Gasunie investeert tot en met 2030 circa 12 miljard euro, waarvan twee derde voor infrastructuur voor duurzame gassen

Om de energietransitie te versnellen en bij te dragen aan een betaalbare, beschikbare en duurzame energievoorziening voor Europa, investeert Gasunie tot en met 2030 ongeveer 12 miljard euro in energie-infrastructuur.

Afgelopen jaar steeg het aandeel van groene projecten in de investeringsuitgaven van 20% naar 45 procent. Dankzij al deze investeringen houden industrieën en huishoudens perspectief om te kunnen verduurzamen en blijft het doel om voor 2050 klimaatneutraal te worden in zicht.

Gasunie wil er alles aan doen om belangrijke industrieën voor Nederland te behouden. Via CCS kan de industrie de CO2-uitstoot in 2030 halveren. Daarnaast wil Gasunie zo snel mogelijk de infrastructuur voor waterstof aanleggen en stimuleert de onderneming de invoeding van groen gas in haar pijpleidingen. Ondertussen blijft Gasunie ervoor zorgen dat haar aardgasnetwerk in Nederland en Duitsland optimaal en efficiënt functioneert, zodat we energiezekerheid kunnen blijven bieden.

In 2024 heeft Gasunie veel werk verzet aan haar projecten. De planning van het landelijke waterstofnetwerk is eind vorig jaar geactualiseerd, wat duidelijkheid geeft aan de toekomstige gebruikers: het eerste deel van het waterstofnetwerk in Rotterdam ligt op schema om volgend jaar de eerste waterstof te kunnen vervoeren. De industriële regio’s langs de kust volgen uiterlijk in 2030, de verbindingen met Limburg, Duitsland en België zijn naar verwachting rond 2032 gereed.

Energiezekerheid was ook in 2024 een belangrijk aandachtspunt voor Gasunie. Door aanpassingen aan het netwerk en investeringen in de terminals voor vloeibaar aardgas (LNG) is het wegvallen van Russisch pijpleidinggas en de sluiting van het Groningenveld opgevangen, zonder dat de energiezekerheid in gevaar is geweest. De vulgraad van de Nederlandse bergingen lag ultimo 2024 25 procentpunt lager.

Het Nederlandse gastransportvolume daalde in 2024 met bijna 9 procent vanwege een lage exportvraag. Samen met Vopak werkt Gasunie in Rotterdam en Eemshaven aan de uitbreiding van de importcapaciteit voor LNG. Bij Gate terminal is de bouw van een vierde tank inmiddels gestart. Bij EemsEnergyTerminal hebben marktpartijen aangegeven ook na 2027 behoefte te hebben aan import voor LNG en waterstof en export van CO2. In 2025 neemt Gasunie een besluit over een mogelijke verlenging van EemsEnergyTerminal.

Het onderliggende resultaat na belastingen (het resultaat gecorrigeerd voor regulatoire verrekeningen uit het verleden en verrekeningen naar de toekomst) is in 2024 uitgekomen op 355 miljoen euro, wat € 75 miljoen lager is dan in 2023. De onderliggende omzet ligt met € 1.595 miljoen 174 miljoen lager dan in 2023. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door het feit dat Gasunie sinds eind 2023 nog maar voor de helft aandeelhouder is van EemsEnergyTerminal.

Subsidie ZeroAvia voor waterstof aangedreven vliegtuigen

ZeroAvia heeft een subsidie ontvangen van AFWERX, de innovatieafdeling van de U.S. Air Force, om onderzoek te doen naar waterstof-aangedreven Cessna Caravan-vliegtuigen in combinatie met automatiseringstechnologie.

De haalbaarheidsstudie richt zich op de ontwikkeling van een autonoom vliegtuig van 8.000 lb (3.700 kg) met waterstof-elektrische aandrijving. Dit moet zorgen voor minder motorgeluid en een lage thermische signatuur, waardoor het toestel moeilijker te detecteren is. ZeroAvia werkt in dit project samen met Reliable Robotics, een Californisch bedrijf dat gespecialiseerd is in de besturing van vliegtuigen op afstand.

