden) genereren door RFNBO-waterstof te gebruiken. De HWI’s kunnen vervolgens verkocht worden aan de overheid. KGG is in gesprek met de Europese Commissie over de compatibiliteit van de subsidieregeling met de staatsteunregels. Het beschikbare budget bedraagt €662,3 miljoen. Na de zomer volgt een consultatie over de subsidie.

Steeds meer erkenning voor het potentieel van biogas

Wereldwijd groeit het besef van de enorme kansen die biogas biedt. Steeds vaker erkennen landen, bedrijven en beleidsmakers hoe dit hernieuwbare gas bijdraagt aan de energietransitie, de verduurzaming van de warmte- en transportsector en het sluiten van kringlopen in de landbouw en afvalverwerking.

Biogas wordt doorgaans lokaal geproduceerd uit organische reststromen zoals mest en ander biologisch afval. Daarmee ondersteunt het niet alleen decentrale energievoorziening, maar versterkt het ook de leefbaarheid van plattelandsgemeenschappen door banen en extra inkomen te creëren. Bovendien is het een betrouwbare, regelbare energiebron die flexibel kan bijdragen aan stabiliteit op het energienet, met name wanneer zon- en windenergie onvoldoende leveren.

De technologieën voor vergisting en opwerking tot biomethaan zijn volwassen en breed toepasbaar. Met de juiste wettelijke en economische stimulus zijn er in potentie enorme schaalvergrotingen te realiseren. Dat zal niet alleen de CO₂-voetafdruk verminderen, maar ook bestaande infrastructuur – zoals gasleidingen en voertuigtankstations – benutten. Desondanks speelt biogas momenteel slechts een beperkt aandeel binnen de wereldwijde energiemix. Bezwaren zoals complexe regelgeving, hoge opstartkosten en lage bekendheid bij gebruikers beperken de groei nog.

Samengevat: het wereldwijde momentum voor biogas neemt toe, dankzij erkende voordelen als lokale productie, betrouwbare energievoorziening en kringloopgedreven output. Om het potentieel echt te benutten, zijn gericht beleid, investeringsondersteuning en versnelde projectuitvoering nodig.

Groene waterstof in de gasleiding

Groene Waterstof leek een aantal jaar geleden dé oplossing voor al onze energieproblemen. Auto’s kunnen erop rijden, huizen kunnen ermee verwarmd worden en de staalindustrie kan in één klap vergroenen dankzij dit wondergas. Alleen nu dreigt waterstof toch in het verdomhoekje te belanden. Reden voor ING om deze week in de Volkskrant aan de bel te trekken. Want: er liggen volop kansen. Met als opvallendste idee om groene waterstof door onze huidige gasleidingen te gaan pompen. TNO-onderzoeker en waterstofexpert René Peters vertelt erover bij Radio 1.

Onderzoek toont tekortkomingen in opzet waterstofinfrastructuur volgens AFIR

Een recente studie waarschuwt dat de voorgestelde AFIR-normen (Alternative Fuels Infrastructure Regulation) voor waterstofstations onvoldoende aansluiten op de praktijk. Vooral de focus op minimale opslagcapaciteit per station klopt niet, stellen de onderzoekers.

Volgens de AFIR-richtlijn moet ieder waterstoftankstation een opslag van minimaal 2 ton aan waterstof hebben. In theorie zou één vulpunt daarmee 2 ton per dag kunnen afzetten. Maar in de praktijk blijkt dat: Één vulpunt continu 7 uur per dag moet tanken om dat volume te halen. Daarom zijn meestal twee tot drie vulpunten noodzakelijk om die dagelijkse afzetcapaciteit werkbaar te maken.

Een andere visie is dat een station minder voorraad nodig heeft, mits het meerdere keren per dag bijgevuld wordt. Moderne tube‑trailers kunnen per rit ongeveer 1 ton vervoeren. Met twee bestellingen verspreid over de dag kan een opslag van slechts 1 ton volstaan om toch aan de 2 ton dagelijkse afzet te komen. 

Herbert Krajenbrink MT-lid Ruimtelijke Energieprojecten Waterstof, CCS en Aardgas bij KGG

Herbert Krajenbrink start per 1 augustus 2025 als MT-lid Ruimtelijke Energieprojecten Waterstof, CCS en Aardgas bij het ministerie van Klimaat en Groene Groei.

In deze rol gaat hij aan de slag met de ruimtelijke inpassing van grote energieprojecten, zoals waterstoftransport, CO₂-opslag en aardgaswinning. Samen met een enthousiast team werkt Herbert aan oplossingen voor complexe opgaven: van ruimtegebrek tot maatschappelijk draagvlak. Ook stuurt hij een nieuwe afdeling aan die zich richt op CCS en aardgas. Als schakel tussen regio’s en het Rijk zoekt Herbert de samenwerking met overheden, netbeheerders en andere partners. Een rol vol inhoud, strategie en impact – precies wat nodig is om het energiesysteem van de toekomst te helpen bouwen.

De afgelopen jaren vervulde hij meerdere sleutelrollen binnen het ministerie van Klimaat en Groene Groei, waaronder als clustercoördinator Aardgas en Waterstof binnen de directie Energiemarkt en als waarnemend manager binnen de directie Realisatie Energie. In die functies gaf hij leiding aan diverse teams, bouwde hij aan de waterstofmarkt en werkte hij aan de versnelling van energie-infrastructuur via het MIEK-programma. 

Draaien bedrijven in de Achterhoek straks op stroom van koeienpoep?

Alwies Hermans en zijn vrouw Estrella, van het bedrijf De Covik, zijn bezig met de ontwikkeling van een mestvergister in de regio Steenderen.

De Covik is actief in loonwerk en grondverzet en werkt veel samen met boeren in de omgeving. Volgens Hermans horen ze steeds hetzelfde probleem: „Iedereen heeft een overschot aan mest — of specifieker: aan stikstof. Boeren betalen flink om daarvan af te komen.”

Veel boeren zouden daarom graag een eigen mestvergister willen. „Maar die installaties zijn kostbaar en voor een gemiddeld melkveebedrijf financieel niet haalbaar,” legt Hermans uit. „Daar willen wij verandering in brengen.”

Hij ziet een centrale mestvergister als oplossing. Boeren uit de omgeving kunnen daar gezamenlijk hun mest naartoe brengen. Een deel van de stikstof wordt daar ‘uitgewassen’. De mest — met ongeveer de helft minder stikstof — kunnen ze desgewenst later weer gebruiken op hun eigen land.

Forze drijft op eigen water(stof)

Op vrijdag 11 juli vaart er geen toeristenboot, rondvaart of woonboot door de Herengracht, maar iets veel opvallenders: een raceauto. Niet zomaar een – de Forze 8, een volledig op waterstof aangedreven raceauto gebouwd door studenten van de TU Delft, wordt dan over het water vervoerd als zichtbaar statement voor de energietransitie.

