Nieuwe vloeibare-waterstof-opslag geopend op Rotterdam The Hague Airport

Op 24 november is op Rotterdam The Hague Airport (RTHA) officieel een opslagfaciliteit voor vloeibare waterstof in gebruik genomen. Deze installatie is opgezet voor onderzoeksdoeleinden en moet de basis vormen voor toekomstige waterstof-aangedreven luchtvaart. 

De nieuwe faciliteit is onderdeel van het Europese TULIPS‑project en van de DutcH₂ Aviation Hub. Daarmee willen luchthaven, kennisinstellingen en industrie gezamenlijk nieuwe technologieën voor schone luchtvaart versnellen. 

Tijdens de opening presenteerden onder andere TU Delft, Universiteit Twente, Nederlands Lucht‑ en Ruimtevaartcentrum (NLR) en AeroDelft lopende onderzoeksprojecten. Deze projecten variëren van de omzetting van vliegtuigen naar waterstof-aandrijving tot onderzoek naar de stroming van vloeibare waterstof in leidingsystemen en de veiligheid van waterstofsystemen. 

De waterstof zelf wordt aangeleverd door Air Products, dat ook bij de opening aanwezig was met een speciale trailer voor vloeibare waterstof. Deze samenwerking benadrukt de ambitie om waterstof in de praktijk te brengen binnen de luchtvaart.  

Volgens de luchthaven is de nieuwe opslagfaciliteit een “proeftuin” voor innovatie. Doel is om op een operationele luchthavenomgeving te experimenteren met waterstof als brandstof voor vliegtuigen en daarmee een stap te zetten richting emissievrije luchtvaart. 

Met de opening van deze faciliteit zet Rotterdam The Hague Airport een belangrijke stap in het verduurzamen van de luchtvaartsector — en biedt het een concreet platform voor toekomstige waterstofvluchten. 

Renovatie slibgistingstank RWZI Dongemond

Op de rioolwaterzuivering Dongemond werkt men samen met GMB aan een renovatie van de slibgistingstank: het hart van de energiefabriek die al 35 jaar biogas produceert.

‘Dit is een belangrijk project voor ons’ vertelt dagelijks bestuurslid Wessel de Beer. ‘We hebben zeventien zuiveringen binnen ons gebied, waarvan vier met slibvergisting. Door biogas terug te winnen uit slib, voorzien we in ons eigen energieverbruik en werken we energieneutraal.’

Een slibgistingstank zit vol met zuiveringsslib en bacteriën die organische stoffen omzetten in biogas. De tank op RWZI Dongemond had groot onderhoud nodig. Na 35 jaar intensief gebruik krijg je namelijk aantasting door zuren, zoals zwavelzuur. Daarom is een belangrijk onderdeel van de renovatie het stralen en opnieuw coaten van de betonnen binnenwand. Daarnaast wordt de oude gasmenging vervangen door een nieuw systeem met twee verticale mengers. Dat nieuwe systeem kost veertig procent minder energie en levert tot vijftien procent meer biogas op.
Werken in een kleine ruimte

De tank is 18 meter hoog en 18 meter breed. En de binnenkant wordt compleet geïnspecteerd en vernieuwd of gerenoveerd. Dat betekent werken in een kleine ruimte. De tank is toegankelijk via een mangat. Dat mangat is maar zestig centimeter breed en daar moet al het materiaal langs naar binnen. Daarna moest er een steiger worden gebouwd in de tank. Dat is een precies werkje, maar levert mooie beelden op.

Hoogeveen is klaar om de eerste woningen aan te sluiten op waterstof

In Hoogeveen werkt RENDO aan een bijzondere proef: het verwarmen van huizen met behulp van waterstof in plaats van aardgas. De ervaringen in Hoogeveen levert waardevolle lessen op voor toekomstige projecten in Nederland en de mogelijkheden van waterstof als duurzaam gas in het energiesysteem van RENDO.

In eerste instantie was het lastig om waterstof op de juiste manier te voorzien van de geurstof die nodig is om eventuele lekkages te kunnen ruiken. Na uitgebreid onderzoek en de nodige technische verbeteringen werkt dit geursysteem nu zoals bedoeld. De komende weken wordt de installatie afgerond, zodat het systeem klaar is voor gebruik in de Waterstofwijk.

Zodra de installatie is afgerond en goedgekeurd zullen de eerste negen woningen, in het eerste kwartaal van 2026, worden omgezet op waterstof. Daarna zal de nieuwbouwwijk Nijstad-Oost worden voorzien en op de mogelijke uitbreiding in de wijk Erflanden zelf naar ongeveer 100 woningen.