Een belangrijk voordeel van waterstof in defensietoepassingen is dat het lokaal geproduceerd kan worden, zolang er elektriciteit en water beschikbaar zijn. Dit vereenvoudigt de brandstoflogistiek aanzienlijk. Dankzij de hoge energiedichtheid van waterstof zou het vliegbereik van een autonoom vliegtuig in deze klasse mogelijk oplopen tot 2.000 nm (bijna 4.000 km).

Massey Ferguson ontwikkelt hogedruk-waterstoftanks voor waterstoftrekker

Trekkerfabrikant Massey Ferguson werkt aan de ontwikkeling van een waterstoftrekker en richt zich daarbij op de opslag van waterstof onder hoge druk. Het prototype moet in 2026 gereed zijn.

Als onderdeel van moederbedrijf Agco, waar ook Fendt en Valtra onder vallen, ontwikkelt Massey Ferguson in Beauvais (Frankrijk) een waterstoftrekker als schoner alternatief voor de traditionele dieselmotor. De opslag van waterstof speelt hierin een cruciale rol, aangezien waterstof onder hoge druk samengeperst moet worden om voldoende brandstof mee te kunnen nemen.

Voor het efficiënt en veilig opslaan van waterstof werkt Massey Ferguson aan speciale opslagtanks die bestand zijn tegen drukken tot 700 bar. Dit brengt technische uitdagingen met zich mee, zoals de keuze van materialen, het gewicht van de tanks en de veiligheid bij gebruik. Traditionele brandstoftanks zijn hiervoor niet geschikt, omdat waterstof in gasvorm onder hoge druk bewaard moet worden.

Om deze technologie te ontwikkelen, neemt Massey Ferguson deel aan het Franse samenwerkingsverband Arhystote. Dit project heeft € 4,4 miljoen ontvangen van de Franse overheid als onderdeel van een energietransitieprogramma.

Het prototype van de waterstoftrekker is gebaseerd op het ontwerp van een conventionele dieseltractor uit het middensegment, zoals de MF 6S. Volgens Frédéric Cavoleau, vicepresident Engineering bij Agco in Beauvais, verlaagt dit de ontwikkelingskosten aanzienlijk. “Door een vertrouwd ontwerp als basis te nemen, kunnen we bestaande systemen zoals koeling, transmissie en hydraulica grotendeels behouden, terwijl de nieuwe waterstoftanks naadloos onder de cabine worden geïntegreerd.”

Eerste grootschalige project met stroom én warmte uit waterstof bij Innovatiepunt KAAP in Vlissingen

HyER Power, een jonge innovatieve waterstofstartup uit Delft, heeft de lancering aangekondigd van de HyER Power Plant in Zeeland. Dit systeem combineert een warmtepomp en een brandstofcel om zowel warmte als elektriciteit efficiënt op te wekken met behulp van waterstof.

De Provincie Zeeland kampt met ernstige netcongestie, waardoor bedrijven met vestigings- of uitbreidingsplannen vaak in de wachtrij worden gezet en daardoor nauwelijks kunnen groeien. De HyER Power Plant komt daarom te staan bij Innovatiepunt KAAP in Vlissingen, waar de hal zowel stroom als warmte nodig heeft en dit graag op een duurzame manier laat verzorgen, maar daarbij ook te maken heeft met netcongestie.

De HyER Power Plant is het eerste systeem in Nederland dat deze combinatie van technologieën toepast. Dit maakt Zeeland tot een pionier op het gebied van duurzame energie. Het project biedt een testcase voor de gebouwde omgeving, waarbij zowel stroom als warmte met waterstof wordt opgewekt.