De actie, georganiseerd door Forze Hydrogen Racing, is geen stunt om de stunt, maar volgens de initiatiefnemers een krachtig symbool. Terwijl de klimaatdoelen steeds nijpender worden en stedelijke emissies nog altijd hoog zijn, wil het studententeam het publiek letterlijk confronteren met wat er technisch al mogelijk is. “Onze auto rijdt 300 km/u op een circuit en stoot daarbij niets anders uit dan water. En juist dát willen we symbolisch zichtbaar maken, midden in de stad, centraal in onze maatschappij”, aldus een teamlid.

Waar batterij-elektrisch rijden inmiddels ingeburgerd is, blijft waterstofmobiliteit voor velen abstract. Toch is het een veelbelovende schakel in de energietransitie – zeker voor sectoren waar batterijen tekortschieten, zoals vrachtverkeer, industrie of motorsport. Forze laat zien dat waterstof geen toekomstmuziek is, maar vandaag al realiseerbaar. De Forze 8 wordt op 11 juli letterlijk 'naar het water teruggebracht', als metafoor voor zijn enige uitstoot: H₂O.

Dat juist Amsterdam is gekozen als locatie, is geen toeval. De stad streeft naar een volledig uitstootvrije binnenstad in 2030. “Dit is een publieke oproep aan overheid, industrie en burger: kijk wat jonge mensen al kunnen bouwen, en stel je voor wat er mogelijk is als we écht investeren in duurzame technologie,” stelt het team.

Forze Hydrogen Racing bestaat uit circa 40 studenten van de TU Delft die werken aan het bouwen van waterstofraceautos. Met inmiddels 9 generaties aan waterstofautos, waarmee wordt geraced tegen benzineauto’s op circuits door heel Europa. Toch reikt hun ambitie verder dan motorsport: hun missie is om waterstofinnovatie tastbaar te maken – als inspiratie en proef van haalbaarheid voor overheden, bedrijven én het grote publiek.

Langs de route van de boottocht staan teamleden klaar om uitleg te geven over hoe waterstoftechnologie werkt. De raceauto wordt vergezeld door twee teamleden in pitsuits op een elektrische ponton, en iedereen is welkom om te komen kijken, vragen te stellen of foto’s te maken. En hier valt zelfs iets mee te winnen! Wie de Forze 8 op het water spot, maakt via Instagram kans op gratis Paddock Passes voor de Supercar Challenge, waar de auto ook in actie te zien zal zijn op de track.

Doorbraak in waterstoftechnologie: acht keer efficiënter met enkel zonlicht

Zweedse onderzoekers hebben een innovatief materiaal ontwikkeld dat waterstofproductie tot acht keer efficiënter maakt dan bestaande methoden—en dat volledig op zonlicht werkt. Deze ontdekking zou een grote stap kunnen zijn richting het vervangen van diesel in zwaar transport, zoals vrachtwagens, schepen en vliegtuigen.

Hoewel elektrische voertuigen terrein winnen, zijn batterijen vaak niet geschikt voor zwaar transport vanwege hun gewicht en beperkte actieradius. Waterstof biedt hier een veelbelovend alternatief, zeker als het duurzaam geproduceerd wordt.

Het team van Linköping University ontwikkelde een drielaags materiaal dat zonlicht direct omzet in waterstof. De lagen bestaan uit: 3C-siliciumcarbide (vangt zonlicht op), kobaltoxide (bevordert de overdracht van elektronen), nikkelhydroxide (fungeert als katalysator voor waterstofvorming).

Deze slimme combinatie voorkomt dat elektrische ladingen elkaar neutraliseren voordat ze water kunnen splitsen—een veelvoorkomend probleem bij zonnegedreven waterstofproductie.

Gasprijs licht gestegen, recordhoeveelheid LNG aangevoerd

De prijs voor aardgas op de groothandelsmarkt is de afgelopen maand gestegen van 32€/MWh naar 35€/MWh. Deze stijging wordt veroorzaakt door het besluit van de Europese Commissie om de import van Russisch gas te beëindigen en door onderhoudswerkzaamheden aan installaties in Noorwegen. 

De afgelopen dagen steeg de gasprijs verder tot circa 40 €/MWh, als gevolg van geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten. Tegelijkertijd werd er deze maand een recordhoeveelheid vloeibaar aardgas (LNG) in Nederland aangevoerd. Dat blijkt uit de verschillende Energiemonitors van de Autoriteit Consument & Markt (ACM).

De vulgraad van de gasopslagen is met 11% gestegen, wat een positieve ontwikkeling is voor de leveringszekerheid. Het prijsverschil tussen gas in de zomer en winter (de spread) is positief, maar gezien de kosten nog niet groot genoeg om bedrijven de gasopslagen volledig uit eigen beweging te laten vullen.

Op de elektriciteitsmarkt waren er deze maand veel periodes met negatieve prijzen, waarbij soms zeer lage waarden werden bereikt. Dit jaar is er sprake van meer uren met negatieve prijzen dan vorig jaar. Huishoudens met een dynamisch contract kunnen de schommelingen op de groothandelsmarkt direct terugzien in hun energierekening. Bij zeer negatieve prijzen krijgen zij geld toe wanneer ze op deze momenten stroom verbruiken.
 
Uit de Monitor Consumentenmarkt Energie blijkt dat de prijzen van variabele contracten constant zijn gebleven, terwijl de tarieven voor nieuwe vaste contracten met 1 tot 2% zijn gestegen ten opzichte van vorige maand.

Flevoland produceert eerste groene waterstof

Donderdag 13 juni 2025 markeerde een nieuwe mijlpaal voor de provincie Flevoland: gedeputeerde Harold Hofstra maakte de allereerste groene waterstof ter plaatse. Op de boerderij van Erik Blaauw in Lelystad werd een electrolyser van Hermanos Energy in werking gesteld. Deze installatie zet zonne-energie en water om in volledig schone (groene) waterstof, waarmee de waterstofeconomie in de regio een flinke stap vooruit zet.

Volgens gedeputeerde Hofstra onderstreept dit initiatief het belang van lef en samenwerking: “Een agrariër met visie en een innovatief bedrijf uit Flevoland maken samen het verschil.” Hij benadrukt dat Flevoland al een landelijke voorloper is op het gebied van windenergie, en dat men nu hoopt hetzelfde succes te boeken met waterstof. Het initiatief is onderdeel van FLHY, een netwerk dat projecten verbindt, ondersteund door de ontwikkelingsmaatschappij Horizon en het Energie Expertisecentrum Flevoland  .

De installatie, die al negen maanden proefdraaide, is in januari op de boerderij geïnstalleerd om overtollige zonne-energie om te zetten in waterstof. Dagelijks wordt ongeveer een kilo waterstof geproduceerd bij een opslagcapaciteit van circa twintig kilo – uitbreidbaar via compressie. 

Biogas in Putten

In de gemeente Putten wordt onderzocht hoe biogas kan bijdragen aan zowel duurzaam energiegebruik als het inkomen van boeren. Het project ‘Biogas in Putten’ richt zich op kansen en uitdagingen voor het opwekken van biogas uit mest, met speciale aandacht voor lokale afnemers zoals bedrijven of het gasnet. 