Twentse klei haalt CO₂ uit biogas

„Klei heeft van nature een gelaagde structuur”, vertelt prof. dr. Frieder Mugele, hoogleraar Physics of Complex Fluids. „Door ionenuitwisseling kun je de afstand tussen die lagen precies aanpassen. Zo hecht CO₂ zich aan de klei, terwijl methaan, het bruikbare deel van biogas, er gewoon doorheen stroomt.”

Biogas bestaat doorgaans uit ongeveer 60 procent methaan en 40 procent CO₂. Door het CO₂-deel te vangen, blijft zuiver methaan over dat geschikt is als biomethaan, een duurzaam alternatief voor aardgas. De technologie is energiezuinig, goedkoop en daardoor ook toepasbaar op kleinere locaties, zoals boerderijen of afvalverwerkers.

Het onderzoek begon als fundamenteel werk binnen de groep van Mugele, zonder directe toepassing in zicht. Promovendus Niels Mendel en onderzoekers Igor Siretanu en Wim Brilman brachten daar verandering in. Hun experimenten met verschillende kleisoorten toonden aan dat het materiaal niet alleen werkt, maar ook herbruikbaar is. Een belangrijke stap richting praktische inzet.

De volgende stap is opschaling. Eind 2025 staan de eerste proeven gepland bij een waterzuiveringsinstallatie en op een boerderij. Als die succesvol verlopen, kan de technologie wereldwijd worden ingezet. Vooral in ontwikkelingslanden biedt de eenvoudige werking grote kansen: biogasinstallaties kunnen daar energie leveren zonder dure infrastructuur.

Om de innovatie te beschermen vroeg CarbSorbTec een octrooi aan. „Dat was een intensief traject, maar noodzakelijk”, zegt Mugele. „We willen dat onze technologie gebruikt wordt, maar wel op een verantwoorde manier.” 

De onderzoekers denken verder vooruit. De kleimaterialen kunnen mogelijk ook worden aangepast om andere gassen te scheiden, of om CO₂ niet alleen op te slaan maar te hergebruiken als grondstof. „Er moet een nieuwe economie ontstaan waarin CO₂ niet langer afval is, maar een bouwsteen”, aldus Mugele. „En onze klei-technologie kan daar aan bijdragen.”

Brandstof voor vliegtuigen uit huisvuil

Onderzoekers aan Harvard University en Tsinghua University hebben ontdekt dat afval – zoals huishoudelijk restmateriaal – ingezet kan worden om vliegtuigenbrandstof te maken. 

De luchtvaartsector kampt met een aanzienlijk klimaatprobleem: vliegtuigen veroorzaken ongeveer 2,5 % van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Omdat elektrisch vliegen voor grote toestellen en lange trajecten voorlopig niet praktisch is, geldt duurzame vliegtuigbrandstof vooralsnog als de beste optie. Deze brandstof is echter nu nog erg kostbaar om te produceren. 

Het grote voordeel: van afval is er volop beschikbaar, veel meer dan van plantaardige of gebruikte olie waar veel huidige duurzame brandstoffen op gebaseerd zijn. 

Volgens de onderzoekers leidt hun uitvinding tot een CO₂-uitstootvermindering van zo’n 80 tot 90 % ten opzichte van gewone kerosine.  Wereldwijd zou het huisvuil uit kunnen maken voor zo’n 16 % van alle vluchten. Voor Europa zou het zelfs de volledige doelstelling voor 2030 kunnen dekken. Grote steden zoals Beijing, Shanghai, Caïro en New York zouden elk jaar meer dan 100.000 ton vliegtuigbrandstof uit hun eigen afval kunnen produceren. 

Noorse waterstof-gok blijkt een misser: 40× hogere CO₂-uitstoot dan elektrisch alternatief

Hoewel Norled in Noorwegen grootse plannen had met de eerste vloeibare-waterstofveerboot ter wereld, de MF Hydra, blijkt het project uit te draaien op een ecologische én financiële flop. In het land dat vooroploopt in de elektrische revolutie rijdt Noorled juist een rigoureus verkeerd spoor. 

De boot kostte zo’n 29 miljoen euro, terwijl het batterij-alternatief, de MF Nesvik, slechts 20 miljoen euro kostte. De jaarlijkse brandstofkosten van de Hydra bedragen circa 1,4 miljoen euro, tegenover minder dan 100.000 euro voor de accu-variant.  

Ecologisch gezien is het plaatje nog pijnlijker: de grijze waterstof voor de Hydra wordt aangeleverd per vrachtwagen over 1.300 km vanuit Duitsland, gecombineerd met inefficiëntie in brandstofcel en enige lekkage. Resultaat: de Hydra stoot twee keer zoveel CO₂ uit als een vergelijkbare dieselboot — en maar liefst veertig keer zoveel als de batterij­veervariant.  