HyER Power heeft intensief samengewerkt met verschillende partners, waaronder Dockwize, om de eerste stappen te zetten en te inventariseren wat er precies nodig is voor de implementatie van het systeem. Het projectplan omvat uitgebreide studies naar het huidige en verwachte energieverbruik, gevolgd door het maken van systeemtekeningen en ontwerpen voor verdere installatie.

Het project wil demonstreren dat de HyER Power Plant een economisch en technisch haalbare oplossing is voor netcongestie en de betrouwbare levering van duurzame stroom en warmte. De HyER Power Plant zal naar verwachting operationeel zijn in december 2025.

Onderzoek naar grote groengasinstallatie op Hessenpoort Zwolle

Zwolle wil serieus werk maken van een grootschalige groengasinstallatie bij bedrijventerrein Hessenpoort. De gemeenteraad wordt gevraagd om groen licht te geven voor een haalbaarheidsonderzoek naar de productie van 20 tot 30 miljoen kubieke meter groen gas per jaar.

De groengasinstallatie in Zwolle moet draaien op co-vergisting van mest en andere biomassa. Volgens de gemeente kan het project een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie en klimaatdoelen.

Omwonenden en ondernemers worden betrokken bij de plannen. De gemeente wil strenge eisen stellen aan de aanvoer en verwerking van mest en biomassa. Transport moet zoveel mogelijk op duurzame wijze gebeuren, bijvoorbeeld met bio-LNG of waterstoftrucks.

Petrogas en Gasunie onderzoeken hergebruik bestaande Noordzeeleidingen voor waterstoftransport

Gasunie en Petrogas Transportation (Petrogas) willen gezamenlijk onderzoek doen of een bestaande leiding van Petrogas in de Noordzee hergebruikt kan worden voor het transport van groene waterstof. Het gezamenlijke onderzoek richt zich op de haalbaarheid van het hergebruik en mogelijke inzet van de leiding voor het offshore waterstofproject Demo 1. Dat is een demonstratieproject op initiatief van het ministerie van Klimaat en Groene Groei, dat zich richt op de realisatie van een 20 tot 50 MW elektrolyse installatie voor de productie van groene waterstof op de Noordzee en aanlanding daarvan in het Noordzeekanaalgebied.

Nederland heeft grote ambities voor de opschaling en uitrol van Wind op Zee en is daarvoor uniek gepositioneerd. Windenergie op zee draagt bij aan een duurzame en betaalbare energievoorziening en zal sterk en snel doorgroeien. Het maakt Nederland en Europa bovendien minder afhankelijk van energie uit andere landen en draagt bij aan de concurrentiepositie van Nederland.

Om al deze duurzame energie aan land te krijgen is een waterstofnetwerk op zee nodig. Daarbij wordt van de geproduceerde windenergie meteen waterstof gemaakt die via offshore buisleidingen naar wal gaat. Dat is aantrekkelijk vanwege de hoge transportcapaciteit van gasleidingen en omdat waterstof vervolgens goed kan worden opgeslagen. Zo kan ook de windenergie worden geoogst die verloren zou gaan als alleen stroomkabels daarvoor ingezet zouden worden.

Naast de voordelen voor het energiesysteem is er met waterstof op zee minder ruimte nodig voor kabels en elektrolysers op land. Bovendien is waterstoftransport heel (kosten)efficiënt en worden de totale kosten voor energie infrastructuur daarmee veel lager. Bijkomend voordeel is dat via deze pijpleidingen op de Noordzee ook waterstof uit andere Noordzeelanden kan worden geïmporteerd.

Gasunie bereidt zich al enige tijd voor op de toekomstige rol om op de Noordzee een waterstofnetwerk te ontwikkelen en realiseren, dat goed is aangesloten op ons landelijke waterstofnetwerk. Het kijkt daarbij of en op welke manier de bestaande gasinfrastructuur in de Noordzee hergebruikt kan worden.