Bezoekers van het project mogen rekenen op heldere inzichten in de mogelijkheden voor mestvergisting, milieuwinst zoals minder stikstof en methaan, en concrete voorstellen voor pilots die in Putten uitgevoerd kunnen worden.

Biogasproductie draagt enerzijds bij aan het verdienmodel van agrarisch ondernemers en helpt anderzijds bij het behalen van diverse energie- en milieudoelstellingen van (lokale) bedrijven, overheden en de samenleving in en rondom gemeente Putten. De hoogwaardige meststoffen die vrijkomen kunnen daarnaast ingezet worden als kunstmestvervanger. 

Provincie Noord-Holland stelt 1,5 miljoen euro beschikbaar voor waterstofprojecten

De provincie Noord-Holland investeert 1,5 miljoen euro in het gebruik van waterstof in de industrie, lucht- en scheepvaart en het zware vervoer.

Bedrijven die hierin werkzaam zijn gebruiken vaak veel energie, die alleen met hoge temperaturen op te wekken is. Deze temperaturen zijn niet altijd met elektriciteit te bereiken. Dan is waterstof een schoner alternatief voor aardgas, diesel of benzine. De provincie wil met deze subsidie bijdragen aan het terugdringen van de CO2-uitstoot, om zo klimaatverandering tegen te gaan en de luchtkwaliteit te verbeteren. 

Met deze subsidie wil de provincie de ontwikkeling en toepassing van waterstof versnellen. Ondernemers kunnen vanaf 10 juni 2025 tot en met 10 oktober 2026 een aanvraag indienen tot een maximaal bedrag van 250.000 euro. Aanvragen van deze subsidie kan op de subsidiepagina van de provincie Noord-Holland.

Een bedrijf dat al eerder subsidie van de provincie heeft ontvangen, is Watermeln. Dit bedrijf ontwikkelt, bouwt en verhuurt waterstofgeneratoren voor bouwplaatsen, festivals en andere locaties die veel stroom nodig hebben. De groen-roze containers met zwarte stippen (zoals een watermeloen) zijn daarmee een alternatief voor de vervuilende dieselaggregaten. “De subsidie heeft ons geholpen bij ons onderzoek naar de veiligheidseisen, inpassing en toepassing van waterstofgeneratoren bij evenementen”, aldus Watermeln. 

Waar blijven de waterstofauto’s?

De waterstofauto leek lange tijd de ideale opvolger van auto’s op fossiele brandstoffen. Immers: geen schadelijke uitstoot, elektrisch en duurzaam. Toch lijkt dit concept op zijn retour. De verkopen groeien niet meer en de laatste tijd neemt het aantal auto’s zelfs af, terwijl elektrische auto’s ondanks wat stagnatie hard doorgroeien. Hoe dat kan bespreken we in deze video. Ook duiken we nog even in de techniek.

Bijeenkomsten monomestvergisting in Hengelo (GD) en Borculo

Deze maand organiseert Stichting Biomassa, in samenwerking met LTO Noord, Rabobank, Agem Energie Experts en Peta Watts, twee informatieavonden over monomestvergisting voor agrarische ondernemers in de Achterhoek. 

Deze bijeenkomsten vinden plaats op 10 juni op Proefboerderij De Marke in Hengelo (Gld) en op 17 juni in het gemeentehuis van Berkelland in Borculo. Het programma start beide avonden om 19.30 uur, met inloop vanaf 19.00 uur, en duurt tot ongeveer 22.30 uur. Deelname is gratis, maar vanwege een beperkt aantal plaatsen (maximaal 70 personen per avond) is aanmelden verplicht via de website van LTO Noord.

Tijdens de bijeenkomsten krijgen deelnemers inzicht in het optimaliseren van energiemanagement op het agrarisch bedrijf door middel van monomestvergisting en andere vormen van hernieuwbare energieopwekking op het erf. Experts bespreken onder andere de economische haalbaarheid, financieringsmogelijkheden en het rendement van investeringen in vergistingstechnologie. Deze informatieavonden zijn onderdeel van het project ALAVE en bouwen voort op kennis uit het eerdere project ‘Landbouw als vliegwiel voor de energietransitie’. 

APG investeert namens ABP €250 miljoen in duurzame vliegtuigbrandstof van SkyNRG

APG investeert namens pensioenfonds ABP tot 250 miljoen euro in het Nederlandse SkyNRG, een koploper in duurzamere vliegtuigbrandstof. Deze investering geeft een stevige impuls aan de ontwikkeling en het wereldwijde gebruik van deze zogeheten Sustainable Aviation Fuel (SAF). Het stelt SkyNRG in staat te bouwen aan de groei van het eigen platform voor onder meer onderzoeks- en adviesactiviteiten en diverse commerciële samenwerkingen. Ook ondersteunt de investering SkyNRG bij de verdere ontwikkeling en bouw van SAF-productiefaciliteiten in Nederland (Delfzijl), Zweden (Project SkyKraft) en de Verenigde Staten (Project Wigeon).

SkyNRG is gevestigd in Amsterdam en is in 2009 opgericht, onder meer door KLM. Het bedrijf bouwt voort op jarenlange ervaring in de inkoop en verkoop van SAF, een alternatieve vliegtuigbrandstof die dankzij het gebruik van hernieuwbare grondstoffen kan leiden tot een aanzienlijke vermindering van CO2 uitstoot. Daarnaast leverde SkyNRG SAF aan meer dan 50 luchtvaartmaatschappijen, wereldwijd. Hiermee speelt SkyNRG zowel een belangrijke rol in de Nederlandse energietransitie als in de mondiale doelstelling om de CO2-uitstoot in de luchtvaart aanzienlijk te verminderen. In 2020 werd APG partner klant van één van SkyNRG’s commerciële programma’s.

De investering van APG in SkyNRG komt bovenop een eerdere investering van 175 miljoen euro van het Australische Macquarie Asset Management (MAM) in 2023. MAM zal zijn totale investering in SkyNRG verhogen tot zo’n €225 miljoen. Zowel APG als MAM verbinden zich voor de langere termijn aan het bedrijf. SkyNRG werkt samen met partners zoals KLM Royal Dutch Airlines en Boeing om de SAF-markt nog verder te ontwikkelen. Deze partijen hebben zich gecommitteerd aan de afname van SAF uit de productiefaciliteiten van SkyNRG. 

Stroomopwaarts digitaal geactualiseerd

Stroomopwaarts, het 2020 verschenen boek over de revoluties in elektriciteit is digitaal geactualiseerd en zwaar uitgebreid tot 320 pagina's. Er is een uitgebreid hoofdstuk over de recente energiecrisis  (de gevolgen van de coronacrisis en de aanvallen op Oekraïne) en de hoofdstukken over recente toepassingen zijn bijgewerkt. Ook zijn er nieuwe hoofdstukken toegevoegd over de zonneauto en windenergie met vliegers. 