Volgens de analyse van CleanTechnica had Norled met de bespaarde middelen twee extra elektrisch aangedreven veerboten kunnen aanschaffen én tussen 900 en 1.300 ton CO₂ per jaar kunnen besparen.  

Het project illustreert waarom grootschalige inzet van waterstof in sectoren waar al schonere alternatieven bestaan — zoals batterijen voor boten — niet vanzelfsprekend een duurzame keuze is. De waterstoflobby blijft aandringen, maar het bewijsmateriaal voor efficiency en milieuwinst blijft achter.  

Fryslân in beroep tegen langer en meer gaswinning bij Oppenhuizen

Friese overheden gaan samen in beroep tegen het besluit van de minister van Klimaat en Groene Groei dat Vermilion Energy B.V. meer en langer aardgas mag winnen uit de velden bij Oppenhuizen. De minister stemde op 29 september 2025 in met dit geactualiseerde gaswinningsplan. Dit besluit schuift de eerder door Fryslân ingebrachte negatieve adviezen en zienswijzen opzij. Vermilion mag nu dus fors meer en langer aardgas winnen bij Oppenhuizen.

Het lopende winningsplan Oppenhuizen ging ervan uit dat zo’n 300 miljoen kuub gas aanwezig was en dat hiervan 20 tot 60 procent gewonnen zou worden. Op basis van het geactualiseerde winningsplan verwacht Vermilion Energy B.V. nu tot 2038 zo’n 676 miljoen kuub aardgas uit de velden Oppenhuizen, Oppenhuizen-Zuid en Oppenhuizen-Noord te kunnen winnen. 

Remco van Maurik, dagelijks bestuurslid van Wetterskip Fryslân: “Fryslân maakt zich grote zorgen. De minister moet zorgvuldig kijken naar alle belangen die er spelen in dit kwetsbare veengebied. Economisch belang gaat niet boven alles. Met dit besluit geeft de minister de beperkte ruimte in het watersysteem weg, omdat de bodem door de gaswinning extra daalt. Die ruimte hebben we hard nodig om de gevolgen van veenoxidatie, extreme neerslag en verdroging op te vangen. Voor de waterhuishouding, natuur en landbouw is elke centimeter bodemdaling door gaswinning één te veel.”

Gedeputeerde Friso Douwstra van de provincie Fryslân: “Er is geen draagvlak voor gaswinning in Fryslân, zeker niet in kwetsbare veenweidegebieden. Toch worden er nieuwe vergunningen afgegeven door de minister, wat ook een bevoegdheid van de rijksoverheid is. Naast dat er gewonnen wordt vloeien er geen baten naar daar waar het gewonnen wordt, daar blijven we voor strijden”.

Gemeenten Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren, provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân willen meer en langere gaswinning bij Oppenhuizen voorkomen. Ze dienen daarom (pro forma) beroep in tegen het besluit van de minister. Wetterskip Fryslân is gemachtigd om het beroep namens de vier Friese overheden in te dienen. Alle Friese overheden werken samen in de zogenaamde Friese Mijnbouwtafel. 

In mei 2025 dienden de Friese overheden gezamenlijk beroep in tegen de al door de minister verleende omgevingsvergunningen voor de aanleg van gaspijpleidingen en extra boorlocaties. Dit beroep loopt nog bij de rechtbank Noord-Nederland. Daar komt dus deze beroepsprocedure bij de Raad van State bij. In juni 2025 dienden de vier Friese overheden ieder apart een zienswijze in tegen het ontwerp-besluit tot goedkeuring van het nieuwe winningsplan. Tegen het definitieve instemmingsbesluit van de minister wordt nu gezamenlijk beroep bij de Raad van State ingesteld. 

Vaste 1-jaars gastarieven 15 procent lager dan in 2024

De daling van de maandelijkse gemiddelde leveringstarieven voor stroom en gas zet ook in oktober door. De gemiddelde gasprijzen, zowel variabel als vast bleven nagenoeg gelijk. De vaste stroomprijzen zijn in oktober licht gedaald ten opzichte van september. Jaar-op-jaar zijn de prijzen, voor zowel stroom als gas, flink gedaald voor de 1-jaars contracten. Vaste 1-jaars gasprijzen liggen zelfs bijna 15 procent lager dan in oktober 2024. Dat blijkt uit de Barometer Energie van prijsvergelijker Pricewise. 