Met verschillende organisaties, waaronder het ministerie van Klimaat en Groene Groei, onderzoekt Gasunie de verschillende aspecten van hergebruik. Naast de technische haalbaarheid betreft dit ook de juridische kaders, economische haalbaarheid en de effecten op natuur en milieu. Petrogas onderzoekt verschillende mogelijkheden om hun infrastructuur te hergebruiken, waaronder het transport van groene waterstof door bestaande leidingen.

Gasunie heeft al jaren ervaring met veilig en betrouwbaar transport van waterstof door hergebruikte en nieuwe leidingen op land. Hergebruik van leidingen op zee voor waterstoftransport is een relatief nieuwe ontwikkeling, waar aanvullende onderzoeken voor zijn vereist. Gasunie werkt in verschillende internationale onderzoekstrajecten samen met andere netwerkoperators (TSO’s), kennisinstellingen en normeringscommissies aan de ontwikkeling van normen voor veilig hergebruik van offshore leidingen. De samenwerking tussen Gasunie en Petrogas maakt het mogelijk om te toetsen of de Petrogas leiding geschikt is voor veilig hergebruik voor waterstof transport volgens de nieuwste normen.

Veevoerfabriek ForFarmers in Lochem gaat biogas plaatselijke melkveehouders gebruiken

Met biogas van melkveehouders in Laren en Lochem verduurzaamt Reudink, producent van biologisch veevoer en onderdeel van ForFarmers, alle energieverbruik die nodig is voor de productie van biologisch veevoer op de locatie in Lochem (GD).

Reudink gebruikt al 100 procent schone elektriciteit, laag in CO2, vertelt Judith Hofland, directeur van Reudink. 'Desalniettemin bestaat een groot deel van het energieverbruik op onze locatie in Lochem uit gas. Om in deze noodzakelijke gasbehoefte te voorzien, stappen wij over op biogas, een duurzaam alternatief voor aardgas.'

ForFarmers zelf wil boerenbedrijven helpen meer circulair te worden en emissies te verlagen. De ambitie is om, naast de ForFarmers-locatie in Deventer en de Reudink-locatie in Lochem, ook andere ForFarmers-locaties te voorzien van biogas rechtstreeks van het boerenerf.

ASN Energie & Innovatiefonds financiert groei van restgasleverancier Powercrumbs

ASN Impact Investors heeft via haar Energie- & Innovatiefonds een miljoenenlening verstrekt aan Powercrumbs, dat onbenut biogas van waterzuiveringsinstallaties omzet in schone energie voor de bouw. De financiering stelt Powercrumbs in staat op te schalen naar een landelijke dekking van 20 vulstations.

Het ASN Energie & Innovatiefonds verstrekte een vreemd vermogen financiering aan de Arnhemse biogasleverancier Powercrumbs, waarbij StartGreen Capital optrad als investeringsadviseur van het fonds. Powercrumbs kreeg tegelijkertijd van zijn bestaande investeerder Unknown Group ook een additionele kapitaalsinjectie.

Powercrumbs heeft een gepatenteerde technologie ontwikkeld om biogas dat ontstaat bij de vergisting van reststoffen te comprimeren en geschikt te maken als duurzame brandstof. Biogasproducenten zoals waterzuiveringsbedrijven kunnen zo al het biogas benutten. Onnodig affakkelen behoort daarmee tot het verleden. Powercrumbs levert het biogas aan bouwplaatsen, waar gasgeneratoren schone elektriciteit opwekken voor graaf- en andere machines. Zo zorgt Powercrumbs voor de praktische oplossing voor stikstofgevoelige gebieden en plaatsen waar netcongestie speelt.

Powercrumbs, opgericht in 2019, heeft zijn technologie de afgelopen jaren succesvol ontwikkeld in samenwerking met partners als Waterschap Vallei en Veluwe, Buse Gas, GMB en Bredenoord. Inmiddels heeft Powercrumbs 4 vulstations die biogas afvangen bij waterzuiveringsinstallaties. De komende 2,5 jaar wil het groeien naar 20 locaties, zegt Founder Pieter Mans. "Zo krijgen we landelijke dekking en kunnen we het gas dat we lokaal afvangen overal lokaal leveren. Daarmee realiseren we een duurzaam en competitief alternatief voor diesel.”