Toen de Russische president Poetin op 24 februari 2022 besloot Oekraïne binnen te vallen om in Kiev een marionettenregering te installeren, konden we nog niet vermoeden hoe groot de energiecrisis zou worden als gevolg van de opgelegde sancties. De energiemarkt was al in rep en roer door sterk gestegen stroom- en gasprijzen als gevolg van de aantrekkende markt na de coronapandemie. Maar toen Rusland gas inzette als politiek wapen, werd de wereld geconfronteerd met historische prijsstijgingen en de hoogste inflatie sinds de Tweede Wereldoorlog. Het begrip energiearmoede maakte zijn entree en het kabinet moest vergaande maatregelen nemen om de lastendruk te verlichten. Nog maar nauwelijks nadat het stof van deze crisis was neergedaald was de volgende crisis een feit: de capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet. Dat net is simpelweg niet berekend op grootschalige opwekking van elektriciteit met zonnepanelen en windturbines die we nu zo hard nodig hebben.

f van het aardgas en vragen ze om een (zwaardere) aansluiting op het elektriciteitsnet.
Energiecrises zijn van alle tijden, en ze houden bijna allemaal verband met oorlogen, maar zelden zijn we de afgelopen twee jaar zo hard met de feiten op de neus gedrukt, of liever gezegd: op onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. De energietransitie die al in gang was gezet voor de coronacrisis, heeft een enorme boost gekregen. Zelden zijn er zoveel projecten aangekondigd die onze huizen volledig aardgasvrij moeten maken, worden er weer plannen gesmeed voor kerncentrales en is de vraag naar zonnepanelen nog nooit zo hoog geweest.

De nieuwe versie kan hier digitaal worden gedownload

BMW kiest vol voor waterstof

BMW heeft aangekondigd dat het in 2028 zijn eerste in serie geproduceerde waterstofauto op de markt zal brengen. Deze beslissing markeert een belangrijke mijlpaal in de samenwerking tussen BMW en Toyota, die gezamenlijk brandstofceltechnologie ontwikkelen. 

Het nieuwe model zal gebaseerd zijn op een bestaand BMW-ontwerp, waarbij een waterstof-brandstofcelaandrijving wordt geïntegreerd. Hoewel specifieke details over het model, de prijs en het productievolume nog niet zijn vrijgegeven, benadrukt BMW dat dit voertuig een aanvulling zal zijn op hun bestaande aanbod van batterij-elektrische voertuigen, plug-in hybrides en auto’s met verbrandingsmotoren.

De keuze voor waterstoftechnologie komt voort uit BMW’s streven naar een technologisch open benadering van mobiliteit. Het bedrijf ziet waterstof als een veelbelovende aanvulling op batterij-elektrische aandrijvingen, vooral voor klanten die behoefte hebben aan snelle tanktijden en een grotere actieradius.

Eerder heeft BMW al ervaring opgedaan met de iX5 Hydrogen, een prototype gebaseerd op de X5 SUV. Deze voertuigen waren uitgerust met twee waterstoftanks onder een druk van 700 bar, wat een actieradius van ongeveer 500 kilometer mogelijk maakte. Het tanken duurde slechts drie tot vier minuten, vergelijkbaar met conventionele benzine- of dieselauto’s. Met een vermogen van 401 pk leverde de iX5 Hydrogen prestaties die passen bij BMW’s sportieve imago. 

Gezamenlijke investering Duitsland en Nederland voor import duurzame waterstof

Duitsland en Nederland starten dit jaar een gezamenlijke regeling (tender) om de import van hernieuwbare waterstof naar Noordwest-Europa op gang te brengen. Dat kondigde minister Hermans gisteren aan op de World Hydrogen Summit in Rotterdam.

Het is uniek dat twee landen op deze wijze samen optrekken en is daarmee een belangrijke eerste stap in Europese samenwerking bij de import van duurzame waterstof. Duurzame waterstof gaat een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Naast de eigen productie van duurzame waterstof in Nederland zal er ook import nodig zijn. Met deze regeling willen Duitsland en Nederland deze import op gang brengen.

Producenten van duurzame waterstof wereldwijd kunnen inschrijven op de tender. Bedrijven in Nederland en Duitsland nemen de geïmporteerde hernieuwbare waterstof vervolgens af, om te gebruiken voor hun bedrijfsprocessen. Dit maakt de import makkelijker en zorgt dat de producenten van duurzame waterstof zekerheid hebben.

H2Global is een publiek-private samenwerkingsstichting waaraan naast het Duitse ministerie van Economische Zaken en Energie ook een groot aantal bedrijven uit de energiesector deelneemt. Duitsland heeft hiervoor in 2021 het initiatief genomen omdat de import van waterstof nog niet tegen commercieel aantrekkelijke prijzen beschikbaar is. Nederland vindt H2Global een goede invulling van het Nederlandse importbeleid van hernieuwbare waterstof vanwege het belang van import voor de leveringszekerheid van het energie- en grondstofsysteem.

Nederland en Duitsland stellen elk 300 miljoen euro beschikbaar voor de gezamenlijke tender. De Duitse organisatie Hintco zal de tender uitvoeren.

RENDO en Waterschap Drents Overijsselse Delta ondertekenen overeenkomst voor levering groengas

Half mei ondertekenden gasnetbeheerder RENDO en Waterschap Drents Overijsselse Delta een zogeheten Aansluit- en Transportovereenkomst (ATO) voor de levering van groengas. De ondertekening vond plaats op de rioolwaterzuivering Echten. Het waterschap bouwde daar een duurzame groengasinstallatie waarmee gas wordt gewonnen uit rioolslib. Dit gas wordt aangesloten op het gasnet van RENDO.

Met deze overeenkomst spreken beide partijen af dat WDODelta gemiddeld 285 kuub groengas per uur levert. Daarmee is WDODelta de vierde leverancier van groengas op het RENDO-net.
De handtekeningen werden gezet door Eddy Veenstra, algemeen directeur van RENDO, en door Mirjam Werges, directielid van Waterschap Drents Overijsselse Delta. Eddy Veenstra: “Het hergebruik van de bestaande gasinfrastructuur vormt een belangrijk onderdeel van de energietransitie, zeker in het landelijk gebied. RENDO doet er dan ook alles aan om de invoeding van groengas mogelijk te maken. Het project van de groengasinstallatie op de rioolwaterzuivering in Echten is een prachtig voorbeeld van innovatieve en realistische energietransitie.”

Bij het zuiveren van rioolwater blijft slib als restproduct over. Dit slib wordt vergist tot biogas. Door dit biogas extra goed te filteren, wordt het opgewaardeerd tot groengas. Dit gas is van aardgaskwaliteit en wordt aangesloten op het gasnet. Hiermee kunnen ongeveer 2000 huishoudens van duurzaam groengas worden voorzien. “Deze nieuwe groengasinstallatie past uitstekend binnen onze ambities om duurzaamheid en circulair werken zoveel mogelijk te verweven in het waterschapswerk”, vult Mirjam Werges aan. “Dat betekent minder grondstoffen gebruiken, grondstoffen terugwinnen, de uitstoot van broeikasgassen verminderen en energie en warmte winnen uit afvalwater. Hiermee dragen we bij aan het landelijke klimaatakkoord. Onder andere in Echten voegen we de daad bij het woord.”