1-jaars vaste kale tarieven zijn met maar liefst 14,7 procent gedaald ten opzichte van oktober 2024. Ook variabele tarieven daalden met 5,2 procent. Daarentegen stijgen de 3-jaars vaste tarieven met 2,1 procent. 
De gemiddelde prijsdaling bij gas van de afgelopen maanden zet door. De prijzen zijn wel minder hard gedaald. Vast 1-jaar daalde met 1,9 procent. 3-jaar en variabel bleef nagenoeg gelijk. 
 
Deze daling hangt ongetwijfeld samen met de lagere TTF-gasprijzen (Nederlandse handelsbeurs) in de maand oktober. De TTF-beursprijs voor gas bewoog rond de 32 euro per megawattuur, ondanks de tijdelijke productiebeperkingen in Noorwegen en de voortdurende oorlog in Oekraïne. Dankzij een goedgevulde Europese en Nederlandse gasvoorraad bleef de markt relatief kalm.  

De gemiddelde vaste stroomprijzen daalden licht. 1-jaars vaste tarieven daalden met 2,5 procent en 3-jaar vast met 2 procent. Variabele tarieven stegen daarentegen weer met 4,4 procent. 
 
Ten opzichte van oktober 2024 zijn de gemiddelde stroomprijzen allemaal gedaald. De daling die we al een tijdje zien, zet dus door. Variabele tarieven zijn in oktober 2025 ten opzichte van oktober 2024 met 2,5 procent gedaald.

Daarnaast hebben de recente Russische aanvallen op Oekraïense gasinstallaties half oktober grote gevolgen voor de energievoorziening in Oekraïne én voor de gasprijzen in Europa, waaronder Nederland. 
Door de schade aan de infrastructuur moet Oekraïne naar verwachting nu juist 30% meer gas importeren uit Europa om de winter door te komen, terwijl Oekraïne normaal gesproken een doorvoer- of exportland is. De gasopslag in het land ligt momenteel ver onder het historische gemiddelde, wat de urgentie vergroot. De import zal voornamelijk bestaan uit duur vloeibaar gas (LNG).
 
De kans is groot dat de gasprijzen in Nederland en andere EU-landen zullen fluctueren, vooral als de winter streng wordt en deze niet-voorziene importvraag verder toeneemt.  

Hans de Kok, expert van Pricewise: “De komende winter verwachten we weer prijsschommelingen. De Europese voorraden zijn goed gevuld, maar geopolitieke risico's blijven een factor. Deze kunnen de prijsbesparing voor consumenten deels tenietdoen. Het blijft daarom verstandig om de markt actief te blijven volgen en tijdig over te stappen als vaste tarieven gunstig uitvallen. Dat lijkt nu het geval voor met name de 1-jaars vaste contracten voor gas en stroom.” 

Toyota Tacoma H2 Overlander Concept rijdt op waterstof, en maakt zijn eigen water

De gloednieuwe Tacoma H2-Overlander Concept van Toyota combineert off-road vermogen met duurzame technologieën. Het is een robuuste pickup gebouwd op het TNGA-F platform en uitgerust met zowel een waterstofbrandstofcel-systeem als een lithium-ion batterijpakket. Het resultaat: een systeemvermogen van 547 pk. 

Onder de body bevinden zich drie waterstoftanks met een totale capaciteit van 6 kg, gekoppeld aan de brandstofcel uit de tweede generatie van de Toyota Mirai. Die brandstofcel zorgt ervoor dat de enige uitstoot uit de uitlaat zuiver water is. 

Een van de meest opvallende innovaties is het door TRD (Toyota Racing Development) ontwikkelde uitlaatsysteem dat water opvangt en filtreert — het geproduceerde water kan gebruikt worden voor wassen of douchen bij off-grid-toepassingen (hoewel drinken ervan niet wordt aanbevolen).  

Op technisch vlak is de truck voorzien van een geavanceerd onderstel en uitrusting voor echt terreingebruik: lange veerwegen, Fox 2.5 Performance Elite schokken, 35-inch terreinbanden en hydraulisch remwerk afkomstig van de grotere Tundra. 

Daarnaast beschikt het voertuig over een 15 kW ‘power take-off’ systeem waarmee apparatuur kan worden aangesloten — of zelfs twee EV’s tegelijkertijd geladen kunnen worden via duale NEMA 14-50 stopcontacten.  

Hoewel het hier om een conceptmodel gaat en productieplannen nog niet bekend zijn, laat Toyota hiermee zien dat waterstofbrandstofceltechnologie niet alleen geschikt is voor stadsauto’s, maar ook voor avontuurlijke off-road voertuigen met hoge prestaties.