De opschaling omvat ook de ontwikkeling van een groengasinstallatie waarmee restgas kan worden opgewerkt voor levering aan het aardgasnet. Deze uitbreiding van zijn infrastructuur stelt Powercrumbs in staat om consistent en op grotere schaal te leveren.

Rotterdam opent subsidieregeling voor waterstofinnovaties

De gemeente Rotterdam opent een nieuwe subsidieregeling om ondernemers te ondersteunen bij de ontwikkeling van innovatieve waterstofprojecten. De regeling is bedoeld voor bedrijven die actief zijn in de waterstofsector of hier stappen in willen zetten. Met deze subsidie wil Rotterdam de ontwikkeling en toepassing van waterstof versnellen en zo bijdragen aan de transitie naar een duurzame economie. Voor de regeling trekt de gemeente 2 miljoen euro uit.

De subsidie kan worden aangevraagd voor haalbaarheidsstudies naar waterstofinnovatie en voor experimentele ontwikkelingen op het gebied van productie, import en gebruik van waterstof als grondstof, brandstof of opslag. Hoewel de focus ligt op het mkb, kunnen ook grotere bedrijven subsidie aanvragen, mits hun project bijdraagt aan samenwerking met innovatieve mkb’ers. Ook ondernemers buiten Rotterdam kunnen in aanmerking komen, op voorwaarde dat hun project impact heeft binnen de stad.

Ondernemers kunnen vanaf 10 maart een aanvraag indienen. De subsidiebedragen variëren van minimaal €150.000 tot maximaal €400.000 per project. Afhankelijk van de projectfase en de bedrijfsgrootte wordt 25% tot 50% van de kosten vergoed, met een extra stimulans voor bedrijven die in Rotterdam gevestigd zijn.

Groene klimaatdoelen steeds verder uit zicht

De haalbaarheid van groene klimaatdoelen neemt af. De Nederlandse ambitie om in 2030 ruim 40% van de energiedrager waterstof groen te produceren, blijkt onbereikbaar. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) na onderzoek.

De EU streeft ernaar dat in 2030 minstens 42% van het waterstofverbruik in de industrie uit groene bronnen komt, voornamelijk opgewekt via zonne- en windenergie. Deze groene waterstof moet vervuilende fossiele brandstoffen zoals kolen, olie en gas vervangen.

Echter, de kosten blijven hoog: tussen de €10 en €14 per kilogram, aldus het PBL. Eerdere kabinetten verstrekten subsidies om de productie te stimuleren, in de hoop dat schaalvergroting en ervaring de prijs zouden drukken en de markt aantrekkelijker zou maken. Toch noemen grote producenten zoals Shell groene waterstof nog steeds financieel onhaalbaar. Grote afnemers, zoals transportbedrijven, zien geen rendabel verdienmodel bij de huidige hoge prijzen en blijven daarom terughoudend.

In tegenstelling tot verwachtingen is de prijs van waterstof niet gedaald, maar juist gestegen. Dit komt vooral door oplopende investerings- en netwerkkosten voor grote elektrolyzer-fabrieken. Een voorbeeld hiervan is Shells 200 megawatt elektrolyzer Holland Hydrogen I op de Maasvlakte, die al vergevorderd is in ontwikkeling.

Volgens het PBL kampt de groene waterstofmarkt met vertragingen door een reeks problemen en onzekerheden. Zo was er bij bedrijven als Shell lang twijfel of er voldoende vraag zou ontstaan. Pas bij grootschalige productie kunnen de prijzen dalen, maar de afwachtende houding in de markt maakt dit proces moeizaam.