Airbus lanceert ICEFlight om de ontwikkeling van cryogene technologie voor waterstof-aangedreven luchtvaart te versnellen

De Airbus Tech Hub in Nederland heeft in samenwerking met innovatie-afdeling Airbus UpNext en lokale partners het project ICEFlight gelanceerd, een initiatief met als doel om bij te dragen aan de ontwikkeling van waterstof-aangedreven luchtvaart.

Het project, dat onder begeleiding van het publiek-private programma ‘Luchtvaart in Transitie’ vorm krijgt, richt zich op het versnellen van de ontwikkeling van cryogene technologieën.

ICEFlight is een door Airbus aangestuurd consortium binnen het Nederlandse programma ‘Luchtvaart in Transitie’ en wordt medegefinancierd door het Nationaal Groeifonds. Om de ambitieuze doelen van het project te realiseren, werkt Airbus samen met belangrijke spelers in het Nederlandse ecosysteem, waaronder GKN Aerospace, Cryoworld B.V., Stirling Cryogenics B.V., Futura Composites B.V., het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR), de Technische Universiteit Delft en Universiteit Twente.

Deze partijen zullen gezamenlijk het gebruik van vloeibare waterstof onderzoeken,  als brandstof en als koelbron. De samenwerking concentreert zich op de ontwikkeling en het testen van een gespecialiseerd cryogeen koel- en elektrisch distributiesysteem, met als doel de prestaties van de aandrijflijn te verbeteren dankzij de integratie van geavanceerde elektrische technologieën, supergeleiding en hypergeleiding. Het consortium richt zich daarbij op de ontwikkeling en het testen van gespecialiseerde cryogene koel- en elektriciteitsdistributiesystemen.

Behalve het onderzoeken van technologische innovaties, is ICEFlight gericht op het opzetten van testfaciliteiten in Nederland, onder leiding van het NLR, om zo de betrouwbaarheid en prestaties van de nieuwe cryogene technologie te waarborgen en te valideren. Deze testfaciliteiten zetten Nederland op de kaart als voorloper op het gebied van deze technologie.

Aan het einde van het project zijn naar verwachting het Nederlandse onderzoeksraamwerk en de lokale toeleveringsketen in werking gesteld om twee cruciale innovaties te voorzien, namelijk een cryogeen koelsysteem en een cryogeen elektrisch netwerk. Deze vooruitgang zal het mondiale concurrentievermogen van Nederland op het gebied van luchtvaarttechnologie vergroten en tegelijkertijd de weg vrijmaken voor toekomstige ontwikkelingen in de sector.

Waterstof gemaakt van urine

Wetenschappers van de Universiteit van Adelaide hebben een innovatieve methode ontwikkeld om groene waterstof te produceren uit een onverwachte bron: menselijke urine. Deze techniek verbruikt 20 tot 27 procent minder elektriciteit dan traditionele elektrolyseprocessen, wat het een energie-efficiënte en duurzame oplossing maakt voor waterstofproductie.

Traditionele elektrolyse vereist vaak dure membranen om waterstof en zuurstof gescheiden te houden, wat essentieel is om explosies te voorkomen. Eerder ontwikkelden de onderzoekers al een membraanloze elektrolyser die gebruikmaakt van een koperen katalysator en pure ureum, een stof die doorgaans via het energie-intensieve en vervuilende Haber-Boschproces wordt geproduceerd.

In hun recente studie onderzochten de wetenschappers de mogelijkheid om ureum direct uit menselijke urine te gebruiken. Dit bracht echter nieuwe uitdagingen met zich mee, aangezien urine chloride-ionen bevat die elektrolysers kunnen beschadigen. Om dit probleem te omzeilen, ontwikkelden ze een methode waarbij de schadelijke reacties worden omgeleid naar een katalysator op basis van platina en koolstof, waardoor de elektrolyser beschermd blijft en efficiënt waterstof kan produceren.

De volgende stap in hun onderzoek is het vinden van een alternatief voor platina, aangezien dit metaal kostbaar en schaars is. Een succesvol alternatief zou de kosten verder kunnen verlagen en de technologie schaalbaarder maken. Uiteindelijk hopen de onderzoekers hun elektrolyser te gebruiken voor de productie van groene waterstof uit stikstofrijk rioolwater, wat een significante bijdrage zou kunnen leveren aan duurzame energieoplossingen.

De aarde produceert al miljarden jaren waterstof – genoeg om ons 170.000 jaar van energie te voorzien

Uit een nieuwe studie, gepubliceerd in Nature Reviews Earth and Environment, blijkt dat de aarde in de afgelopen miljard jaar genoeg waterstof heeft geproduceerd om de mensheid 170.000 jaar van energie te kunnen voorzien. Een indrukwekkende hoeveelheid – en het mooiste is: deze energiebron bevindt zich mogelijk vlak onder onze voeten.

Stel je een energiebron voor die geen CO₂ uitstoot, ondergronds beschikbaar is en de mensheid duizenden jaren van stroom kan voorzien. Het klinkt futuristisch, maar volgens wetenschappers is dit precies wat natuurlijke waterstof te bieden heeft. Die ligt diep onder het aardoppervlak opgeslagen in grote hoeveelheden, klaar om benut te worden.

Als we uitgaan van het wereldwijde energieverbruik in 2025, dan zou deze natuurlijke voorraad waterstof ons nog zo’n 170.000 jaar vooruit kunnen helpen. En het bijzondere: het gaat hier om écht schone waterstof – zonder fossiele brandstoffen of CO₂-uitstoot.

Op dit moment wordt waterstof al veel gebruikt in de industrie, bijvoorbeeld bij de productie van ammoniak en methanol, en voor transport en energieopwekking. Toch is de meeste waterstof die we nu gebruiken nog afkomstig uit fossiele bronnen, wat alsnog tot uitstoot leidt. In de toekomst is de ambitie om vooral ‘groene’ waterstof te gebruiken – geproduceerd met hernieuwbare energie – maar dat proces is duur en moeilijk op te schalen.

1.500 ha kassen en 45.000 woningen aardgasvrij dankzij regionaal warmtenet

Stedin-zuster NetVerder wil een regionaal warmtenet aanleggen in Zuid-Holland. Dat doet ze in een brede samenwerking met vijf gemeenten, de glastuinbouwsector en de provincie. Dit regionale warmtenet in het Oostland biedt niet alleen een belangrijk toekomstperspectief voor 250 glastuinbouwondernemers, maar biedt ook kansen voor betaalbare, duurzame warmte voor 45.000 woningen – zónder het stroomnet door elektrificatie te overbelasten. De CO2-uitstoot die bespaard wordt staat gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van ruim 250.000 auto’s.

Waar glastuinbouwondernemers eerst pionierden met enkele buren en samen een geothermiebron aanlegden, trekken zij nu samen op in een regionaal initiatief, samen met warmte-infrastructuurbedrijf NetVerder, de gemeenten Pijnacker-Nootdorp, Lansingerland, Waddinxveen, Zuidplas, Zoetermeer en de provincie. In plaats van lokale oplossingen per kascomplex, komt er een regionale warmte-infrastructuur waarop zowel de glastuinbouwsector, huishoudens en warmteproducenten kunnen aansluiten. Daarmee wordt niet alleen duurzame warmte voor circa 250 glastuinders (zo’n 1.500 hectare kassen) veiliggesteld, maar ontstaat er ook capaciteit voor de verwarming van zo’n 45.000 woningen. De komende maanden wordt hiervan de haalbaarheid onderzocht.

“Warmtenetten op deze schaal zijn essentieel om de glastuinbouw toekomst te geven en om nieuwe woningen van stroom en warmte te kunnen blijven voorzien,” zegt Koen Verbogt van NetVerder, dat het warmtenet aanlegt. “Alle energie die je zonder elektriciteit (maar met bijvoorbeeld een warmtenet) kunt leveren, betekent meer ruimte op het stroomnet voor gemeenten en dus meer woningen.”

“We zijn heel enthousiast over dit initiatief dat ook grote kansen biedt voor betaalbare en duurzame warmte voor woningen en andere gebouwen. Daarvoor moeten nog wel wat zaken goed (financieel) geregeld worden in Den Haag. Als dat lukt, kunnen wij hier volle bak aan de slag met bewoners om plannen te maken voor het aansluiten van woningen op het warmtenet,” zegt Frank van Kuppeveld, wethouder Wonen, Glastuinbouw en Energietransitie van de gemeente Pijnacker-Nootdorp.

Voor glastuinders is de inzet hoog. Ze willen al in 2040 klimaatneutraal zijn en krijgen te maken met afschaffing van belastingvoordelen op gas, stijgende CO2-heffingen en een vastlopend stroomnet. Duurzame alternatieven zijn noodzakelijk. Alleen: elektrificatie is in een energie-intensieve sector niet altijd haalbaar vanwege het overvolle stroomnet. Het warmtenet biedt dé uitweg: betaalbare, betrouwbare en duurzame warmte.

Voor zo’n 45.000 woningen in Oostland is een warmtenet de meest logische en betaalbare manier om van het gas af te gaan. Toch lopen veel plannen vast omdat de kosten voor bewoners te hoog zijn. Dat komt doordat zij ook moeten betalen voor de aanleg van het hele netwerk, terwijl dat bij elektriciteit niet zo is. Steeds meer mensen kiezen daardoor voor een warmtepomp. Om te zorgen dat het warmtenet voor aansluiting van woningen een kans krijgt, is snel een eerlijke financiële oplossing voor de betaalbaarheid en de voorinvesteringen in het regionale warmtenet nodig vanuit het Rijk.

In Oostland zijn nu al 6 aardwarmtebronnen in bedrijf die zullen worden aangesloten op het warmtenet. Daarnaast zijn nog 13 aardwarmtebronnen en 3 overige duurzame bronnen in ontwikkeling die kunnen worden aangesloten op het warmtenet. De totale besparing aan CO₂ wordt op termijn geraamd op maar liefst 465 kiloton per jaar – een hoeveelheid die gelijkstaat aan de jaarlijkse uitstoot van ruim 250.000 auto's. Bovendien is de warmtevraag van de glastuinbouw in het gebied vergelijkbaar met die van zo’n 320.000 huishoudens.

In 2027 staan de eerste werkzaamheden gepland in Noordpolder (Lansingerland) en Zuidplaspolder. In de toekomst wil men ook een verbinding aanleggen worden tussen warmtenet Oostland en WarmtelinQ, de grote transportleiding voor warmte van de Rotterdamse haven naar Den Haag.

“Zuid-Holland heeft een forse woningbouwopgave; en met dit soort warmtenetten kunnen we onze inwoners voorzien van warmte in tijden van stroomtekorten. Zuid-Holland is dé warmteregio in Nederland, met veel kansen voor warmtenetten langs de as Leiden - Den Haag – Rotterdam – Dordrecht,” zegt gedeputeerde Berend Potjer van de provincie Zuid-Holland.

Essent neemt biomassacentrale in Zaandam over van Bio Forte

Bio Forte heeft zijn omstreden biomassacentrale aan de Pascalstraat in Zaandam verkocht aan energieleverancier Essent. Essent is van plan de centrale, zodra de capaciteit van het elektriciteitsnet dat toelaat, om te bouwen tot een installatie die werkt op elektriciteit via een duurzame warmtepomp. Daarmee worden hout en gas als brandstof vervangen. De biomassacentrale is sinds 2019 in gebruik.

Essent leverde al warmte aan het warmtenet van Zaandam Oost. Volgens het bedrijf biedt de overname van de centrale de beste garantie voor de continuïteit van duurzame warmtevoorziening in het gebied. Voor de ruim 2200 huidige afnemers van het warmtenet verandert er niets.

Biomassa is een veelbesproken energiebron. Bij verbranding van houtsnippers komt CO2 vrij, maar die werd eerder door de bomen of planten uit de atmosfeer opgenomen. Voorstanders stellen dat biomassa daarom klimaatneutraal is. Tegenstanders wijzen echter op reststoffen zoals as en roet, en betwijfelen de duurzaamheid van deze vorm van energie. Voorstanders zien biomassa vooral als een tijdelijke oplossing op weg naar volledig duurzame alternatieven. Door netcongestie zal deze tussenfase in Zaandam voorlopig nog voortduren.

AeroDelft eerste studententeam dat aandrijfsysteem op vloeibare waterstof test voor luchtvaart

AeroDelft, een volledig door studenten gerunde en beheerde non-profitorganisatie uit Delft, is het eerste studententeam ter wereld dat een elektrisch aandrijfsysteem voor vliegtuigen heeft ontworpen, gebouwd en getest met vloeibare waterstof als energiebron.

De succesvolle test werd uitgevoerd op de vloeibare waterstof testlocatie van TNO in Ypenburg, Den Haag. Het was een belangrijke mijlpaal in de missie van het team, namelijk om vloeibare waterstof te bewijzen en te promoten als een haalbaar en duurzaam alternatief voor conventionele vliegtuigbrandstoffen.

Werken met vloeibare waterstof brengt unieke technische en logistieke uitdagingen met zich mee. Het moet namelijk worden opgeslagen bij -253°C, waarna het weer opgewarmd wordt tot kamertemperatuur. Vervolgens wordt de waterstof in een brandstofcel gecombineerd met zuurstof, wat elektriciteit opwekt en alleen water uitstoot. Dit proces combineert de risico’s van cryogene temperaturen met de ontvlambaarheid en vluchtigheid van waterstofgas. Om hiermee te kunnen werken, ontwikkelde AeroDelft – in samenwerking met Cryoworld – een vacuümgeïsoleerde tank en een op maat gemaakte elektrische warmtewisselaar die een temperatuurverschil van 300 °C aankan. Het hele systeem is op afstand te bedienen, het beschikt over speciale ontluchtingssystemen en heeft ingebouwde veiligheidsvoorzieningen. Het werd geïntegreerd in samenwerking met TNO en leverancier van vloeibare waterstof Air Products. Voordat de test met vloeibare waterstof plaatsvond, werd het systeem eerst uitvoerig getest met vloeibare stikstof, gasvormige helium en gasvormige waterstof.

Gasunie en Storag starten vulling waterstofcavernes in Duitsland

In het Duitse Nedersaksische Etzel is het H2Cast pilotproject, waarbij twee bestaande opslagcavernes geschikt gemaakt worden voor de opslag van waterstof, de volgende fase ingegaan: Gasunie en Storag Etzel zijn gestart met de bouw van de bovengrondse installatie en de injectie van de waterstof in twee bestaande cavernes. Met de start van de werkzaamheden is de projectfase “H2CAST Ready” succesvol afgerond, waarin is aangetoond dat de cavernes en ondergrondse materialen geschikt zijn voor gebruik voor ondergrondse waterstofopslag. Op 9 mei zetten initiatiefnemers Marc van der Linden, directeur Business Development Gasunie, en Boris Richter, algemeen directeur van Storag Etzel, samen met  Hester Somsen, Nederlandse ambassadeur in Duitsland, Christian Meyer, minister van Milieu, Energie en Klimaatbescherming van Nedersaksen, Olaf Lies, minister van Economische Zaken, Verkeer, Huisvesting en Digitalisering van Nedersaksen, de werkzaamheden symbolisch in gang.

De eerste leveringen van hernieuwbare waterstof zijn inmiddels begonnen. Leverancier Plug Power zal deze levering voortzetten vanuit een productiefaciliteit in Werlte, Duitsland, slechts 90 kilometer ten zuiden van de opslagfaciliteit in Etzel. De waterstof, die in de twee cavernes wordt geïnjecteerd, wordt via elektrolyse geproduceerd met gebruik van elektriciteit uit het net op momenten dat de opwekking van hernieuwbare energie in Duitsland zijn piek bereikt. In totaal zal ongeveer 90 ton waterstof worden geïnjecteerd in de twee cavernes van het project.

Waterstof gaat een belangrijke rol spelen in het toekomstige energiesysteem, vooral voor de verduurzaming van de industrie. Voor een goed functionerende waterstofmarkt is grootschalige opslag van waterstof cruciaal. In Nederland is Gasunie inmiddels gestart met de ontwikkeling van ondergrondse waterstofopslag in Noord-Nederland (HyStock). In het Duitse Etzel werken de Gasunie en Storag Etzel sinds 2023 al samen aan het pilotproject H2CAST, waarbij de opslag van waterstof in twee kleine bestaande cavernes is getest. Het doel is om uiteindelijk een opslaginstallatie voor meerdere cavernes te ontwikkelen en beheren met een totale capaciteit die kan oplopen tot 1 TWh waterstof.

Deze mijlpalen zijn voor Gasunie de volgende stap in haar ambitie om waterstofopslagcapaciteit te ontwikkelen om zo bij te dragen aan een soepele start van de waterstofmarkt in Nederland en Duitsland. De locatie van de opslagcavernes in Etzel is strategisch gelegen met een perfecte aansluiting op de Nederlandse en Duitse waterstofmarkt, vlakbij het toekomstige Gasunie waterstofnetwerk Hyperlink en de Energy-Hub haven van Wilhelmshaven.

Attero neemt mestverwerkingsinstallatie Greenferm in Apeldoorn over voor toekomstige biogasproductie

Attero heeft de mestverwerkingsinstallatie van Greenferm op bedrijventerrein De Ecofactorij in Apeldoorn overgenomen. Deze strategische acquisitie markeert voor Attero de eerste stap in de mestmarkt, terwijl het bedrijf al ruime ervaring heeft in de verwerking en opwerking van overige organische (afval) stromen. Zo verwerkt Attero bijna de helft van het Nederlandse groente-, fruit- en tuinafval tot compost, groengas en bio-LNG.

Greenferm heeft in de voorbije jaren een bewezen innovatief concept ontwikkeld voor de verwerking van dierlijke drijfmest, zoals rundvee-, kalveren- en varkensmest. De installatie in Apeldoorn, met een jaarlijkse verwerkingscapaciteit van circa 350.000 ton mest, voldoet aan de meststoffenwet en levert een exportwaardig eindproduct met grote toegevoegde waarde als bodemverbeteraar.

Met de overname van de Greenferm-installatie breidt Attero haar capaciteit uit op het gebied van de hoogwaardige verwerking van organische reststromen tot bodemverbeteraars en duurzame energieproductie. Dit sluit naadloos aan op de missie van Attero – The Circular Company: waarde creëren uit afval en bijdragen aan een duurzame toekomst.

Biogas uit mest: Lochemse boeren werken aan fossielvrije toekomst

In de gemeente Lochem wordt al jaren gesproken over het potentieel van biogas, gewonnen uit mest of rioolwater, als alternatief voor fossiele brandstoffen. Een concreet project dat nu vorm krijgt, speelt zich af rond Laren en Lochem, waar 14 melkveehouders samenwerken aan een initiatief dat veelbelovend oogt. De grootste uitdaging? De financiering van een leidingnetwerk dat het biogas naar de fabrieken van ForFarmers/Reudink en FrieslandCampina in Lochem moet transporteren.

Het Larense project is ontstaan vanuit de projectgroep Aardgasvrij Laren, waar ook André Lobbert bij betrokken raakte. Lobbert kijkt kritisch naar zonneparken op landbouwgrond: “Die grond hebben we hard nodig voor voedselproductie. Grote windmolens stuiten op maatschappelijk verzet. We moeten dus zoeken naar haalbare, breed gedragen alternatieven. Biogas is zo’n oplossing. In tegenstelling tot zon en wind is het altijd beschikbaar en bovendien regelbaar.”

Een studie van adviesbureau Witteveen & Bos uit 2021, uitgevoerd in opdracht van Aardgasvrij Laren, bevestigde dat er vooral in het buitengebied kansen liggen voor boeren, onder andere via kleine windmolens of biogasinstallaties. Vooral dat laatste biedt volgens Lobbert veel voordelen: “Biogas vervangt fossiele brandstof en maakt vervoer van mest of gas overbodig. De installaties zijn compact en passen op het boerenbedrijf. Daarmee verkleint de CO₂-voetafdruk en het digestaat – het restproduct na vergisting – wordt beter opgenomen door gewassen. Dat leidt tot minder uitspoeling en een duurzamere kringloop.”

Elestor zet grote stap vooruit met overstap naar waterstof-ijzer in flowbatterijtechnologie

Het Nederlandse technologiebedrijf Elestor heeft een belangrijke doorbraak gemeld in de ontwikkeling van zijn flowbatterijen. Na jaren van onderzoek stapt het bedrijf officieel over van een batterijchemie gebaseerd op waterstof-broom naar een nieuwe combinatie: waterstof-ijzer.

Volgens Elestor betekent deze overstap een wezenlijke verbetering voor grootschalige en langdurige energieopslag. “We spreken hier echt van een technologische sprong,” zegt algemeen directeur Hylke van Bennekom. “Maar deze keuze is niet lichtvaardig gemaakt. Ze komt voort uit jarenlange ontwikkeling, grondige tests en overleg met zowel commerciële partners als een internationale adviesraad van wetenschappers en ingenieurs.”

De keuze voor waterstof-ijzer is niet alleen ingegeven door technische voordelen, maar ook door veranderende economische, markttechnische en regelgevende omstandigheden. Bovendien past de beslissing binnen Elestors transitie van een onderzoeksgerichte startup naar een meer op toepassing en schaalbare productie gerichte organisatie.

IJzer biedt aanzienlijke voordelen boven broom, het materiaal dat tot nu toe werd gebruikt. Het is wereldwijd ruim voorhanden, betaalbaar, en eenvoudig te transporteren en op te slaan. Bovendien is het compatibel met duurzamere, minder kostbare materialen.

Aardbevingen als bron van ondergrondse waterstof

Nieuwe laboratoriumtests met fijngemalen kwarts suggereren dat aardbevingen grote hoeveelheden waterstof kunnen genereren diep onder de grond. Deze onverwachte bron zou niet alleen leven in de ondergrond kunnen ondersteunen, maar mogelijk ook dienen als duurzame energiebron voor mensen.

Wanneer aardbevingen rotsen verbrijzelen, kunnen deze reageren met watermoleculen en daarbij waterstofgas vormen. Deze ondergrondse waterstofproductie is mogelijk veel omvangrijker dan gedacht en opent nieuwe perspectieven voor zowel wetenschap als energieopwekking.

De interesse in natuurlijke waterstofbronnen is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Bedrijven richten zich vooral op zogenoemde ‘geologische waterstof’, die ontstaat door twee bekende processen: de reactie van water met ijzerrijk gesteente (serpentinisatie), of door het splitsen van water via radioactieve mineralen.

Maar onderzoekers van de Université Grenoble Alpes, onder leiding van geoloog Nicolas Lefeuvre, kwamen op het spoor van een derde mechanisme. Ze stuitten op opvallend hoge concentraties waterstof in bodemmonsters uit de Pyreneeën — zonder duidelijke verklaring.

Lefeuvre vermoedt dat het geheim zit in de reactie van silicaatmineralen zoals kwarts tijdens aardbevingen.

Hoewel het idee eerder geopperd werd, had nog niemand berekend hoeveel waterstof dit proces wereldwijd zou kunnen opleveren.

Op basis van die gegevens schatten de onderzoekers dat aardbevingen met een kracht van 4 of hoger wereldwijd jaarlijks tot wel 29 miljoen ton waterstof kunnen produceren. Dit is een maximale schatting, gebaseerd op de aanname dat alle breuken volledig uit kwarts bestaan.

Zonne-apparaat van Cornell zet zeewater om in drinkwater én waterstof

Onderzoekers van de Cornell-universiteit in New York hebben een innovatief apparaatje ontwikkeld dat zeewater omzet in zowel drinkwater als waterstofgas. Het bijzondere is dat dit proces volledig draait op zonne-energie, waardoor de geproduceerde waterstof volledig duurzaam is. Het team verwacht dat binnen 15 jaar groene waterstof voor slechts één dollar per kilo geproduceerd kan worden. Ter vergelijking: waterstofauto’s verbruiken ongeveer een kilo per 100 kilometer. Reken maar uit.

Het testapparaatje meet slechts 10 bij 10 centimeter en levert zo’n 200 milliliter waterstof per uur. Een bekend nadeel van zonne-energie is dat maar ongeveer 30 procent van het zonlicht wordt omgezet in elektriciteit; de rest gaat verloren als warmte. De onderzoekers wisten juist die restwarmte slim te benutten. Ze gebruiken die om het zeewater te verdampen, waarbij het zout achterblijft en schoon drinkwater overblijft. Een deel daarvan wordt vervolgens omgezet in waterstof.

Natuurlijk: als waterstof breder wordt ingezet, komen er nog kosten bij voor belastingen, opslag en transport. Maar zelfs als de prijs zou verdubbelen, kun je voor 15 euro op waterstof naar Berlijn rijden. Dat waterstof momenteel nog inefficiënt is als energiedrager, doet er minder toe als het klimaatneutraal geproduceerd wordt. En met overvloedig zeewater en een groeiende behoefte aan schoon drinkwater, klinkt dit als een veelbelovende stap richting een duurzame toekomst.

Netbeheerders blij met stap naar een bijmengverplichting voor groen gas

1

Het kabinet heeft besloten dat de bijmengverplichting voor groen gas vanaf 1 januari 2027 in zal gaan. Om een duurzaam energiesysteem ook betrouwbaar en betaalbaar te houden, is een breed, integraal aanbod van energiebronnen essentieel. Groen gas is hier een belangrijk onderdeel van. De netbeheerders zijn dan ook blij met deze stap, die aan de noodzakelijke opschaling van groen gas zal bijdragen. Het kabinet onderstreept het belang van groen gas in het integrale energiesysteem door de bijmengverplichting per 1 januari 2027 in te voeren.  

Groen gas wordt gemaakt van opgewaardeerd biogas, dat weer wordt geproduceerd uit afval- en reststromen van onder meer de landbouw, de voedingsindustrie en rioolwaterzuivering. Groen gas wordt ingevoed in het bestaande gasnetwerk en is zo één-op-één inzetbaar als vervanging van fossiel aardgas. Hierdoor speelt de komst van de bijmengverplichting een belangrijke rol in het realiseren van verschillende Nederlandse klimaatambities. De bijmengverplichting zorgt ervoor dat energieleveranciers verplicht een aandeel van hun geleverde gas groen is. Dit speelt een belangrijke rol in het realiseren van verschillende Nederlandse klimaatambities.  

In 2024 is er 294 miljoen kubieke meter groen gas geproduceerd, slechts 5 procent meer dan in 2023. Om het nationale productiedoel van 2 miljard kubieke meter groen gas in 2030 te halen, moet de productie vanaf nu ieder jaar met 37 procent groeien*.

Langlopende en onzekere vergunningverleningstrajecten en onduidelijkheid over de bijmengverplichting hebben lang geleid tot investeringsonzekerheid bij potentiële producenten, waardoor er relatief weinig nieuwe producenten bijkwamen. Met dit besluit van het kabinet wordt een belangrijke stap gezet in het wegnemen van de onzekerheid over de bijmengverplichting en daarmee is een significante barrière voor investeringsbesluiten van groen gasproducenten weggenomen.

Voor het gebruik van groen gas zijn geen aanpassingen nodig aan het gasnetwerk, bij huishoudens, bedrijven of industrie. Daarnaast maakt extra groen gas-invoeding Nederland minder afhankelijk van de import van aardgas. In een wereld met groeiende geopolitieke spanningen is het cruciaal om de afhankelijkheid van geïmporteerd gas te verminderen. Groen gas is daarom cruciaal voor een duurzaam, betaalbaar en betrouwbaar energiesysteem en het vergroten van de strategische autonomie van Nederland.